چندی پیش در اول ماه اوت ۲۰۲۰، امارات متحده عربی، راه‌اندازی نخستین نیروگاه هسته‌ای این کشور، شامل ۴ راکتور هسته‌ای که  با استفاده از فناوری کره جنوبی احداث شده  را جشن گرفت. البته امارات متحده عربی حق دارد این دستاورد بزرگ را جشن بگیرد و به آن افتخار کند، زیرا این پروژه بزرگ نه‌تنها به عنوان نخستین نیروگاه هسته‌ای در جهان عرب به شمار می‌رود، بلکه گام دیگری در پیشتازی‌های امارات متحده عربی در زمینه سرمایه‌گذاری در انرژی پاک محسوب می‌شود. در واقع، امارات متحده عربی از جمله کشورهایی است که در بخش انرژی خورشیدی سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی داشته و خدمات ارزنده را برای حمایت از محیط زیست ارائه کرده است. به ویژه در حالی‌که جهان با خطر روزافزون گرمایش زمین و تغییرات چالش برانگیز آب و هوا روبه‌رو است.

در همین راستا، آژانس بین المللی انرژی اتمی که بر روند احداث و فعالیت نیروگاه هسته‌ای «براکه» نظارت دارد، با انتشار پیامی در صفحه تویتر خود، ایجاد این نیروگاه را گام مهمی در راستای تولید و بهره‌برداری تجاری از انرژی پاک تلقی کرده است.

بر اساس شاخص‌های ارزشیابی و دیدگاه‌های کارشناسان اقتصادی، نیروگاه هسته‌ای براکه که ظرفیت کلی آن به ۵۶۰۰ مگاوات می‌رسد و ساخت آن حدود ۲۰ میلیارد دلار هزینه برداشته است، می‌تواند هزینه‌های تولید انرژی را از ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش دهد و منجر به کاهش حدود ۱۰ درصد قیمت برق در این کشور شود.

کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که بالا بودن هزینه ساخت نیروگاه هسته‌ای براکه به این دلیل است که امارات متحده عربی سعی کرده، «برترین استانداردها» را در این پروژه پیشتاز در عرصه انرژی هسته‌ای در سطح منطقه مورد استفاده قرار دهد. البته دوره بازده هزینه سرمایه‌گذاری این پروژه حدود ۲۰ سال تخمین زده می‌شود و این یک ارزش افزوده واضح در برابر برنامه‌های بلند‌مدت هسته‌ای امارات متحده عربی است که فعالیت آن‌ها می‌تواند تا ۶۰ سال ادامه داشته باشد.

قابل ذکر است که نیروگاه‌ هسته‌ای براکه می‌تواند تا سال ۲۰۲۱، حدود ۲۵ درصد انرژی پاک و تا سال ۲۰۵۰، حدود ۵۰ درصد انرژی پاک را در امارات متحده عربی تأمین کند، افزون بر آن، افزایش میزان تولید انرژی خورشیدی نیز در این عرصه نقش موثری را ایفا خواهد کرد.

در واقع، پروژه هسته‌ای امارات متحده عربی الگوی موفق و قابل ستایشی برای سرمایه‌گذاری در عرصه بهره‌برداری مسالمت‌آمیز از انرژی هسته‌ای به‌جای استفاده از آن در بخش‌های نظامی است. این درحالی است که انرژی هسته‌ای معمولا در اغلب کشورها در زمینه توسعه برنامه‌های نظامی به‌کار گرفته می‌شود.

شکی نیست که پروژه‌های هسته‌ای که برای اهداف غیر‌نظامی راه‌اندازی می‌شوند، نقش موثری در توسعه و پیشرفت جامعه داشته و رفاه و آسایش را در تمام عرصه‌ها برای مردم فراهم می‌کنند؛ در حالی‌که استفاده از انرژی هسته‌ای در بخش‌های نظامی در اغلب موارد منجر به تباهی منطقه و جهان شده یا این‌که جنگ‌افزارهای هسته‌ای به دلیل عدم استفاده و نیازمندی به آن‌ها، در انبارهای مهمات نظامی در معرض فرسایش و زنگ‌زدگی قرار می‌گیرند.

