ارمنستان می‌گوید یکی از جنگنده‌هایش در نبرد با جمهوری آذربایجان توسط نیروی هوایی ترکیه سرنگون شده است. هم آنکارا و هم باکو این اتهام را تکذیب کرده‌اند.   

دولت ارمنستان می‌گوید یک جنگنده اف۱۶ ترکیه یکی از جنگنده‌های اس یو ۲۵ نیروی هوایی این کشور را در حریم هوایی خود هدف قرار داده و خلبان آن را کشته است. 

وزارت دفاع ارمنستان می‌گوید حمله جنگنده ترکیه به هواپیمای ساخت روسیه ارمنستان که در ماموریت جنگی بود، در حریم هوایی آذربایجان صورت گرفته است. یک مقام ترکیه این اتهام را «تبلیغات مبتذل» خوانده است. 

فخرالدین آلتون، سخنگوی رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه گفت: «این ادعا که ترکیه یک جنگنده ارمنستان را سرنگون کرده صحت ندارد. ارمنستان باید در عوض توسل به تبلیغات مبتذل از اراضی اشغالی خارج شود.» 

واقعه سرنگونی جنگنده ارمنستان موید این خطر است که از سرگیری برخوردها میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان از محدوده منطقه مورد اختلاف ناگورنو قره‌باغ فراتر رود و به یک جنگ تمام عیار میان دو همسایه و دخالت قدرت‌های منطقه تبدیل شود.  

یک مقام جمهوری آذربایجان نیز روز سه‌شنبه گفت نیروهای ارمنستان به مواضع این کشور در ارتفاعات ناگورنو قره‌باغ حمله کردند. ارمنستان ناگورنو قره‌باغ را در جنگ سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴ به تصرف خود درآورد. در این میان، یک پهپاد جمهوری آذربایجان یک اتوبوس غیرنظامی را در شهر واردنیس ارمنستان هدف قرار داد. 

حکمت حاجی اف، یکی از مشاوران الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان در یک کنفرانس خبری گفت: «ارتش ما گزارش داده که (ارمنستان) دست به گسترش دامنه جنگ زده است. گزارش‌هایی که در دست داریم حاکی از آن است که ارمنستان این حملات را از داخل قلمرو خودش ترتیب می‌دهد.»  

مقامات ارمنستان می‌گویند آذربایجان با استفاده از تسلیحات بسیار مخرب شدت جنگ را افزایش داده است. شوشان استپانیان، سخنگوی ارتش ارمنستان روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای گفت که آذربایجان در حملاتش از موشک‌های «اِسمِرچ»، سیستم‌های آتشباری «تی اوُ اس ۱» و دیگر سیستم‌های موشکی استفاده کرده است. 

او گفت: «ارتش ارمنستان هشدار می‌دهد که گزینه‌ای جز استفاده از سیستم‌های ضربتی با برد و قدرت تخریب بیشتر ندارد.» 

روزنامه ملیت چاپ ترکیه که طرفدار دولت آقای اردوغان است به نقل از مقامات این کشور نوشته که ترکیه، حامی عمده جمهوری آذربایجان، مشغول بررسی طرح اعزام نیرو به آذربایجان در حمایت از باکو است. وزارت خارجه ترکیه نیز اعلام کرد که این کشور «به هر صورتی که آذربایجان بخواهد در کنار این کشور خواهد ایستاد.» 

آمار رسمی حاکی از حدود یک‌صد کشته در برخوردهای اخیر میان ارمنستان و آذربایجان است که دست کم ۱۲ نفر آن‌ها غیرنظامی بوده‌اند. این درگیری‌ها از روز یک‌شنبه آغاز شده است. احتمال می‌رود با توجه به‌ عدم‌گزارش تعداد تلفات سربازان هردو طرف مخاصمه، تعداد کشته‌شدگان به مراتب بیش از این باشد. 

شدت برخوردها به این احتمال دامن زده که درگیری‌ها ممکن است منطقه ژئوپولیتیکی گسترده‌تری را در بر گیرد و جان غیرنظامیان و ساختارهای نفت و گاز منطقه را به خطر بیندازد. 

