دفتر شهبانو فرح پهلوی مستند «ملکه و کودتا» را غیردقیق و برخلاف شواهد تاریخی دانسته است.
«ملکه و کودتا» نام مستندی است که هفته گذشته از شبکه چهار تلویزیون بیبیسی در بریتانیا پخش شده است.
در این فیلم بر اساس یک سند تاریخی ادعا میشود که انتقال یک پیام نادرست از سوی لوی هندرسون، سفیر آمریکا در تهران سبب شده است تا شاه در آخرین لحظات از ترک کشور و واگذاری قدرت به محمد مصدق منصرف شود.
وقایع مورد اشاره در این مستند در اسفندماه ۱۳۳۱ و چند ماه پیش از وقایع ۲۸ مرداد ماه ۱۳۳۲ رخ میدهد.
در این فیلم با استناد به اسناد وزارت امورخارجه آمریکا که در سال ۲۰۱۷ از طبقهبندی خارج شده، ادعا میشود که سفیر آمریکا پیام آنتونی ایدن، وزیر خارجه بریتانیا خطاب به وزیر خارجه آمریکا را به عنوان پیام ملکه الیزابت به شاه منتقل میکند.
متن این پیام که به اشتباه ترجمه و پس از آن به شاه منتقل شده چنین است: «وزارت خارجه بریتانیا بعدازظهر امروز از پیامی از ایدن، از ملکه الیزابت دریافت کرد که نگران رویدادهای مرتبط با شاه ایران است و امیدوار است که شاه برای انصراف از خروج از کشور ترغیب شود.».
سفیر آمریکا در تهران پس از دریافت این تلگراف، محتوای آن را به عنوان پیغام ملکه برای شاه به اطلاع دربار میرساند در حالی که این پیغام تنها از سوی آقای ایدن بوده که در آن زمان با کشتی «ملکه الیزابت» عازم سفر به کانادا بوده است.
تا اینجای کار دفتر شهبانو فرح پهلوی اشکالی به مستند وارد نمیکند. بخش مناقشهبرانگیز مستند آنجا است که ادعا میشود شاه احتمالاً پس از دریافت این پیام و درحالی که تنها ساعاتی با ترک کشور فاصله داشته از تصمیم خود منصرف میشود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در اعتراض به این مستند گفته شده است که دو محققی که روایت ماجراهای منتهی به ۲۸ مرداد را روایت میکنند، بخش ناقصی از اسناد را شرح دادهاند، در حالی که در همان اسناد آمده است که شاه پس از آن که با تظاهرات حامیان سلطنت وی و مخالفت نمایندگان مجلس با تصمیمش مواجه میشود، از انجام سفر منصرف میشود.
در روز ۹ اسفند ۱۳۳۱ در هنگامی که محمد مصدق عازم کاخ شاه بود تا با وی پیش از سفرش خداحافظی کند، به دعوت آیتالله بهبهانی و گروهی از نمایندگان مجلس، تظاهراتی در تهران در حمایت از شاه برگزار میشود.
دومین اعتراض به این مستند نیز به بخشی است که اقدامات آیتالله خمینی پس از انقلاب و وضعیت کنونی خاورمیانه به رویدادهای مرتبط با کودتای ۲۸ مرداد گره زده میشود.