سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، روز سه‌شنبه هفتم اسفند برای دیداری یک روزه با مقام‌های عالی جمهوری اسلامی وارد تهران شد.

به گزارش رسانه‌های داخلی ایران، این دیپلمات عالی‌رتبه روسیه با استقبال عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی وارد تهران شد و قرار است میان هیئت‌های ایران و روسیه به ریاست وزرای خارجه دو کشور نشستی برگزار شود .

خبرگزاری ایسنا گزارش داد که لاوروف با حضور در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، با همتای ایرانی خود دیدار خصوصی داشت. جزئیاتی از این دیدار منتشر نشده، اما قرار است وزیر خارجه دو کشور با حضور در جمع خبرنگاران، نتایج رایزنی‌ها و گفتگوهایشان را تشریح کنند.

در بیانیه‌ وزارت خارجه روسیه درباره سفر لاوروف آمده است که او به دعوت عباس عراقچی به ایران می‌رود. در این بیانیه تاکید شد که «روسای وزارتخانه‌های خارجه دو کشور در جریان این سفردرباره دستور کار دوجانبه روابط روسیه و ایران که با امضای یک توافق‌نامه جامع جدید بین دولتی در ۱۷ ژانویه در مسکو به سطح مشارکت راهبردی جامع رسید، به‌طور مفصل گفتگو خواهند کرد».

در این بیانیه پیش‌بینی شده است که دو طرف در مورد برخی موضوع‌های بین‌المللی روز از جمله اوضاع سوریه، فرا قفقاز، افغانستان، یمن، خلیج فارس، حل‌وفصل مشکلات خاورمیانه، موضوع دریای خزر و وضعیت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و برنامه هسته‌ای ایران تبادل نظر کنند.

پیش‌تر، کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، گفته بود در جریان این سفر، وزیر خارجه روسیه با همتای ایرانی خود در ارتباط با «مسائل دوجانبه منطقه‌ای و بین‌المللی» رایزنی و گفتگو می‌کند.

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، نیز گفت که سفر لاوروف به تهران «در چارچوب مشورت‌های مستمر ایران و روسیه راجع به روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی» انجام می‌شود.

لاوروف قبل از سفر به ایران، به ترکیه رفته و با مقام‌های ارشد این کشور در مورد آخرین تحولات منطقه از جمله سوریه رایزنی و گفتگو کرده بود؛ او قبل از آن هم در ریاض بود.

اگرچه منابع رسمی هدف از سفر کنونی لاوروف را تقویت روابط دوجانبه اعلام کرده‌اند، ملاقات او با مقام‌های جمهوری اسلامی یک هفته پس از نشست امنیتی‌ــ‌دیپلماتیک روسیه و آمریکا در ریاض، به گمانه‌زنی‌ها درباره تلاش مسکو برای میانجی‌گری میان تهران و واشینگتن دامن زده است.

سفر وزیر خارجه روسیه به تهران بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی داشت. خبرآنلاین، رسانه نزدیک به حکومت در ایران، درباره سفر وزیر خارجه روسیه به ایران نوشت: «آن‌طور که از روند جهان برمی‌آید، اگر تاریخ در حال تکرار است، شاید همان‌طور که صلح شکننده ورسای جنگ جهانی دوم را کلید زد، امروز نیز این کنفرانس‌های مخفیانه و تصمیم‌گیری برای جهان آغازگر جنگ سوم باشد! آن‌طور که از پشت پرده مذاکرات برمی‌آید، حتی آفریقا نیز در حال تقسیم بین روسیه و آمریکا است، چه رسد به منطقه! با این حال عالیجناب لاوروف به ایران می‌آید تا بگوید: مذاکره کنید و حرف سلاح هسته‌ای هم نزنید!»

خبرگزاری دولتی ایرنا هم نوشت: «هرچند بعید است لاوروف در این سفر پیامی از آمریکا داشته باشد، احتمالا می‌تواند از رویکرد دولت جدید در کاخ سفید در قبال ایران به مقام‌های جمهوری اسلامی براوردی ارائه دهد.»

