رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور به تازگی گفت ارزی که سال گذشته به موادغذایی اختصاص داده شده است، ۵/۱۴ میلیارد دلار بوده که این عدد امسال به ۵/۸ میلیارد دلار رسیده است. انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور همچنین احتمال داده است در مورد امنیت غذایی نیاز به بازنگری کوچکی باشد. تغییرات اخیر در نرخ کالاهای اساسی خوراکی و خبرهایی درخصوص کمیابی و محدودیت واردات مواد غذایی به ایران می‌تواند بر سیستم تغذیه‌ای ایران در طی سال‌های پیش رو تاثیر داشته باشد. افزایش قیمت برنج و قیمت کره در روزها و هفته‌های اخیر و پیشتر افزایش قیمت انواع میوه و سبزی در تابستان و گوشت همواره دغدغه مردم را در تهیه کالاهای خوراکی در پی داشت. قیمت کره تنها در یک هفته حدود ۹۰ درصد افزایش یافت. تخم مرغ نیز تا شانه‌ای ۳۲ هزار تومان افزایش قیمت داشت. بیم آن می‌رود که طی سال‌های پیش رو خانوارهای ایرانی از سوءتغذیه رنج ببرند.

روز گذشته سعید درخشانی رییس اتحادیه سوپر مارکت‌ها در ایران از سهمیه‌بندی کره در این فروشگاه‌ها و گران شدن قیمت آن خبر داد. خبری که روز بعد از آن تکذیب شد. ولی چند ساعت پیش از تکذیب خبر کیانوش جهانپور سخنگوی پیشین وزارت بهداشت در ایران در حساب شخصی خود در توییتر نوشت: «فقط خواستم یادآوری کنم این کالا از زمره کالاهای آسیب‌رسان سلامت است، همین!» توییت آقای جهانپور درست بعد از خبر سهمیه‌بندی کره منتشر شد.

در پی خبر گران  و کمیاب شدن کره که به دنبال خبر محدودیت در واردات آن به کشور مطرح شده بود، سعید درخشانی رییس اتحادیه سوپر مارکت‌ها در ایران روز چهارشنبه گفت: «برخی فروشگاه‌ها کره را با قیمت قبل عرضه می‌کنند و همین باعث هجوم مردم به فروشگاه‌های زنجیره‌ای شده است.» به گفته او «در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به هر فرد تنها یک کره ۱۰۰ گرمی تعلق می‌گیرد.». آقای درخشانی روز چهارشنبه ۱۹ شهریورماه گفت: «قیمت کره پس از یک هفته عرضه نشدن، از دو روز گذشته حدود ۹۰ درصد افزایش یافته است.» افزایش قیمت ناگهانی که به معنای حذف آن از سبد خرید خانوار بود.

به گفته آقای درخشانی «این قلم کالا (کره) در بازار کم است و مردم نیز سراغ آن را می‌گیرند، ولی کمبود وجود دارد. دلیلش را باید از تولیدکننده پرسید، زیرا خریدار وجود دارد، ولی این‌که چرا نیست به تولیدکننده مربوط می‌شود.»

درخشانی همچنین گفته بود عرضه این کالا طی یک هفته اخیر از سوی تولیدکننده انجام نشده بوده است. رییس اتحادیه سوپرمارکت‌ها همچنین به افزایش قیمت تخم‌مرغ تا «۳۲ هزار تومان» اشاره کرد. رئیس اتحادیه سوپر مارکت‌ها کمبود روغن جامد در بازار را نیز تایید کرد.

با احتمال بازنگری امنیت غذایی توسط انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور بیم آن می‌رود که در پی گرانی محصولات خوراکی در ایران، بحث سوءتغذیه در کشور شکل حاد و جدی‌تری به خود بگیرد.

از سال گذشته و با افزایش قیمت گوشت، مرغ و انواع پروتئین‌های حیوانی زمزمه‌های حذف آن‌ها از سفره بیشتر شهروندان در ایران به گوش می‌رسید. در تابستان نیز همراه با گرانی انواع میوه و سبزی، گزارش‌های رسیده از ایران حکایت از حذف این اقلام از سبد خانوار ایرانی داشت. اما این فصل جدیدی در زندگی ایرانیان داخل کشور نیست، چرا که سال پیش نیز کاهش مصرف انواع لبنیات بین خانواده‌های ایرانی به دلیل گران شدن آن در صدر اخبار بود.

درست چهار سال پیش از این احمد میدری معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته بود: «۱۵۰ هزار کودک از سوءتغذیه رنج می‌برند و در وضعیت بغرنجی هستند. دولت موفق شده تنها ۶۰ هزار نفر را تحت پوشش خود قرار دهد.» هیچ ارگانی در ایران خود را مسؤول گردآوری و ثبت آمار مربوط به سوءتغدیه در ایران نمی‌داند، به همین دلیل آمار مستندی در این خصوص نمی‌توان یافت. داده‌ها به صورت پراکنده و از استان‌های مختلف و نهادهای گوناگون منتشر می‌شود ولی انسجام ندارند.

