روز یکشنبه، اولین روز اجرای توافق آتش‌بس اسرائیل و حماس، پس از آنکه بنیامین نتانیاهو اعلام کرد تا وقتی که فهرست گروگان‌هایی که قرار است آزاد شوند اعلام نشود خبری از پایان جنگ نیست، درنهایت این معامله با تاخیری چند ساعته آغاز شد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، اسرائیل اعلام کرد که آتش‌بس تقریبا سه ساعت پس از برنامه‌ریزی اولیه به اجرا درآمد. آژانس دفاع مدنی غزه نیز اعلام کرد که در همین فاصله هشت نفر به دلیل حملات اسرائیل جانشان را از دست داده‌اند.
بنابر مذاکرات انجام‌شده، قرار بود حماس اسامی گروگان‌هایی را که قرار است آزاد کند ۲۴ ساعت قبل از آزادی به اسرائیل تحویل دهد؛ این در حالی است که اسامی سه گروگانی که قرار بود روز یکشنبه در اولین روز مرحله اول توافق آزاد شوند، تا ساعاتی پیش از ضرب‌الاجل اجرای توافق اعلام نشده بود.
حماس دلیل تاخیر را به «مسائل فنی» و همچنین «پیچیدگی وضعیت میدانی و ادامه بمباران اسرائیل» نسبت داد و در نهایت حدود ساعت ۱۰:۳۰ صبح اسامی سه گروگان زن را که قرار است روز یکشنبه آزاد شوند منتشر کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مقام‌های اسرائیل تایید کردند که این فهرست را دریافت کرده‌اند و در حال بررسی جزئیات آن‌اند، سپس گفتند که آتش‌بس در ساعت ۱۱:۱۵ صبح آغاز شد.
تصاویر خبرگزاری فرانسه آوارگان غزه را به تصویر کشید که از مناطق اطراف شهر که در آن پناه گرفته بودند به سمت شمال غزه حرکت کرده‌اند. برخی از آنها با خوشحالی علامت پیروزی را به دوربین‌ها نشان دادند و در همین حال برخی دیگر به دلیل تاخیر در اجرای آتش‌بس منتظر ماندند تا در روزهای آینده به خانه‌هایشان بازگردند.
سه گروگان اسرائیلی قرار است در ازای آزادی اولین گروه از اسرای فلسطینی آزاد شوند. در مجموع ۳۳ گروگانی که در جریان حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به گروگان گرفته شده بودند، در مرحله اول آتش‌بس ظرف ۴۲ روز از غزه بازگردانده می‌شوند. براساس این توافق، صدها اسیر فلسطینی از زندان‌های اسرائیل آزاد خواهند شد.
وزارت دادگستری اسرائیل پیش‌تر اعلام کرده بود که ۷۳۷ اسیر و زندانی فلسطینی در مرحله اول توافق از ساعت ۱۶ بعدازظهر روز یکشنبه آزاد می‌شوند اما مصر روز شنبه اعلام کرد که بیش از یک‌هزار و ۸۹۰ اسیر فلسطینی در مرحله اولیه آزاد خواهند شد.
در همین حال، روز یکشنبه صدها کامیون امدادرسانی در مرز غزه منتظر بودند تا به محض اعلام آتش‌بس وارد نوار غزه شوند. به گفته وزیر خارجه مصر، با اجرای توافق آتش‌بس، روزانه ۶۰۰ کامیون وارد غزه می‌شود که ۵۰ کامیون حامل سوخت است.
واکنش‌ها به توافق آتش‌بس در اسرائیل
در اسرائیل درمورد توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها اتفاق نظر وجود ندارد. اگرچه بازگشت گروگان‌ها ممکن است مقداری از خشم عمومی علیه بنیامین نتانیاهو و دولت دست راستی او به‌دلیل شکست امنیتی هفتم اکتبر را کاهش دهد، افراد تندرو دولت او تهدید کرده بودند که اگر جنگ علیه حماس از سر گرفته نشود دست از کار می‌کشند.
پس از اجرای توافق آتش‌بس در روز یکشنبه، ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی، و دو وزیر دیگر اعلام کردند که از کابینه بنیامین نتانیاهو استعفا کرده‌اند.
در بیانیه منتشرشده درباره استعفای این وزیران آمده است که توافق آتش‌بس درواقع «تسلیم به حماس» است. آنها همچنین در واکنش به آزادی اسرای فلسطینی گفتند که «آزادی صدها قاتل» و «انصراف از دستاوردهای ارتش اسرائیل در جنگ» محکوم است.
