این روزها خبر احتمال تولد دختر رامبد جوان و نگار جواهریان در کانادا فضای مجازی وغیرمجازی را پر کرده است، در حالی‌که شاید ندانیم غرب اولین مقصد سفر زایمان برای مردم کشورهای دیگری هم هست.
طبیعی است که آمار سفر برای زایمان هنرمندان ایرانی به دلیل ستاره بودن آنها زودتر از آمار مردم عادی سرزبان‌ها می‌افتد.
رزیتا غفاری، شبنم قلی خانی، فریبا نادری، روناک یوسفی(دومین فرزند)، ترانه علیدوستی، محسن تنابنده و سام درخشانی فرزندان خود را در کانادا به دنیا آورده‌اند. در کنار آن، اولین فرزند بنیامین بهادری، از همسر دوم، و دومین فرزند شیلا خداد هم متولد آمریکا هستند. مهناز افشار در آلمان و رضا قوچان نژاد در هلند صاحب فرزند شدند. شاهرخ استخری و مرحوم بهنام صفوی هم در این فهرست قرار دارند.
غرب خوش یمن
اگر غرب اولین مقصد گردشگری کشور چین برای به دنیا آوردن فرزند باشد، دلیل نمی‌شود که مردم سایر کشورهای دنیا هنوز به این فکر نیافتاده باشند.
بیمارستان سانی بروک، که یکی از معتبرترین بیمارستان‌ها در شهر تورنتوی کانادا است، سال گذشته آماری از میزان زایمان گردشگران در این بیمارستان منتشر کرد که نشان‌دهنده رشد زایمان گردشگران نسبت به سال ۲۰۱۵ است. دراین گزارش آمده : کشورهای چین، نیجریه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به ترتیب بالاترین آمار را برای زایمان در این بیمارستان داشته‌اند.
براساس بررسی اداره بهداشت کانادا، استان بریتیش کلمبیا، بالاترین آمار را به عنوان مقصد توریست زایمان به خود اختصاص داده است.
سفر برای زایمان اما در میان ستارگان کشورترکیه هم رواج زیادی دارد و بسیاری از آنها با این‌که مشکلی با قواعد و قوانین زندگی اجتماعی‌شان ندارند، اما در لس‌آنجلس، نیویورک، کانادا یا آلمان سکونت دارند و آنجا بچه‌دار شده و برای کار به ترکیه برمی‌گردند.
در بین چینی‌ها، کره‌ای‌ها و ژاپنی‌ها هم افراد مشهور زیادی هستند که در آمریکا یا کانادا ساکن هستند، یا این‌که زمان تولد فرزندانشان به این کشورها سفر میکنند تا از مزایای پاسپورت این کشورها بهره‌مند شوند و به‌قول سام درخشانی بازیگر مطرح ایرانی «شهروندی این کشورها را به فرزندشان هدیه کنند».
درکشور کانادا بر طبق قانون تابعیت، بعد از فوریه سال ۱۹۷۷، کودکی که از پدر و مادری مقیم یا غیر مقیم در کشور کانادا متولد شود، شهروند کانادایی محسوب می‌شود و شناسنامه کانادایی به وی تعلق می‌گیرد. داشتن فرزند کانادایی تاثیر مستقیمی در اقامت یا تابعیت پدر و مادر وی نخواهد داشت، به استثنای افرادی که ویزای کار را دارند و فرزندشان در کانادا به دنیا آمده باشد، که به خاطر وجود این کودک پنج امتیاز به والدین تعلق می‌گیرد. به خاطر داشته باشید اگر فرزند شما کانادایی و به سن ۱۸ سالگی رسیده باشد، می‌تواند به عنوان ضامن، به روش خویشاوندی اقدام کند تا والدینش مقیم کانادا شوند. یعنی این اقدام روشی جهت مهاجرت به کانادا محسوب نمی‌شود. دلیل سفر توریستی برای زایمان نیز شامل همین قوانین است.
سفر برای زایمان در غرب، به خصوص آمریکا و کانادا، در چندسال اخیر موجب تغییر قوانین مهاجرتی برخی کشورها شده است و قوانین به دنیا آوردن فرزند و گرفتن شهروندی در حال تغییر است و کشورها به سمت پایان دادن به این قانون حرکت میکنند. تاکنون کشورهای استرالیا، نیوزیلند، ایرلند، فرانسه، مالتا و هند به این قانون پایان داده‌‌اند.
