بیش از صد هزار نفر از مردم معترض روز یکشنبه به خیابان‌های مینسک، پایتخت بلاروس آمدند. این روز آخرین فرصت از ضرب‌الاجل اپوزیسیونی بود که خواهان کناره‌گیری مرد سرسخت، الکساندر لوکاشنکو شده بودند؛ در غیر این صورت او با اعتصاب ملی رو‌به‌رو می‌شود.

جمعیت معترض، که از آغاز خشمگین بودند، نهایتا با گلوله‌های پلاستیکی و شوک الکتریک توسط نیروهای دولتی متفرق شد. رسانه‌های محلی دست کم از یک جراحت جدی خبر دادند، که مردی بود که در اثر اصابت گلوله پلاستیکی از ناحیه شکم مجروح و به بیمارستان منتقل شده بود.

بعید است که لوکاشنکو به مهلت نیمه شب رقیبش، سوتلانا تیخانوسکایا، شخصیت اپوزیسیونی که به اعتقاد بسیاری پیروز انتخابات ریاست جمهوری آگوست بود، ترتیب اثر بدهد. ولی در سوی دیگر پیش‌بینی‌ها، بروز اعتراض سراسری ظاهرا موجب نگرانی او شده است.

در یازدهمین هفته پس از انتخابات پرمناقشه، مردم معترض بلاروس از چند مرحله خشونت و تظاهرات وسیع عبور کردنند. هیچ یک از طرفین نتوانسته است ادعای پیروزی کند، و بلاروس امروزه با دو حکومت رو به روست. خانم تیخانوسکایا و اپوزیسیون، اداره خیابان‌ها را به عهده دارند. اما آقای لوکاشنکو، اکثر اهرم‌های فشار و دولت را در اختیار گرفته است.

ضرب‌الاجل ۲۵ اکتبر تیخانوسکایا، که خواستار کناره‌گیری او، پایان خشونت‌ها، و آزادی زندانیان سیاسی بود، اقدامی آشکار برای تجزیه رژیم محسوب می‌شود.

واکنش اولیه لوکاشنکو به این ضرب‌الاجل فراخوان یک راهپیمایی عظیم موافق دولت در همان روز بود. بر اساس گزارش‌های محلی، با آرایش مقامات و مدیران کارخانه برای اجرای یک حضور قدرتمند، ماشین دولتی به تکاپو افتاد. ولی این رهبر قدیمی به بهانه نگرانی از کنترل جمعیت، در آخرین دقایق برنامه را لغو کرد. اپوزیسیون اظهار کرد که او نتوانسته تعداد لازم را جمع کند.

لوکاشنکو در آستانه تظاهرات اعتراضی گفت که «تغییر تاکتیک» داده و هر کسی را که در اعتراضات دست داشته باشد «پیدا می‌کند». افسران پلیس او اعلام کردند که ممکن است از سوی آنها سلاح گرم «با رحم و انسانیت» مورد استفاده قرار بگیرد.

اما تاکتیک روز یکشنبه همان چیزی بود که برای به زحمت انداختن تظاهرات‌کنندگان، در هفته‌های گذشته هم به کار گرفته شد. مثلا ساعت‌ها زودتر از دو بعد از ظهر، که زمان اعلام شده شروع تظاهرات بود، مسئولین راه‌های اصلی را مسدود، ایستگاه‌های مترو مرکزی را بسته و شبکه‌های اینترنتی موبایل را خاموش کردند.

ظاهرا مسئولین ابتدا از خشونت آشکار و تجاوزاتی که در تظاهرات قبلی مشاهده شد پرهیز کردند. به گزارش مرکز حقوق بشر ویاسنا، تعداد دستگیری‌ها در ساعت ۶ عصر به وقت محلی به ۵۹ مورد رسید، در صورتی که یک هفته قبل دستگیری‌ها ۲۵۰ مورد بود. اما با نزدیک شدن به غروب، پلیس برای متفرق کردن جمعیت شروع به استفاده از سلاح الکتریک و گلوله‌های لاستیکی کرد.

تیم تیخانوسکایا پیش از آن که تاریکی برنامه را متوقف کند، اعتراضات یکشنبه را نمایشی از «قدرت، پایندگی و بلوغ» جنبش مردم دانست.

آنا کراسولینا، یک سخنگوی رهبر تبعید شده، گفت: «می‌دانیم که لوکاشنکو داوطلبانه کنار نخواهد رفت، ولی اطرافیان او متوجه شده‌اند که او دارد مشروعیت و طرفداران خود را از دست می‌دهد.»

وی افزود: «این حقیقت که او نتوانست با رشوه نفرات کافی را برای راهپیمایی خودش جمع کند نشان می‌دهد که تا چه اندازه کنترل اوضاع را از دست داده است.»

کراسولینا گفت، با چرخش اعتراضات به مرحله جدید اعتصابات سراسر در روز دوشنبه، تنش‌های داخلی آشکارتر خواهد شد. پس از آن که در اواخر ماه آگوست کارگرانی که از کار دست کشیده بودند تحت فشار مقامات بر سر کار بازگشتند، فراخوان اعتصاب سراسری دومین تلاش برای متحد کردن کارگران محسوب می‌شود که ابزارهای خود را زمین بگذارند.

این مقام سخنگو حاضر نشد پیش‌بینی کند چه تعداد کارخانه دولتی به فراخوان فردا پاسخ مثبت نشان می‌دهند. وی در عوض مدعی شد، «گروه‌های پارتیزانی» برای «هر اتفاقی» که برای آنها بیافتد آمادگی دارند. او از دادن توضیح بیشتر خودداری کرد.

با ده‌ها ماشین نظامی که در حوالی کاخ ریاست جمهوری موضع گرفته‌اند، معلوم است که «پارتیزان‌های» اپوزیسیون تنها کسانی نیستند که آمادگی دارند.