پس از تلاش میانجی‌گران مصری و قطری برای جلوگیری از به بن‌بست رسیدن آتش‌بس شکننده اسرائیل و حماس، گروه فلسطینی حماس اعلام کرد که روز شنبه سه گروگان اسرائيلی به نام‌های یاییر هورن ۴۶ ساله، ساگی دکل چن ۳۶ ساله و ساشا تروفانوف ۲۹ ساله را آزاد می‌کند.

به گزارش رویترز، حماس اعلام کرده است که این سه نفر در ازای رهایی ۳۶۹ اسیر و زندانی فلسطینی آزاد خواهند شد؛ اتفاقی که نگرانی‌ها مبنی بر فروپاشی توافق این گروه شبه‌نظامی با اسرائیل پیش از پایان آتش‌بس ۴۲ روزه را کاهش داد.

دکل چن، گروگان آمریکایی-اسرائیلی، تروفانوف، گروگان اسرائیلی - روسی، و هورن که برادرش ایتان نیز ربوده شده بود، در کیبوتص نیر اوز، در حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به رهبری حماس به اسارت درآمدند، جایی که حدود ۸۰ نفر از ۴۰۰ نفر ساکنان آن در جریان حمله حماس گروگان گرفته شدند.

الکساندر (ساشا) تروفانوف به همراه مادربزرگ، مادر و دوست دخترش گروگان گرفته شد. این سه زن طی یک آتش‌بس کوتاه در نوامبر ۲۰۲۳ آزاد شدند، اما پدر تروفانوف در حمله هفتم اکتبر کشته شد.

حماس در روزهای گذشته اسرائیل را به نقض شرایط آتش‌بس و ممانعت از ورود کمک‌ها به غزه متهم کرد. این گروه هشدار داد که احتمالا آزادی گروگان‌ها را متوقف کند و همچنین اسرائیل را به ازسرگیری جنگ تهدید کرد.

در سوی دیگر نیز اسرائیلی‌ها از ظاهر نحیف و گزارش‌های بدرفتاری با سه گروگان آزادشده در هفته گذشته خشمگین شدند، اما اعتراضات گسترده‌ای نیز وجود داشت که در آن شهروندان اسرائیلی از دولت می‌خواستند به توافق برای بازگرداندن همه گروگان‌ها به خانه ادامه دهد.

حماس ماه گذشته موافقت کرد که ۳۳ گروگان اسرائیلی زن، کودک و مرد مسن را در ازای صدها اسیر و زندانی فلسطینی در طی یک آتش‌بس شش هفته‌ای، که طی آن نیروهای اسرائیلی از برخی مواضع خود در غزه عقب‌نشینی می‌کنند، تحویل دهد.

قبل از رهایی گروگان‌ها در این هفته، ۱۶ نفر از ۳۳ گروگان اسرائیلی به همراه پنج تایلندی آزاد شدند. گمان می‌رود که ۷۶ گروگان هنوز در غزه باقی مانده‌اند که تنها نیمی از آنها زنده‌اند.

هدف از این آتش‌بس، باز کردن راه برای مرحله دوم مذاکرات به منظور بازگرداندن گروگان‌های باقی‌مانده و تکمیل خروج نیروهای اسرائیلی، پایان نهایی جنگ و بازسازی غزه اعلام شده است. اکنون بخش‌های عمده‌ای از غزه ویران شده و با کمبود غذا، آب و برق مواجه است.

تهدید حماس مبنی بر خودداری از آزادی گروگان‌های بیشتر درپی این بود که به ادعای این گروه، اسرائیل مانع از ورود چادرها و پناهگاه‌های موقت به غزه شده و ده‌ها هزار نفر را در معرض سرمای زمستان قرار داده است. اسرائیل این اتهام را رد می‌کند و می‌گوید که به هزاران کامیون کمک‌رسانی اجازه ورود داده است و حماس را نیز به نادیده گرفتن توافق متهم می‌کند.

گروه‌های کمک‌رسان بین‌المللی می‌گویند که از آغاز آتش‌بس، کامیون‌های بیشتری از کمک‌ها وارد غزه شده است، اما این مقادیر برای رفع نیازهای مردم کافی نیست.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا که پیش‌تر پیشنهاد تسلط ایالات متحده بر غزه را داده بود، روز جمعه از اتخاذ یک «موضع سخت» درصورت آزاد نشدن گروگان‌ها خبر داد.

ترامپ این هفته گفته بود که حماس باید تمام گروگان‌های اسرائیلی در غزه را تا ظهر شنبه آزاد کند وگرنه «جهنم به پا می‌شود». او روز جمعه نیز به خبرنگاران گفت: «نمی‌دانم فردا (شنبه) ساعت ۱۲ قرار است چه اتفاقی بیفتد. اگر به من بستگی داشت، موضع بسیار سختی می‌گرفتم، اما نمی‌توانم به شما بگویم که اسرائیل قرار است چه کاری انجام دهد.»

پیشنهاد ترامپ مبنی بر خروج حدود دو میلیون فلسطینی از غزه و اسکان آنها در سایر کشورهای منطقه، آینده آتش‌بس را بیشتر متزلزل می‌کند. ترامپ پیشنهاد کرده که پس از پایان جنگ، اسرائیل کنترل غزه را به ایالات متحده منتقل کند و سپس آن را به عنوان «ریویرای خاورمیانه» بازسازی کند.

آتش‌بس درست قبل از بازگشت ترامپ به ریاست جمهوری در ۲۰ ژانویه اجرایی شد، با این حال همواره در معرض نقض از سوی هر یک از طرفین است.

دفتر حقوق بشر سازمان ملل تصاویر گروگان‌های ضعیف و ناتوان اسرائیلی و همچنین تصاویر اسرای نحیف فلسطینی آزادشده را ناراحت‌کننده توصیف کرده و گفته است که این تصاویر بازتاب شرایط وخیم نگهداری آنها است.

به گفته وزارت بهداشت غزه، حمله نظامی اسرائیل به غزه از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از ۴۸ هزار فلسطینی را کشته و این کشور به نسل‌کشی و جنایات جنگی متهم است. اسرائیل چنین اتهاماتی را رد می‌کند، با این حال تصاویر نشان می‌دهد که این حمله تقریبا کل جمعیت غزه را آواره کرده و باعث بحران گرسنگی شده است.

براساس آمار اسرائیل، در حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس، که منجر به جنگ غزه شد، یک هزار و ۲۰۰ کشته و حدود ۲۵۰ نفر به گروگان گرفته شدند.