سران کشورهای جهان روز دوشنبه به مناسبت هفتادوپنجمین سالروز تاسیس  سازمان ملل متحد در فضای مجازی گردهم می‌آیند. این در حالی است که همه‌گیری ویروس کرونا انسجام و کارایی  این نهاد را که ۱۹۳ کشور جهان در آن عضو هستند به چالش کشیده است. 

با آغاز شیوع جهانی کووید-۱۹ که سال گذشته از کشور چین سرچشمه گرفت و میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان مجبور به خانه‌نشینی و دچار زیان اقتصادی آن کرد، کشور‌ها در خود فرو رفتند. دیپلمات‌ها می‌گویند درنتیجه این رویداد، سازمان ملل متحد برای اثبات وزن و موقعیتش با مشکلاتی روبه‌رو بوده است. 

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل به خبرگزاری رویترز می‌گوید همه‌گیری کرونا نقاط ضعف جهان را برملا کرده است. او قصد دارد روز دوشنبه به رهبران جهان بگوید که باید در عصر مشکلات و چالش‌های متعدد و چند جانبه و نبود راه حل‌های کافی، به یکدیگر دست همکاری بدهند. 

ماه‌ها طول کشید تا اعضای پانزده‌گانه شورای امنیت از تقاضای گوترش برای توقف کشمکشهای داخلی  حمایت کنند تا به کشورهای جهان فرصت دهند روی مبارزه با کووید-۱۹ تمرکز کنند؛ معضلی که منشاء آن دعوای میان قدرتمندترین کشورهای جهان – چین و ایالات متحده – بود. 

تنها ماه گذشته بود که ۱۹۳عضو مجمع عمومی سازمان ملل بر سر یک راه حل گسترده و «واکنش هماهنگ و فراگیر» در مقابل همه‌گیری ویروس کرونا توافق کردند اما این توافق نتوانست به اتفاق آرا تصویب شود زیرا ایالات متحده و اسرائیل آن را وتو کردند. 

درخواست سازمان ملل برای مبلغ ۱۰.۳ میلیارد دلار کمک به کشورهای فقیر و آسیب‌پذیر برای مقابله با همه‌گیری کرونا برآورده  نشد و تنها یک چهارم این مبلغ گردآوری شد. حالا گوترش در تلاش آن است که هرگونه واکسن ویروس کرونا در آینده به تساوی در اختیار همه شهروندان جهان قرار گیرد.  

یک مقام بلندپایه اروپایی که نخواست نامش فاش شود گفت مجمع عمومی باید ماه‌ها پیش وارد عمل می‌شد «اما کووید- ۱۹ به همه ما ضربه زد و کارمان را مختل کرد.»

لحظات یاس و ناامیدی

مقر سازمان ملل متحد در شهر نیویورک است که سخت آماج همه‌گیری ویروس کرونا قرار گرفت. اعضای سازمان باید تصمیم می‌گرفتند چگونه در فضای مجازی به کارشان ادامه دهند. این اقدام ماه‌ها ادامه داشته و تنها بهتازگی برخی از جلسات حضوری انجام می‌شود. 

دیپلمات یادشده افزود: «همگی ما از این که نمی‌توانستیم شخصا در جلسات حاضر شویم صدمه دیدیم. متاسفانه بیش از حد به حواشی مساله توجه شد تا اصل موضوع. من تقصیر آن را متوجه سازمان ملل به عنوان یک نهاد نمی‌دانم؛ این اعضای سازمان ملل بودند که باید مثبت‌تر و قاطع‌تر عمل می‌کردند.» 

در گزارش روز دوشنبه سازمان ملل آمده است که از هر ده نفر شش نفر معتقدند این سازمان، دنیا را بهتر کرده، و سه چهارم کسانی که در این نظرخواهی شرکت کرده‌اند با نگاه به آینده می‌گویند وجود سازمان ملل برای چالش‌های جهانی لازم است. 

اما این گزارش همچنین می‌افزاید: «در عین حال، نیمی از مردم همچنان سازمان ملل را در أمور زندگی‌شان دور از دسترس می‌دانند و می‌گویند کار این نهاد در هاله‌ای از ابهام پوشیده شده است.» 

رویداد ویژه یک روزه دوشنبه پیش از گردهمایی سالیانه رهبران جهان برگزار می‌شود که قرار است روز سه‌شنبه بدون حضور فیزیکی روسای جمهور و نخست وزیران کشورهای عضو برگزار شود. کلیه بیانیه‌ها از قبل ضبط شده‌اند و در سالن مجمع عمومی پخش می‌شود.  

سازمان ملل متحد پس از جنگ جهانی دوم به هدف جلوگیری از بروز یک جنگ جهانی دیگر ایجاد شد. از آن زمان، هرچند جنگ دیگری مثل جنگ دوم جهانی رخ نداده ، اما قرار است روز دوشنبه رهبران جهان  بیانیه‌ای را تصویب کنند که متن آن به «لحظات یاس و ناامیدی» اشاره خواهد داشت. 

همچنین این بیانیه می‌گوید: «دنیا هنوز آن دنیایی نیست که ۷۵ سال پیش بنیانگذاران ما (سازمان ملل) تصورش را داشتند. جهان در چنگال ‌عدم‌تساوی فزاینده، فقر، گرسنگی، درگیری‌های مسلحانه، تروریسم، عدم امنیت، تغییرات اقلیمی و همه‌گیری است. این‌ها همه مستلزم اقداماتی بیشتر و قاطع‌تر است.»

رویتزر