اقامت یا تابعیت؟
اقامت مفهومی متفاوت از تابعیت دارد. در مورد تابعیت بحث‌ها و مطالب بسیاری مطرح است و در کل نظر واحدی ارائه نشده است، ولی ساده‌ترین تعریف درمورد تابعیت این است که تابعیت رابطه‌ی سیاسی، حقوقی، معنوی بین شخص و دولتی معین است که به واسطه این رابطه، حقوق و وظایفی در قبال یکدیگر خواهند داشت. ولی اقامت تنها اجازه سکونت و زندگی در خاک یک کشور را به فرد می‌دهد. آما آیا تولد فرزند در خاک کشور دیگر همه امکانات را به او می‌دهد؟
اصل خاک و اصل خون
در این مورد فرد در قلمرو و خاک هر کشوری که متولد شود تابعیت یا شهروندی آن کشور را اخذ می‌کند. بنابراین اخذ شهروندی از طریق خاک بسیار مهم است. اصل خاک به افرادی که در کشتی، هواپیما یا محدوده هوایی آن کشور متولد شده باشند حق تابعیت را اعطا می‌کند و حقوقی که فرد به واسطه این تابعیت دریافت می‌کند ربطی به نوع اقامت والدین وی ندارد. بعنوان مثال در سال ۲۰۰۸ از یک مادر اوگاندایی در پرواز خطوط هوایی شمال غربی، در مسیر آمستردام به بوستون، نوزادی متولد شد که یک شهروند کانادایی تلقی شد، چون در حریم هوایی کانادا متولد شده بود. پس بحث اصلی تولد فرزند در آمریکا، کانادا و سایر کشورهایی که مقصد توریستی زایمان هستند، مرتبط با اصل خاک است.
در این مورد محل تولد کودک مهم نیست. بلکه ملاک آن است که والدین تابعیت کدام دولت یا کشور را دارند و در واقع تولد فرزند در خاک آمریکا یا کانادا کمکی به تابعیت پدر و مادر نمی‌کند. البته کشورهای دارای اصل خاک در شرایطی خاص، تابعیت خون را می‌پذیرند و این مطلب حالت عکس هم دارد.
اصل خاک بیشتر در قاره‌های آمریکای شمالی و جنوبی دیده می‌شود و از سال ۲۰۰۴ میلادی تمام کشورهای اروپایی برای مقابله با هجوم پناهندگان و مهاجرت غیرقانونی افراد به کشورشان از قانون اصل خاک تبعیت نمی‌کنند.
۱۰ سال قبل ایرلند به‌عنوان آخرین کشور اروپایی که از قانون «اصل خاک» تبعیت می‌کرد، قانون خود را تغییر داد و از زمره کشورهای پیرو این قانون خارج شد. کشورهای دیگری مانند استرالیا نیز قانون خود را تغییر دادند و دیگر به فرزندان متولد خاک خود شهروندی اعطا نمی‌کنند.
کانادا، ایالات متحده آمریکا، آرژانتین، برزیل – شیلی، کلمبیا، کاستاریکا، دومینیکا، اکوادور، هندوراس، جامائیکا، مکزیک، پاناما، پاکستان، پاراگوئه، پرو، اروگوئه، ونزوئلا، سنت لوسیا ، کامبوج، بولیوی، گواتمالا هنوز ازقانون خاک پیروی میکنند.
در سیستم تولد فرزند در آمریکا ، کودک به دنیا آمده در ایالات متحده آمریکا یک شهروند آمریکایی محسوب می‌شود، حتی اگر از پدر و مادری غیر آمریکایی متولد شود. اما تا زمانی که این فرزند ۲۱ ساله نشود هیچ سود و مزیتی در روند اخذ گرین کارت و تابعیت کشور آمریکا برای والدین خود نخواهد داشت. حتی برندگان لاتاری نیز در صورت تولد کودکی در این کشور باید روال قانونی را طی کنند. در ضمن متولدین آمریکا که بعد از تولد در این کشور، آنجا را ترک کرده‌اند و پدر و مادرشان در آن زمان ویزای موقت کشور آمریکا را داشته‌اند خود می‌توانند به این کشور برگردند و برای اقامت پدر و مادرشان اقدامات لازم را پیگیری کنند.
در کشورهایی چون نیوزلند، آفریقای جنوبی، بریتانیای کبیر فرزند متولد شده در صورتی ملیت این کشور را دریافت می‌کند، که یکی از والدینش اقامت دائم یا تابعیت آن کشور را داشته باشند. همچنین این مساله برای کشور استرالیا نیز صدق می‌کند، دریافت ویزاهای کوتاه مدت کشور استرالیا برای تولد فرزند راه مناسبی جهت اخذ تابعیت برای فرزند نیست. درکشور استرالیا کودکانی که قبل از اوت ۱۹۸۶ متولد شده‌اند ملیت استرالیائی را دریافت کرده‌اند، ولی بر طبق قوانین جدید، افرادی که بعد از آن زمان در این کشور به دنیا آمده باشند، اگر در زمان تولد پدر و مادری مقیم یا تبعه آن کشور داشته باشند، کودک تابعیت آن کشور را اخذ می‌کند. در ضمن اگر فرزندی در استرالیا از والدینی که تابعیت یا اقامت دائم این کشور را نداشته باشند متولد شده باشد، در صورتی تابعیت این کشور را اخذ می‌کند که ۱۰ سال از عمر خود را در این کشور زندگی کند.