در عین حال، روزنامه شرق روز سه‌شنبه با انتشار مطلبی نوشت که سفر لاوروف به ایران در واقع «تلاش روسیه برای هم‌راستا کردن تهران و آنکارا در مسیر منافع مسکو» است. این روزنامه ضمن اشاره به اینکه وزیر خارجه روسیه پیش‌تر در آنکارا با همتای ترکیه‌ای خود دیدار کرده بود، نوشت که کرملین تلاش دارد از ایران و ترکیه در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی بهره ببرد.

روزنامه اعتماد نیز تیتر یک روز سه‌شنبه خود را به سفر وزیر خارجه روسیه اختصاص داد و نوشت: «به نظر می‌رسد لاوروف قصد دارد مواضع تهران را جویا شود تا بتواند آن را در جریان مذاکرات میان سران روسیه و آمریکا مطرح کند.»

این رسانه اصلاح‌طلب به نقل از عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک، نوشت: «قطعا سفر لاوروف به تهران بی‌ارتباط با تحولات اخیر در روابط ایران و آمریکا نیست، چرا که با توجه به رویدادهای مرتبط با جنگ اوکراین و نیز دیدار اخیر میان نمایندگان ترامپ و پوتین در ریاض، شرایط به گونه‌ای نیست که وزیر خارجه مسکو بخواهد برای مسائل دوجانبه معمول به‌سرعت راهی تهران شود. به‌ ویژه آنکه طی روزهای اخیر، گفت‌وگوهای تلفنی میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین صورت گرفت و هم‌زمان، میان مارکو روبیو و سرگئی لاوروف در ریاض مذاکراتی انجام شد.»

در بخش دیگری از این گفتگو آمده است: «اگرچه فرضیه ارسال پیام از سوی واشینگتن به تهران از طریق مسکو چندان محتمل به نظر نمی‌‌‌رسد، در صورت صحت این ادعا، این پیام می‌‌تواند حول محور تعویق یا کاسته شدن از فشارهای تحمیلی ترامپ به ایران باشد. به‌ ویژه آنکه برخی تحلیل‌‌ها حاکی از آن است که آمریکا ممکن است در صورت آغاز روندی برای مذاکره، اجرای فوری بخشنامه‌ها و یادداشت اجرایی ترامپ درباره تشدید فشارها را به تعویق بیندازد.»

لاوروف در شرایطی روز سه‌شنبه وارد تهران شد که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی روز پیش از آن، برای شرکت در کنفرانس خلع سلاح سازمان ملل در ژنو حضور داشت و در جریان این حضور دیدارهایی نیز برگزار شد.

کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در حساب کاربری خود در ایکس با اشاره به رایزنی‌های روز دوشنبه با آلمان، فرانسه و بریتانیا درباره برنامه هسته‌ای دیدار‌ها در ژنو را «سازنده» توصیف کرد.

نمایندگان جمهوری اسلامی پیش‌تر در ماه ژانویه برای دومین بار در کمتر از دو ماه، با تروئیکای اروپایی درباره برنامه هسته‌ای تهران گفتگو کرده بودند. دور قبلی مذاکرات اواخر سال ۲۰۲۴ در نیویورک برگزار شد.

غریب‌آبادی گفت که طرفین «دیدگاه‌هایشان را درباره مسائل هسته‌ای و لغو تحریم‌ها به اشتراک گذاشتند» و افزود که «توافق شد مذاکرات ادامه یابد».

مذاکره با قدرت‌های اروپایی در حالی انجام می‌شود که پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، برنامه هسته‌ای ایران بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته است.

ترامپ در دوران نخست ریاست‌جمهوری خود سیاست «فشار حداکثری» علیه تهران را دنبال کرد و آمریکا را از برجام که آن را «بدترین توافق» خواند، خارج کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا اکنون هم به‌طور شفاف و صریح تاکید می‌کند که جمهوری اسلامی هرگز نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و موضوعاتی مانند برچیدن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را مطرح می‌کند که می‌تواند الگویی مشابه خلع‌ سلاح لیبی باشد.