البته این بدان معنا نیست که کشورهای جهان بایستی هزینه‌های دفاعی خود را به صورت کامل متوقف کنند، زیرا هر کشور برای محافظت از قلمرو و مردم خود در برابر هر گونه تجاوز احتمالی نیاز به تقویت برنامه‌های دفاعی دارد. هدف از این امر، جلوگیری از تخصیص هزینه‌های هنگفت برای توسعه پروژه‌های نظامی به‌جای بهره‌برداری در برنامه‌های توسعه عمرانی و خدمات اجتماعی است که موجب پیشرفت جامعه و مایه خوشبختی و بهروزی زندگی مردم می‌شود.

در همین راستا، مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، در پژوهشی که در مورد هزینه‌ها و بودجه‌های نظامی ۱۷۱ کشور جهان انجام داده، به این نتیجه رسیده است که میزان هزینه‌های دفاعی سال ۲۰۱۹، حدود ۴ درصد نسبت به سال ۲۰۱۸، شاهد افزایش بوده و به ۱.۷۳ تریلیون دلار رسیده که در ۱۰ سال گذشته، بی‌سابقه بوده است. البته منطقه خاورمیانه نیز از این امر مستثنی نبوده و طبق گزارش مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، هزینه‌های نظامی در کشورهای خاورمیانه به‌رغم کاهش رشد اقتصادی، در اولویت قرار داشته است. در گزارش آمده است که رقابت در توسعه بخش‌های نظامی و دفاعی به‌صورت عموم در سراسر جهان رو به افزایش است.

البته در این‌جا نیازی به ذکر مبالغ سرسام‌آوری که برخی از کشورها برای تقویت نیروهای نظامی خود به مصرف می‌رسانند، نیست. اما می‌توان گفت که این گونه هزینه‌ها در اغلب  موارد تأثیر مثبتی در بهبودی زندگی مردم ندارد، بلکه منجر به هدر دادن سرمایه‌های ملی شده و ملت‌ها را از بهره‌برداری از ثروت ملی محروم می‌‌کند. اما برخی از کشورها، سلاح‌هایی را که از پول معیشت مردم خود خریداری کرده‌اند، در ماجراجویی‌ها و جنگ‌های خارج از کشور به گونه‌ای مورد استفاده قرار می‌دهند که هیچ سودی برای مردم آن‌ کشورها در پی ندارد، در حالی‌که شهروندان آن‌ها برای تأمین مخارج زندگی در رنج و مشقت به سر می‌برند.

من در این‌جا به اصول و آرمان‌های ایده‌‎آل که غیر‌عملی باشد، اشاره نمی‌کنم، بلکه از دولت‌هایی صحبت می‌کنم که توسعه کشورها و رفاه مردم خود را دراولویت قرار می‌دهند و از راه اندازی هر پروژه‌ دیگری که با این هدف مغایرت داشته باشد، خودداری می‌کنند.

البته بسیاری از کشورهای جهان نیازمندی‌های دفاعی خود را با کمترین هزینه‌های ممکن برآورده می‌کنند و با اتخاذ سیاست‌های مسالمت‌آمیز و بدون اقدام به مداخله در امور کشورهای دیگر، روزنه تمام بهانه‌هایی که ممکن است برخی از کشورها برای تهدید ثبات و امنیت آن‌ها استفاده کنند را مسدود می‌کند.

امارات متحده عربی الگویی را ارائه کرده که شایسته توجه و نگرش است و بایستی اثر مثبت آن بر پیشرفت کشور و رفاه جامعه در برنامه‌های کوتاه‌مدت و درازمدت مورد مطالعه قرار گیرد. زیرا همه ملت‌های این منطقه سزاوار داشتن زندگی بهتری هستند که امنیت، آرامش و رفاه روزافزون بر آن حکمفرما باشد. تردیدی نیست که این آرمان تنها می‌تواند در سایه تفاهم و همکاری میان کشورهای منطقه تحقق یابد تا نگرانی تمام طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برطرف شود و با تصمیم‌گیری به کاهش هزینه‌های نظامی، همه به سوی سیاست صلح‌آمیزی حرکت کنند که هدف  آن تامین ثبات، امنیت و رفاه اجتماعی در تمام کشورهای منطقه باشد.