نبرد «بُوین» در روز اول ماه ژوئیه ۱۶۹۰ میان ارتش جیمز دوم، پادشاه کاتولیک انگلستان، اسکاتلند و ایرلند از یک‌سو، و پروتستان‌های شاهزاده هلندی «ویلیام اورانژ» از سوی دیگر درگرفت.
ویلیام، توانسته بود جیمز (عمو و پدر زنش) را در «انقلاب شکوهمند» سال ۱۶۸۸ مخلوع کند، اما جیمز موفق شد به فرانسه بگریزد که در آن زمان قدرت نظامی برتر اروپا بود. فرانسه پادشاه مخلوع و مذهب کاتولیکش را به امید آن که ویلیام، دشمن لوئی چهاردهم را به‌زیر بکشد، مسلح کرد.
جیمز که حالا تقویت شده بود، کارزار پس گرفتن تاج و تخت انگلستان را در سال ۱۶۸۹ در ایرلند آغاز کرد.
ویلیام نگران تهدیدی بود که هنوز از جانب جیمز حس می‌کرد و با از دست دادن اعتمادش به دوک «شُمبِرگ»، حاکم سالخورده و ناتوان ایرلند، تصمیم گرفت تا هدایت اوضاع را در دست خود گیرد.
او در روز چهاردهم ژوئن سال ۱۶۹۰، با یک‌هزار اسب و حمایت «اتحاد بزرگ»، مشتمل بر هلند، دانمارک، آلمان و پروتستان‌های فرانسه و یک ارتش سی و شش هزار نفری که بزرگترین نیرویی بود که کشور تا آن زمان به خود دیده بود، وارد شد.
در حالی که جیمز سعی داشت دوبلین را تسخیر کند، نیروهای ویلیام، در معبر استراتژیک «دروُایدا» روی رودخانه «بوُین» در ایالت «میث» واقع در هفتاد کیلومتری شمال پایتخت ایرلند شمالی، مقابل او قرار گرفتند.
کاتولیک‌های ایرلندی یا «جاکوبیت»ها، زیر فرماندهی ریچارد تالبوت و در جبهه جیمز می‌جنگیدند؛ با این هدف که حق حاکمیت ایرلند تضمین شود، آزادی بیشتری برای مذهبشان داشته باشند، و این فرصت به آن‌ها داده شود که زمین‌ها و آزادی‌هایی را که زیر سلطه «اُلیور کراموِل» (نایب‌السلطنه و حاکم سیاسی و نظامی انگلستان، اسکاتلند و ایرلند، از سال ۱۶۵۳ تا ۱۶۵۸) از دست داده بودند، بازپس گیرند.
طرف‌داران ویلیام، نگران عواقب قدرت گرفتن مجدد کاتولیک‌ها بودند و برای حفظ موقعیت تازه به‌کف آمده، دست به اسلحه بردند. جالب اینجاست که قیام آن‌ها از طرف پاپ، رهبر کاتولیک‌ها که با لوییِ امپریالیست و جنگ‌طلب مخالف بود، نیز حمایت می‌شد.
نبردی که درگرفت، تقریبا چهار ساعت به‌طول انجامید و با دوهزار و دویست و پنجاه کشته از شصت هزار سرباز حاضر در جبهه، خون‌ریزی کمتری نسبت به جنگ‌های مشابه‌اش داد.
ویلیام که پیش‌تر هنگام بازدید از زمین جنگ با اصابت گلوله به شانه‌اش زخمی شده بود، به نبرد ادامه داد و با گذشتن از رودخانه، نیروهای «جاکوبیت» را مجبور به عقب‌نشینی کرد.
در پی این پیروزی، ویلیام وارد دوبلین شد و در غیاب جیمز که با کنار گذاشتن بلندپروازی‌هایش، برای همیشه به تبعید در فرانسه بازگشته بود، معاهده «لیمریک» را در سال ۱۶۹۰ امضاء کرد. جیمز هرگز به انگلستان بازنگشت.
پیروزی ویلیام، به «عروج پروتستان»ها انجامید (در تاریخ تنها به «عروج» موسوم است که از قرن هفدهم تا بیستم، به یک اقلیت متشکل از زمین‌داران، کشیش‌های پروتستان و اعضای کلیسای پروتستان برتری بخشید). این جنبش، تا دوران حاضر نیز با «رژه اورانژ» در ایرلند در روز دوازدهم ژوئیه (سالروز بوُین در تقویم گریگوری) به یاد آورده می‌شود. این رژه که از سال ۱۷۹۱ تا کنون هر سال برگزار شده است، اغلب با خشونت همراه بوده است، هرچند در نوزده سال اخیر آرامش بر حکمفرما بوده است.
تاریخ نبرد بوُین نمی‌تواند فراموش شود، زیرا با کمال تعجب، همچنان بخش تغییرناپذیری از «تقویم» آیفون اپل است.
© The Independent