ریچارد قره گوُزیان بنیانگزار اندیشکده «مرکز مطالعات منطقه‌ای» در ایروان  می‌گوید: «چند مَفَر و نقطه ایمنی در ارتباطات اضطراری میان دو ارتش وجود دارد. خطر موجود اما در سوءتفاهم و  گسترش تصادفی  درگیری‌هاست.»  

ارمنستان و آذربایجان دهه‌ها است که به رغم تلاش‌های میانجیگرایانه  قدرت‌های بین‌المللی، بر سر ارتفاعات ناگورنو قره‌باغ جنگیده‌اند. اما در تحولی حاکی از به وخامت گراییدن دشمنی‌ها، برخورد‌های مسلحانه در ماه ژوئیه در ناحیه‌ای به دور از ناگورنو قره‌باغ آغاز شد. ناگورنو قره‌باغ ناحیه‌ای محصور میان آذربایجان و ارمنستان است که مدیریت آن به ارمنستان وفادار است و از طرف ارتش این کشور حمایت می‌شود.  

در سال‌های اخیر، هر دو کشور قابلیت تسلیحاتی خود را با ابتیاع جنگنده، پهپاد و موشک‌های ضدهوایی افزایش داده‌اند. کارشناسان نظامی می‌گویند این مسابقه تسلیحاتی عواقبی بالقوه فاجعه‌بار به دنبال دارد.  

ترکیه که از نظر موقعیت سیاسی نظامی به جمهوری آذربایجان نزدیک و از دید تاریخی با ارمنستان دشمنی دارد، و مورد ناگورنو قره‌باغ را آرمانی برای حمایت‌های علنی از باکو قرار داده است. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه روز سه‌شنبه گفت: «تنها یک راه حل بر این معضل وجود دارد: ارمنستان باید از خاک آذربایجان خارج شود.» 

رسانه‌ها ترکیه را برای استقرار مزدوران سوری در آذربایجان به باد انتقاد گرفته‌اند اما آقای حاجی اف این اتهامات را رد کرده است. آقای قره گوُزیان، یکی از کارکنان سابق سنای ایالات متحده و شاخه «رِنجِر» ارتش آمریکا که رشته‌های امنیتی نیز دارد، می‌گوید منابع اطلاعاتی غرب و خاورمیانه به او گفته‌اند که گزارش‌های مبنی بر استقرار افراد سوری در قفقاز قابل تایید نیست. 

در این میان روسیه همواره یکی از حامیان ارمنستان بوده است اما در عین حال دارای رشته‌های محکم اقتصادی و نظامی با باکو است. مسکو خواهان توقف مخاصمات شده و از ترکیه به سبب حمایت‌های بیش از حدش از آذربایجان انتقاد کرده است. 

دیمیتری پشکوف، سخنگوی ولادیمیر پوتین به گزارشگران گفت: «مرحله نخست برای کرملین آتش‌بس فوری است. هرگونه کمک نظامی بی‌تردید به آتش مخاصمات دامن خواهد زد. ما از همه کشورها از جمله شرکایی مثل ترکیه می‌خواهیم آن چه می‌توانند برای متقاعد کردن طرفین به برقراری آتش‌بس، انجام دهند.»  

به رغم بالا گرفتن آتش مخاصمات، آقای حاجی اف می‌گوید مسیرهای گفت‌وگو باز است و آذربایجان با خویشتن‌داری عمل خواهد کرد. او گفت: «ما بسیار محتاط هستیم. ما در ارمنستان اهداف نظامی نداریم.»  

به همین گونه، آقای قره گوُزیان می‌گوید هیچ یک از طرفین خواهان یک جنگ تمام عیار نیست اما هردو کشور دستخوش سوءارتباطات و فشار‌های سیاست‌های داخلیشان هستند. 

او افزود: «آن‌ها در مورد گسترش مخاصمات مرددند. برای آذربایجان، این یک کارزار محدود برای بازپس گرفتن بخش‌هایی از اراضی (ناگورنو قره‌باغ) است. این انتظار و فشار وجود دارد که ارتش در این عملیات پیروز شود. فرصت‌هایی در حال از دست رفتن بود. این امر یا باید در این مرحله انجام می‌شد یا تا بهار آینده به تعویق می‌افتاد. آن‌ها می‌خواستند از موقعیت موجود استفاده کنند.»