وزارت بهداشت ایران در تابستان ۱۳۹۶ گزارش داد که هفت استان کشور در وضعیت بسیار ناامن غذایی هستند.

یک عضو هیأت علمی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور نیز خرداد سال گذشته گفت طی ۲۵ سال گذشته، شهروندان ایرانی با کوتاه‌تر شدن قد مواجه شده‌اند. سهیل اسکندری دلیل اصلی کوتاه‌تر شدن قد ایرانی‌ها را کاهش مصرف شیر و لبنیات عنوان کرده بود. به گفته آقای اسکندری: «در طول چند سال گذشته مصرف شیر و لبنیات به شکل محسوسی تا ۲۵ درصد کاهش یافته است و با توجه به نقش بی‌بدیل و بدون جانشین شیر در تغذیه انسان، از این نظر کمبودی فاحش در وضعیت غذایی مردم ایجاد شده است.»

به درستی معلوم نیست که قد نسل جدید ایرانی‌ها تا چه حد کاهش پیدا کرده است. گزارش‌های پراکنده از کوتاه شدن قد شهروندان ایرانی منتشر می‌شود بدون این‌که وزارت بهداشت این کشور واکنشی نسبت به آمار منتشره داشته باشد. در بیشتر گزارش‌ها عامل ژنتیک در قد و رشد آن موثر عنوان شده است، اما تغذیه در همه گزارش‌ها به مثابه عامل اصلی معرفی شده است.

مریم کارشناس ارشد تغذیه از ایران که با شرکت‌های غذایی معتبر بسیاری در ایران همکاری دارد در خصوص سوءتغذیه در صورت نبود یا کمبود مواد غذایی در سفره غذایی به ایندیپندنت فارسی می‌گوید: «مصرف تمام گروه‌های غذایی برای داشتن یک تغذیه سالم ضروری است. در علم تغذیه در واقع بیشتر صحبت از ماکرونوترینت‌ها است؛ یعنی کربوهیدارت، پروتئین و چربی که اساس و پایه رژیم غذایی ما را تامین می‌کند که برای دادن انرژی و رشد و تکامل به خصوص در کودکان ضروری است و حتی در بزرگسالی تا قادر به انجام فعالیت‌های روزانه‌مان باشیم و بدن خودمان را سالم نگه داریم. به این منظور در درجه اول احتیاج به همین سه گروه کربوهیدارت، پروتئین وچربی داریم و بعد از آن‌ها مواد معدنی و ویتامین‌ها که بیشتر در میوه‌جات و سبزیجات است، مصرف‌شان ضروری به نظر می‌رسد. وقتی صحبت از ماکرونوترینت‌ها می‌کنیم کربوهیدارت مثل برنج، نان، پاستا در کنار آن پروتئین مثل گوشت حبوبات و لبنیات در کنار سبزی و میوه و همچنین با مصرف چربی در حد توصیه به خصوص در کودکان به دلیل کمکی که به جذب ویتامین‌های محلول در چربی در بدن می‌کند ضروری است. همه این‌ها در کنار هم رشد و تکامل مناسبی را برای فرد تامین می‌کند.»

این کارشناس ارشد تغذیه یک رژِیم مناسب غذایی که مانع از سوءتغذیه شده را دارای منابع متنابهی از چربی و پروتئین می‌داند: «در یک رژیم غذایی معمولا ۴۵ تا ۶۵ درصد کالری از کربوهیدرات، ۲۰-۳۵ درصد کالری از پروتئین و حدود ۱۰-۳۰ درصد از چربی تامین می‌شود. اگر ما کالری کافی به بدن نرسانیم به خصوص در بیماران و یا افرادی که دچار سوءتغذیه هستند، بدن از ذخیره پروتئین یعنی ماهیچه‌ها برای تولید انرژی استفاده می‌کند.»

افزایش قیمت کالاهای اساسی در ایران و عدم افزایش حقوق و مزایای کارمندان و کارگران در این کشور، قدرت خرید شهروندان این کشور را کمتر از قبل کرده است. بر اساس آخرین نرخ ارز، طلا و سکه در بازار آزاد، حداقل دستمزد یک کارگر و کارمند در ایران به محدوده صد دلار رسیده است. دریک نظرسنجی که مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در مردادماه نتایج آن را منتشر کرد بیش از دو میلیون خانوار در یک سال گذشته گوشت قرمز مصرف نکرده‌اند. بر اساس این نظرسنجی تعداد خانوارهایی که فقط برای چند روز در ماه از گوشت قرمز در سبد غذایی خود استفاده کرده‌اند، در سال گذشته ۴۳/۴ درصد و امسال ۳۲/۸ درصد بوده است.

ازعواقب مهم فقر، سوءتغذیه در یک جامعه است. فقر علاوه بر سوء تغذیه، ناتوانی جسمی و ذهنی و تاثیرات منفی زیادی بر نسل‌های در حال شکل‌گیری در آینده خواهد داشت. هرچند عوامل فرهنگی، اجتماعی و بهداشت و سلامت عمومی جامعه نیز در ایجاد سوء‌تغذیه در یک جامعه نقش پررنگی دارند.