سه‌شنبه شب، زمانی که جو بایدن در نخستین مناظره انتخاباتی با دونالد ترامپ یکی از پرکاربردترین عبارت‌های روزمره مسلمانان عرب و ایرانی یعنی «ان ‌شاءالله» را به زبان‌ آورد، به اندازه‌ای عجیب به نظر می‌رسید که تماشاگران بارها از خود پرسیدند: «درست شنیدیم، گفت: «ان‌شاالله»؟!»

ساعاتی بعد بیانیه کمپین انتخاباتی نامزد دمکرات انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا «آنچه شنیده شده بود را تایید کرد.» بایدن ۷۷ساله، سفیدپوست و کاتولیک که به «گاف» دادن در سخنرانی‌های خود مشهور است، این‌ بار اشتباه نکرده بود. او با نکته‌سنجی گفت: «ان‌شاء الله» تا در واقع به رقیب جمهوریخواه خود در مورد فرار مالیاتی طعنه بزند.

استفاده از این عبارت در زمانی که ترامپ وعده انتشار اسناد مالیاتی خود در آینده را می‌داد، حاکی از آن است که بایدن با آگاهی از معنی دو پهلوی «ان‌ شاءالله» آن را به زبان آورد.

هرچند رهبران جهان عرب و ایران در سخنرانی‌های رسمی خود برای ابراز امیدواری نسبت به رسیدن به یک نتیجه مطلوب، «ان ‌شاءالله» به معنی «اگر خدا بخواهد» را به کار می‌برند، در ادبیات روزمره گاهی به معنی باور نداشتن به ثمربخشی یا کسب نتیجه دلخواه است. چنانکه در واکنش‌ها در فضای مجازی، گروهی «ان شاءالله» جو بایدن را به «وقتِ گُل نِی» تعبیر کردند. 

کاربرد «ان ‌شاءالله» در سخنرانی‌های بایدن پیش از این نیز سابقه داشته است. او بهمن‌ماه گذشته در کمپین انتخاباتی خود در نیوهمشایر زمانی که به بیمه همگانی اشاره کرد، گفت: «ان ‌شاءالله».

بایدن مردادماه امسال هم در سخنرانی اینترنتی برای انجمن «یک میلیون مسلمان برای رای به جو بایدن» برای آنها حدیثی از پیامبر اسلام خواند.

به این ترتیب، بایدن از آغاز یک استراتژی تعریف شده را برای تاثیرگذاری بر جمعیت آمریکایی‌های مسلمان دنبال می‌کند که به گفته او در آمریکای ترامپ در معرض «خشونت و تبعیض» هستند.

نامزد دمکرات انتخابات آمریکا در دیدار مجازی با سه هزار رهبر جامعه مسلمانان آمریکا نیز ابراز امیدواری کرده بود مدارس عمومی آموزش‌های بیشتری درباره «باور به اسلام» ارایه دهند.

هرچند جمعیت مسلمانان آمریکایی حدود یک درصد رای‌دهندگان آمریکایی را شامل می‌شود، نقش آنها در ایالت‌های تاثیرگذاری مانند میشیگان، اوهایو و فلوریدا قابل چشم‌پوشی نیست به ویژه در زمانی که به نظر می‌رسد این پتانسیل برای کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ قابل توجه نبوده است.

اما «ان شاءالله» بایدن مخاطبان دیگری هم در ایران دارد. رهبران جمهوری اسلامی که سه سال و نیم گذشته را به امید پایان دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ با «نه جنگ، نه مذاکره» سر کرده‌اند.

ترامپ از همان دوران کارزار انتخاباتی خود همه ویژگی‌ها برای تبدیل شدن به یک چهره «منفور» از نگاه آیت‌الله خامنه‌ای را داشت. تاجر ثروتمند و آمریکایی دوآتشه با دیدگاه‌هایی علیه مسلمانان که قبل از ورود به کاخ سفید پرونده برجام که دستاورد نرمش قهرمانانه رهبر جمهوری اسلامی بود را بسته و از موضع بالا معامله دیگری به تهران پیشنهاد می‌داد. ترامپ بر خلاف باراک اوباما، همتای سابق خود علاقمند بود هنر معامله‌گری‌اش را به جای ویلای شخصی سلطان قابوس در  عمان، در «رز گاردن» کاخ سفید به نمایش بگذارد.

دیری نپایید که آیت‌الله خامنه‌ای با برچسب «سم مضاعف» راه مذاکره با دولت او را مسدود کرد و از آن پس نگاه تهران به نتیجه انتخابات آینده آمریکا دوخته شد.

جو بایدن در مقایسه با دونالد ترامپ در ورود جمهوری اسلامی به مذاکراتی که از آن گریزی نیست، به حفظ وجهه تهران کمک بیشتری می‌کند. همینکه او بر خلاف ترامپ سرمایه‌داری نیست که مدام از بازگشت به «آمریکای باعظمت» سخن می‌گوید و به جای آن می‌کوشد با جامعه مسلمانان ارتباط برقرار کند، از نگاه مقامات تهران یک مزیت است. وعده بایدن برای بازگشت به برجام که رهبران جمهوری اسلامی سرمایه سیاسی و اقتصادی کلانی برای آن هزینه کردند، امتیاز دیگری است. همچنین مقامات جمهوری اسلامی و جو بایدن ادبیات مشترکی دارند. بایدن در جریان مناظره ترامپ را «دلقک و نوچه» خطاب کرد، همانگونه که در تهران «مردک ابله و سبک‌مغز» توصیف می‌شود. 

بایدن و کامالا هریس، معاون منتخب او تا کنون با زیرکی از پرداختن به جزئیات بازگشت به برجام و نحوه لغو تحریم‌ها (که طولانی و پیچیده خواهد بود) طفره رفته‌اند. مقامات جمهوری اسلامی نیز با محافظه‌کاری به کلی‌گویی در این زمینه بسنده کرده‌اند تا «ان شاالله» جو بایدن پیروز انتخابات ۱۳ آبان‌ماه باشد.

اما حتی در صورت به قدرت رسیدن دولت دمکرات بایدن، بازگشت احتمالی او به برجامی که دیگر برجام نخواهد بود، از همان مسیری می‌گذرد که دولت جمهوریخواه ترامپ خواستار عبور از آن است: ماجراجویی‌ها و نفوذ منطقه‌ای، برنامه‌های موشکی و هسته‌ای و تهدید اسرائیل از سوی جمهوری اسلامی.