با ادامه افزایش آمار جهانی موارد ابتلا به ویروس کرونا، یکی از سؤالات اصلی که همه می‌پرسند این است که چه می‌توان کرد تا جلوی شیوع آن را گرفت؟

گرچه راهنماهای رسمی در بریتانیا از افراد می‌خواهد دستان خود را مرتب بشویند، فاصله اجتماعی تا دو متر را رعایت کرده و ماسک بر صورت بزنند تا از خود و دیگران در برابر این ویروس محافظت کنند؛ اما بعضی کارشناسان معتقدند رعایت بهداشت دهان نیز می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از شیوع بیماری داشته باشد.

به‌ویژه، بعضی از دندانپزشکان اظهار داشته‌اند مسواک زدن دندان‌ها هنگام ترک خانه، می‌تواند به جلوگیری از شیوع کووید -۱۹ کمک کند.

این بدان خاطر است که اکثر خمیردندان‌ها و محلول‌های شست‌وشوی دهان معمولاً حاوی مواد شوینده ضدعفونی کننده هستند که شبیه همان چیزی است که در محلول شست‌وشوی دست وجود دارد و به نظر آنان می‌تواند جلوی شیوع این ویروس را بگیرد.

اما آیا واقعاً بالابردن تعداد دفعاتی که در روز مسواک می‌زنید می‌تواند تغییری در شیوع این بیماری ایجاد کند؟ در ادامه هرچه باید در این باره بدانید را مرور خواهیم کرد.

ویروس کرونا چگونه سرایت می‌کند؟

به گفته نظام بهداشت همگانی بریتانیا، ویروس کرونا شبیه سرماخوردگی فصلی یا آنفولانزا شیوع می‌یابد، یعنی از طریق ذرات تنفسی حاوی ویروس که با سرفه یا عطسه کردن از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کند.

همچنین وقتی فردی مبتلا این ویروس را روی دست خود داشته باشد و به سطوح پر تماس، مانند دستگیره در، دست بزند، هنگامی‌که فرد دیگری آنجا را لمس کند احتمال ابتلا دارد یا حتی کلاً اگر در فاصله نزدیکی (کمتر از ۲ متر) از فرد مبتلا قرار داشته باشید نیز احتمال ابتلا وجود دارد.

چرا بعضی از کارشناسان می‌گویند مسواک زدن می‌تواند جلوی شیوع کووید -۱۹ را بگیرد؟

به گفته پروفسور مارتین ادی، استاد دانشگاه بریستول در رشته دندانپزشکی، مسواک زدن دندان‌ها هنگام ترک خانه می‌تواند در جلوگیری از شیوع کووید -۱۹ کمک کند.

او می‌گوید این بدان خاطر است که اکثر خمیردندان‌ها حاوی مواد شوینده مانند محلول ضد باکتری شست‌وشوی دست هستند و ازآنجاکه این ویروس بیش از همه از طریق بزاق دهان و ذرات سرفه سرایت می‌یابد آن مواد شوینده می‌تواند باکتری‌های آن را پیش از آنکه بتوانند محیط دهان را ترک کنند از بین ببرد.

او به تلگراف گفت: «خمیردندان‌ها همان مواد شوینده‌ای را دارند که در محلول‌های پیشنهاد شده برای شستن دستان وجود دارد. واکنش ضد میکروب خمیردندان در دهان برای ۳ تا ۵ ساعت باقی می‌ماند و به همین خاطر می‌تواند میزان ذرات مسری در بزاق دهان را کاسته یا هنگام ورود ویروس به دهان با آن مقابله کند. برای اکثر افراد، زمان مسواک زدن باید وقتی باشد که خانه را برای خرید یا ورزش‌کردن ترک می‌کند. در بهترین حالت، تعداد مسواک زدن در روز باید افزایش یابد.»

مایکل لوئیس، استاد دانشگاه کاردیف در رشته داروهای دهانی، نیز با این اظهارات موافق است و می‌گوید «اختصاص چهار دقیقه در روز برای تمیزکردن دندان‌ها تابه‌حال این‌قدر مهم نبوده است.»

او گفت: «تحقیقات نشان داده است که عدم رعایت خوب بهداشت دهان، عاملی مهم در ابتلا به بیماری‌های تنفسی مسری است. این به‌ویژه در دوران شیوع بیماری عالم‌گیر کووید -۱۹ حائز اهمیت است. همه افراد باید قدردان منافع رعایت بهداشت دهان باشند. کووید -۱۹ از طریق بزاق دهان سرایت می‌یابد و به همین خاطر تمهیدات رعایت فاصله در اجتماع تعبیه شده است. خمیردندان‌ها و محلول شست‌وشوی دهان موادی دارند که شبیه مواد موجود در مایع شست‌وشوی دست، ضد باکتری است و می‌تواند بر شیوع کووید -۱۹ اثر گذارد که آشکارا منفعت دیگری برای رعایت بهداشت دهان و دندان است.»