خروج بن گویر به فروپاشی دولت نتانیاهو منجر نخواهد شد، به همین دلیل او پیش‌تر از بتسالل اسموتریچ، وزیر دارایی، نیز خواسته بود به او بپیوندد و در «تلاش نهایی» برای جلوگیری از توافق آتش‌بس شرکت کند.
اسموتریچ روز چهارشنبه تاکید کرد که جنگ در نوار غزه باید ادامه یابد، اما به‌صراحت نگفت که آیا از توافق آتش‌بس حمایت می‌کند یا نه.
بنا بر گزارش‌ها، بنیامین نتانیاهو اسموتریچ را تحت فشار گذاشته است تا در برابر درخواست ایتامار بن گویر، وزیر راست‌گرا، مبنی بر خروج از دولت مقاومت کند. او پیش از این با پیشنهادهای مشابه برای آتش‌بس در جنگ غزه مخالفت کرده بود، اما در نهایت از آتش‌بس یک هفته‌ای نوامبر ۲۰۲۳، که طی آن ۱۰۵ گروگان آزاد شدند، حمایت کرد.
اظهارنظر مقام‌های جمهوری اسلامی
در جمهوری اسلامی نیز توافق آتش‌بس واکنش‌هایی را در پی داشته است. روز یکشنبه اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، با حضور در مراسم «تقدیر از پزشکان و پرستاران فعال در درمان مجروحان لبنانی» گفت که «یک حادثه بسیار مهم در ساعت یک بعدازظهر امروز رخ می‌دهد و از بزرگ‌ترین شکست اسرائیل در این ساعت رونمایی می‌شود».
او سپس با تاکید بر اینکه «جمهوری اسلامی از مقاومت پشتیبانی کرده و می‌کند» مدعی شد: «اسرائیل بعد از ۱۵ ماه مجبور شد آتش‌بس را بپذیرد و این آتش‌بس به آنان تحمیل شد. این آتش‌بس هیچ چیزی از آنچه دور قبلی مذاکرات مطرح شده بود کم ندارد و هیچ دستاوردی عاید اسرائیل نشده است.»
همچنین حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، در همین مراسم به موضوع آتش‌بس غزه اشاره کرد و گفت: «امیدواریم امروز آتش به روی مظلومان غزه قطع شود و یک پیروزی تاریخی و سرنوشت‌ساز و عبرت بزرگ شکل گیرد.»
محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران، نیز به آتش‌بس اسرائیل و حماس واکنش نشان داد. او مدعی شکست اسرائيل در جنگ غزه شد و گفت: «اسرائیل در همه عرصه‌ها شکست خورده و تاب مقاومت ندارد و نمونه آن آتش‌بسی بود که تحمیل شد و تمام خط قرمزهای غزه پذیرفته شد. شهدای مقاومت ضربات اصلی را بر پیکره اسرائیل وارد کردند و او را شکست دادند.»
نقدی همچنین در بیانی تهدیدآمیز افزود: «یک گام بیشتر تا بیت‌المقدس باقی نمانده و ما بسیجیان برای برداشتن این گام آماده‌ایم. با فرمان رهبر جمهوری اسلامی بار دیگر به میدان خواهیم آمد و ننگ اسرائیل را از منطقه پاک می‌کنیم.»
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که پس از حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل و آغاز عملیات نظامی اسرائیل در غزه، ده‌ها هزار فلسطینی جانشان را از دست داده و بسیاری آواره شده‌اند. وزارت بهداشت غزه می‌گوید که بیش از ۴۵ هزار نفر براثر حملات اسرائیل کشته شده‌اند و، طبق گزارش سازمان ملل، تقریبا دو میلیون نفر یعنی ۹۰ درصد جمعیت غزه آواره شده‌اند.
درخواست برای احترام به آتش‌بس غزه
توافق آتش‌بس غزه با واکنش‌های بین‌المللی نیز مواجه شده است. در یکی از این واکنش‌ها، پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، روز یکشنبه با انتشار بیانیه‌ای از «میانجی‌های آتش‌بس غزه» تشکر کرد و خواستار احترام فوری به این توافق شد.
رهبر کلیسای کاتولیک در این پیام تاکید کرد که ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه و آزادی گروگان‌های اسرائيلی شدت بیشتری بگیرد.
همچنین روز یکشنبه ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر، اعلام کرد که دو نفر از سه گروگانی که طی توافق اولیه آزاد می‌شوند تابعیت خارجی دارند.
او افزود که گروگان‌ها سه شهروند اسرائیلی‌اند اما یکی از آنها تابعیت رومانیایی و دیگری تابعیت بریتانیایی دارد.
