رقابت انتخاباتی بر سر تعیین سرنشین کاخ سفید نه فقط در سراسر آمریکا که در خیابان‌های اسرائیل هم در جریان است. سه‌شنبه هفته گذشته کاروانی از خودروهای طرفدار دونالد ترامپ متشکل از شهروندان اسرائیلی و آمریکایی‌های جمهوری‌خواه مقیم این کشور در حالی که بوق می‌زدند و پرچم آمریکا را در هوا تکان می‌دادند، جلوی سفارت آمریکا در اورشلیم رژه رفتند تا حمایت خود را از رئیس‌جمهور نشان دهند. به کاروان که خوب نگاه می‌کردی در آن کلی پورشه، بنتلی و آخرین مدل‌های آئودی می‌دیدی؛ تصویری بسیار متفاوت از وانت‌های پیک‌آپی که در گردهمایی‌های ترامپ در ایالاتی همچون پنسیلوانیا، اوهایو، کارولینای شمالی و تگزاس می‌بینیم.

این تفاوت پایگاه هواداران ترامپ را در آمریکا و اسرائیل نشان می‌دهد. در آمریکا بخش عمده هواداران او مردان سفیدپوستِ دانشگاه‌نرفته، مسیحیان تبشیری و ساکنین حومه‌های شهرها هستند. در اسرائیل اما هواداران او در تمام اقشار جامعه پیدا می‌شوند. در نظرسنجی‌ها می‌بینیم که ۶۳.۳ درصد مردم اسرائیل خواهان دوره دوم برای ترامپ هستند و تنها ۱۸ درصد حامی رقیب او از حزب دموکرات، جو بایدن. این دقیقا برعکس آمار یهودیان آمریکا است که طبق نظرسنجی‌ها ۷۵ درصدشان حامی بایدن هستند و در انتخابات قبلی نیز ۷۰ درصدشان به هیلاری کلینتون رای دادند.

این تفاوت از کجا می‌آید؟ علت آن بیش از هر چیز این است که یهودیان آمریکا حاضر به پذیرش موضع «طرفداری از اسرائیل» ساکن کاخ سفید نیستند و در عین حال نشان می‌دهد که مردم اسرائیل از هر سیاستمداری که چنین موضعی بگیرد حمایت می‌کنند.

تقریبا تمام «پیروزی»های سیاست خارجه ترامپ مربوط به اسرائیل بوده ‌است. دولت آمریکا به رهبری او موفق شد فلسطینی‌ها را دور بزند و روابط اسرائیل را با امارات متحده عربی، بحرین و سودان برقرار کند. ترامپ در ضمن سفارت آمریکا را از تل‌آویو به اورشلیم منتقل کرد؛ خواستی که اسرائیل سال‌ها داشت و کنگره آمریکا هم در سال ۱۹۹۵ به آن رای داده بود ‌اما هیچ رئیس‌جمهوری پیش از ترامپ حاضر به اجرای آن نشده بود. او در ضمن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان را به رسمیت شناخت در حالی که تمامی سایر کشورهای جهان این منطقه را خاک سوریه می‌دانند که به طور غیرقانونی از سوی اسرائیل اشغال شده است. همین هفته گذشته هم آمریکا ممنوعیت‌ها موجود را در زمینه همکاری علمی با دانشگاه آریل (که واقع در شهرک‌های غیرقانونی یهودی‌نشین در کرانه غربی است) لغو کرد.

پیش از ترامپ، نتانیاهو با رئیس‌جمهور قبلی آمریکا، باراک اوباما، شدیدا درگیر شده بود. این به خصوص مذاکرات هسته‌ای ایران و برجام بود که باعث شد شکافی جدی بین حزب دموکرات آمریکا و دولت راست‌گرای نتانیاهو در اسرائیل پدید آید. نتانیاهو امروز نه تنها از افتخار خود به حضور متحدش در کاخ سفید می‌گوید که گاه تلویحا از این می‌گوید که ترامپ دارد خواست‌های بیبی را اجرا می‌کند.

نزدیکی ترامپ با جناح راست در اسرائیل اما محدود به اقداماتی که رئیس‌جمهور آمریکا در خاورمیانه انجام داده نیست. زبان مشترک ضدمسلمان، ضدمهاجر و ناسیونالیستی باعث نزدیکی ترامپ و نتانیاهو شده است. یکی از بزرگ‌ترین طرفداران ترامپ در اسرائیل، یائیر نتانیاهو، پسر نخست‌وزیر، است که علنا از مواضع راست افراطی و ناسیونالیسم سفیدپوست (که سنتا ضدیهودی است) دفاع می‌کند. حتی دیوید دوک، رهبر سابق گروه نژادپرست و خشونت‌بار «کو کلاکس کلان» هم از یائیر ۲۹ساله حمایت کرده است.