آیا این اثبات شده است؟

علی‌رغم ادعای کارشناسان که مواد ضد باکتری خمیردندان می‌تواند ویروس کرونا را هنگام ورود به بدن از طریق دهان از بین ببرد، اما این مسئله هنوز اثبات نشده یا مورد تأیید سازمان‌هایی نظیر نظام بهداشت همگانی بریتانیا یا سازمان جهانی بهداشت قرار نگرفته است. 

پاول هانتر، استاد دانشگاه ایست آنجلیا در رشته پزشکی در گفتگو با ایندیپندنت اظهار داشت اثبات این نظریه خیلی سخت خواهد بود.

او گفت: «اثبات این‌که مسواک زدن مرتب دندان‌ها تأثیری بر کووید -۱۹ داشته یا نداشته باشد خیلی سخت خواهد بود (خود من شخصاً تردید دارم که هرگونه تأثیر مثبتی بر روی آن داشته باشد.) این نظریه هم یادآور زمانی است که سیاستمداران ارشد دنیا یا برخی از افراد می‌گفتند می‌توان از مواد ضدعفونی‌کننده به‌عنوان مداوا یا رویکردی برای جلوگیری از این بیماری استفاده کرد که در آن زمان به اجماع توسط جامعه پزشکی، رد شد.»

سایر کارشناسان چه می‌گویند؟

پروفسور هانت اضافه کرد گرچه مسواک زدن دندان‌ها همیشه کار خوبی است اما ادعای این‌که محافظی در برابر کووید -۱۹ است «کمی دور از تصور خواهد بود.»

او توضیح داد: «گرچه نمی‌توانم به طور قاطع بگویم مسواک زدن هیچ تأثیری بر این ویروس نخواهد داشت، اما به نظرم تفاوت چندانی هم ایجاد نخواهد کرد. اولاً، ذرات حاوی ویروس می‌توانند از طریق بینی هم فرد را مبتلا کنند که با تنفس کردن مستقیماً به پشت گلو و پایین مجرای تنفسی وارد می‌شوند، بنابراین هرگونه مواد ضدعفونی که در اطراف دندان‌ها وجود داشته باشد احتمال کمی دارد بتواند با آن مقابله کند. مسئله دیگر این است که ویروس‌ها عوامل بیماری‌زایی هستند که به‌محض ورود به سلول با آن ترکیب شده و از هرگونه مواد ضدعفونی موجود در سطوح در امان خواهند بود. پس هرگونه ماده ضدعفونی کننده‌ای باید این ویروس را خیلی سریع و قبل از ورود آن به سلول از بین ببرد.»

دکتر مایکل هد، محقق ارشد دانشگاه ساوث همپتون در زمینه بهداشت جهانی، نیز با این نظر موافق است و می‌گوید مدارک موجود درباره این نظریه خیلی محدود است.

او به ایندیپندنت گفت: «علاقه دیرینه‌ای به حفظ بهداشت دهان در بیمارانی که به‌خاطر ابتلا به ذات‌الریه در بیمارستان بستری می‌شوند وجود دارد که شامل مسواک زدن دندان‌های بیمار و استفاده از محلول‌های ضدعفونی‌کننده شست‌وشوی دهان است. در ارتباط با ذات‌الریه، مدارک فعلی حاکی از منفعت خیلی اندک مسواک زدن دندان برای بیماران وخیم است. استفاده از خمیردندان و محلول شست‌وشوی دهان نیز سابقاً به‌عنوان راهی برای کاهش سرایت کووید -۱۹ در بین افرادی که هنوز به بیمارستان نیازمند نیستند، پیشنهاد شده است اما در حال حاضر صرفاً یک نظریه باقی می‌ماند.»

بهترین راه‌ها برای مراقبت از خود در برابر کووید -۱۹ چیست؟

 مقامات بهداشتی می‌گویند بهترین محافظت در برابر ویروس کرونا شستن مرتب دستان با آب و صابون است و اگر آب و صابون در دسترس نیست ژل ضدعفونی دست می‌تواند تا زمان رسیدن به سینک دستشویی مورد استفاده قرار گیرد. به افراد توصیه شده است دستان خود را حداقل برای ۲۰ ثانیه بشویند.

اگر عطسه می‌کنید، دهان و بینی خود را با یک دستمال کاغذی یا آستین، و نه دستان خود، بپوشانید و بعد دستمال کاغذی استفاده شده را بلافاصله در سطل آشغال بیندازید.

در انگلستان پوشیدن ماسک در بسیاری از اماکن الزامی است، از جمله مغازه‌ها، وسائط حمل‌ونقل عمومی یا حتی در رستوران‌ها و میخانه‌ها اگر مشغول خوردن یا آشامیدن نباشید، برای مثال هنگام دستشویی رفتن یا برگشتن به سر میز خود.

همچنین باید از تماس نزدیک با افرادی که مریض هستند خودداری کرد.

هرکسی که علائم این بیماری را نشان می‌دهد یا پاسخ آزمایش او به ویروس کرونا مثبت شده است باید خود را برای ۱۴ روز قرنطینه کند.