نماینده عالی و هماهنگ‌کننده کمیسیون اقدام مشترک موسوم به برجام در بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا با توجه به خروج از توافقنامه برجام، به لحاظ قانونی حق استفاده از بند «مکانیسم ماشه» را ندارد.

آمریکا شنبه شب اعلام کرد که تمام تحریم‌های سازمان ملل از روز یک‌شنبه مجددا اجرا می‌شود. این در حالی است که سایر کشورهای عضو شورای امنیت و برجام با این موضوع موافق نیستند و ابراز این عدم موافقت روز یک‌شنبه نیز ادامه یافته است.

جوزپ بورل درباره اقدام اخیر آمریکا گفت که اطلاعیه آمریکا در رابطه با قطعنامه ۲۲۳۱ و استفاده از مکانیسم ماشه را به دقت بررسی کرده است. با توجه به بیانیه‌ای که در تاریخ ۲۰ اوت صادر کرده و همچنین بیانیه‌ دیگری که کمسیون مشترک برجام در تاریخ یک سپتامبر منتشر کرده است، ایالات متحده به لحاظ قانونی حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد.

وی در توضیح این موضوع گفت که رئیس جمهور آمریکا در تاریخ هشتم ماه مه ۲۰۱۸ به طور یک‌جانبه از برجام خارج شده و متعاقبا در هیچ یک از نشست‌های برجام نیز حضور نداشته است؛ بنابراین نمی‌تواند به عنوان عضوی از برجام تلقی شود. با توجه به این موضوع، اجازه استفاده از مکانیسم ماشه مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ را نیز ندارد. در نتیجه تعهدات تعلیق تحریم‌های ایران همچنان ادامه دارد.

بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱، تنها کشورهایی که عضو برجام هستند حق استفاده از مکانیسم‌های نظارتی این توافقنامه را دارند. با این حال ایالات متحده معتقد است چون نام این کشور در قطعنامه ذکر شده، پس حق راه‌اندازی مکانیسم ماشه را دارد.

بورل در ادامه بیانیه خود با اشاره به مسئولیت‌های اعضای برجام گفت که تمام تلاش خود را برای اطمینان از حفظ و اجرای برجام به کار خواهد بست. او اظهار داشت که این توافقنامه ستون اصلی جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای است و می‌تواند با کنترل هسته‌ای ایران، به حفظ امنیت منطقه‌ای و جهانی کمک کند. او از سایر اعضا خواست که به وظایف خود عمل کنند و از هرگونه اقدامی که باعث تشدید شرایط پرالتهاب فعلی شود، خودداری کنند.

در همین راستا پیشتر، سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه نیز با صدور بیانیه‌ای حمایت خود از برجام را اعلام کردند و آمریکا را فاقد وجاهت قانونی برای استفاده از مکانیسم‌های نظارتی در برجام دانستند.

در ایران نیز حسن روحانی این اقدام آمریکا را شکستی برای این کشور ارزیابی کرد و این موضوع را دلیل انزوای آمریکا در جهان عنوان کرد.

همچنین محمدجواد ظریف شب گذشته با حضور در صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت که قواعد و حقوق بین‌المللی جای قدرت را نمی‌گیرد، بلکه قدرت را تعدیل می‌کند. او در ادامه افزود که علیرغم این که آمریکا برجام را نقض کرد و در داخل کشور جنازه برجام تشییع شد، اما همین برجام نیمه جان تا به امروز «دو بار آمریکا را در شورای امنیت شکست داده» است.

با این حال دونالد ترامپ و مایک پومپئو سرسختانه به دنبال اجرای تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران هستند.

به نظر بسیاری از کارشناسان اقتصادی و امنیتی، تحریم‌های اخیر یک‌جانبه آمریکا، بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر از تحریم‌های گذشته سازمان ملل است. به عبارت دیگر اگرچه این موضوع هزینه سیاسی بسیاری برای آمریکا به همراه داشته، اما ایران را به لحاظ اقتصادی و سیاسی، بیش از پیش و به شدت تحت فشار قرار داده است.