نوشته‌های یائیر در فضای مجازی به قدری جنجالی است که در دسامبر ۲۰۱۸ فیس‌بوک صفحه او را به سبب نوشته‌های نژادپرستانه، ۲۴ ساعت ممنوع کرد. او از جمله نوشته بود: «صلح با این هیولاهای انسان‌شکلی که از سال ۱۹۶۴ به خودشان می‌گویند: فلسطینی، هرگز ممکن نخواهد بود.» پسر نخست‌وزیر اسرائیل برای برایبارت، وب‌سایت راست‌گرای طرفدار ترامپ در آمریکا، مقاله می‌نویسد و در ژوئن ۲۰۱۹ دیداری علنی با کاترینا پیرسون، از فعالین راست‌گرای آمریکایی و مشاورین کارزار انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۱۶، داشت.

از دیگر دلایل محبوبیت ترامپ در اسرائیل انتقاد او از اروپایی‌ها است. نزدیکی او به چهره‌هایی همچون ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور اقتدارگرای روسیه؛ نارندرا مودی، نخست‌وزیر راست‌گرای هند و ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور ناسیونالیست برزیل نیز از محبوبیت او در اسرائیل نکاست.

اگر بایدن پیروز شود

هدایای متعدد ترامپ به دولت اسرائیل اما بی‌هزینه نبوده‌اند.

اگر جو بایدن پیروز شود حتما شاهد تغییراتی خواهیم بود. به نظر می‌رسد خواست اصلی بایدن بازسازی رابطه واشینگتن با متحدین سنتی آمریکا از جمله اروپایی‌ها باشد. در زمان ترامپ وقتی اروپایی‌ها به اشغال اراضی فلسطینی توسط اسرائیل اعتراض می‌کردند، واشینگتن وقعی به آن نمی‌نهاد اما در زمان بایدن اوضاع متفاوت خواهد بود. رئیس‌جمهور دموکرات در ضمن به مخالفت خود با رژیم‌های ناقض حقوق بشر در روسیه، ترکیه و برزیل معروف است و در این زمینه هم سیاست آمریکا را تغییر خواهد داد.

هنوز معلوم نیست تیم سیاست خارجه دولت احتمالی بایدن را چه کسانی تشکیل دهند اما احتمالا شاهد حضور چهره‌هایی همچون تونی بلینکن، مشاور ارشد سیاست خارجه بایدن باشیم. آقای بلینکن با فروش هواپیماهای اف ۳۵ به امارات (که بخشی از توافق اسرائیل و امارات بوده‌ است) مخالفت کرد. برخی رسانه‌های اسرائیل انتظار دارند در پی برقراری روابط با سه کشور عربی، نوبت توافق اسرائیل و عربستان سعودی نیز فرا برسد. اما اگر بایدن به قدرت برسد، فشار آمریکا بر اسرائیل برای همگامی با جامعه بین‌المللی بیشتر خواهد شد و اوضاع منطقه عوض می‌شود.

از سوی دیگر، دفاع از اسرائیل در آمریکا برای خیلی بخش‌های جمعیت سخت‌تر شده است. همین است که خیلی یهودیان لیبرال آمریکایی نیز دیگر از مواضع دولت راست‌گرای اسرائیل دفاع نمی‌کنند. اسرائیل در سال ۲۰۱۸ قانونی جنجالی به نام «دولت ملت» تصویب کرد که مورد مخالفت جدی بسیاری از مردم اسرائیل و از جمله ایهود اولمرت و ایهود باراک، نخست‌وزیرهای سابق از دو جناح راست و چپ، قرار دارد. این قانون تاکید می‌کند که حق تعیین سرنوشت در اسرائیل «تنها برای مردم یهودی» موجود است و جایگاه زبان عربی را که تا پیش از این یکی از دو زبان رسمی کشور به همراه عبری بود، تنزل می‌دهد. اقلیت‌های قومی-مذهبی اسرائیل یعنی نه تنها فلسطینی‌های مسلمان که مسیحی‌ها و دروزه‌ها به این قانون تبعیض‌آمیز معترض شدند.

نتیجه انتخابات سه‌شنبه نه فقط بر جامعه آمریکا که بر جامعه اسرائیل و ادامه رابطه آن با آمریکا نیز تاثیر خواهد گذاشت. پیروزی بایدن شاید اوضاع اسرائیل و فلسطین را تغییر چندانی ندهد اما باعث می‌شود جناح راست اسرائیل بهترین متحد خود را در جهان از دست بدهد؛ و به مردم اسرائیل یادآوری کند که اکثریت مردم آمریکا (که در سال ۲۰۱۶ نیز به هیلاری کلینتون رای دادند و نه ترامپ) از ارزش‌های آقای ترامپ حمایت نمی‌کنند.