دانشگاه منچستر به همکاری تحقیقاتی با شرکت دولتی چینی پایان داد، زیرا این شرکت متهم است که در نقض حقوق انسانی مسلمانان اویغور دست داشته است.

این اقدام پس از آن صورت گرفت که کارگروه مجلس بریتانیا گروه فناوری الکترونیک چین(ستک) را متهم کرد که فراهم‌ساز فناوری و زیرساخت مورد استفاده در سرکوب اقلیت قومی اویغور است.

تام تاگندهت، رئیس کارگروه امور خارجه، بابت همکاری تحقیقاتی گروه فیزیک و ستاره‌شناسی دانشگاه منچستر با این شرکت چینی به این دانشگاه تذکر کتبی داده بود.

در نامه این نماینده مجلس آمده است: «طبق گزارش‌های معتبر گروه دیده‌بان حقوق بشر و مؤسسه خط‌مشی راهبردی استرالیا، گروه فناوری الکترونیک چین یکی از طراحان اصلی عملیات مراقبت دولت چین در استان سین‌کیانگ آن کشور است و فناوری و زیرساخت مورد استفاده برای پیگرد هویتی بیش از یک میلیون نفر را فراهم می‌کند که عمدتاً مسلمانان اویغور هستند.»

دولت چین متهم به سرکوب‌های گسترده در استان شمال‌غربی سین‌کیانگ بوده است که به حبس افکندن جمعی، بیگاری کشیدن و عقیم‌سازی اجباری از جمله آن‌ها است.

چین در ابتدا وجود زندان‌های اردوگاهی را انکار کرد، اما سپس وجود آن‌ها را پذیرفت ولی انجام هرگونه سرکوب را تکذیب کرد و این اقدمات را برای مقابله با تروریسم و جنبش جدایی‌خواهی ضروری خواند.

کارگروه امور خارجی مجلس بریتانیا در چارچوب یک تحقیق و تفحص سعی دارد میزان همکاری بریتانیایی‌ها با سازمان‌های دست‌اندرکار سرکوب در سین‌کیانگ را مشخص کند.

در نامه رئیس این کارگروه، در مورد همکاری دانشگاه منچستر با گروه فناوری الکترونیک چین توضیح خواسته‌اند و از جمله پرسیده‌اند آیا کارکنان دانشگاه در این باره ابراز نگرانی کرده‌اند، و آیا دانشگاه هنگام پذیرش همکاری، از دست داشتن ادعایی این گروه در سرکوب اویغورها خبر داشته است، یا خیر.

مارتین شرودر، استاد ارشد و قائم‌مقام رئیس دانشگاه منچستر و رئیس دانشکده علوم و مهندسی این دانشگاه، می‌گوید که دانشگاه همزمان با ارزیابی همکاری با گروه فناوری الکترونیک چین، «اکنون برای پایان دادن به این همکاری اقدام کرده است.»

به گفته او، دانشگاه پیش از این و در پی رد شدن درخواست گواهی برای انجام طرحی مشترک، به بررسی آن همکاری اقدام کرده بود.

در نامه او خطاب به کارگروه مجلس آمده است: «همچنین اذعان دارم که تا جایی که می‌دانم، این دانشگاه از وجود هیچ‌یک از گزارش‌های مورد اشاره در نامه شما یا هیچ مدرک دیگری دال بر ارتباط میان فناوری‌های گروه فناوری الکترونیک چین و آزار و اذیت مسلمانان اویغور اطلاع نداشته است. نامه شما اولین منبع خبری ما در این مورد است.»

او می‌افزاید:‌ «بدین‌وسیله اعلام می‌کنم که تا جایی که اطلاع دارم، هیچ‌یک از کارکنان این دانشگاه درباره همکاری با گروه فناوری الکترونیک چین ابراز نگرانی نکرده است و هیچ‌کس از این دانشگاه یا گروه فناوری الکترونیک چین برای گسترش همکاری‌ میان این دو نهاد در زمینه هوش مصنوعی، کلان‌داده یا مواد پیشرفته، ابراز علاقه یا اقدامی نکرده است.»

آقای تاگندهت از «تصمیم» آن دانشگاه مبنی بر «تعلیق رابطه با گروه فناوری الکترونیک چین» در پی مداخله این کارگروه ابراز «خوشحالی» کرد.

این نماینده محافظه‌کار مجلس بریتانیا گفت: «از اقدام این دانشگاه در خودداری از همکاری با گروه فناوری الکترونیک چین استقبال می‌کنیم، اما تعجب می‌کنیم که چطور این دانشگاه از کاربرد فناوری‌های گروه فناوری الکترونیک چین در اردوگاه‌های کار اجباری سین‌کیانگ که به قساوت در این اردوگاه‌ها دامن می‌زند، خبر ندارد. ظاهراً نامه ما اولین منبعی است که این موضوع را به اطلاع آنان رسانده است.»

او افزود: «مؤسسه‌های بریتانیایی، اعم از آموزشی و غیرآموزشی، باید کاملاً آگاه باشند که با کجا همکاری می‌کنند و کار تحقیقاتی مشترک انجام می‌دهند. سهل‌انگاری در پرس‌وجو ممکن است باعث شود برخی از معتبرترین شرکت‌ها و دانشگاه‌های‌ ما وارد روابطی شوند که به سهو یا به عمد، در نقض نظام‌مند حقوق بشر در مورد اویغورها و سایر اقلیت‌ها دست داشته باشند.»

دانشگاه منچستراعلام کرد که همکاری تحقیقاتی با گروه فناوری الکترونیک چین با هدف «پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه ارتباطات رادیویی با فضا» انجام می‌شده است.

در نامه‌ آقای شرودر به آن کارگروه آمده است: «هدف از انجام این طرح‌ها انتشار نتایج تحقیقات در سطح عمومی با چاپ آن‌ها در نشریه‌های دانشگاهی بوده است و طبق روال معمول طرح‌های مشترک پژوهشی، بر اساس رضایت طرفین، نتایج کارها متعلق به هر دو طرف است.»

او گفت که این دو نهاد یک طرح را با هم به انجام رسانده بودند، با درخواست مجوز دومی موافقت نشده بود، و حالا دانشگاه از درخواست مجوز برای انجام سومین طرح مشترک منصرف شده است.

سخنگوی دانشگاه منچستر گفت: «در پی رد درخواست مجوز این طرح خاص با همکاری گروه فناوری الکترونیک چین توسط واحد مشترک نظارت بر صادرات، این دانشگاه مشغول بازنگری در همکاری خود با این گروه است.»

«این ماجرا در ماه ژانویه، پیش از هرگونه تماس با کارگروه ویژه وزارت امور خارجه، رخ داد. از آن زمان تا کنون اقداماتی برای الغای قرارداد فعلی با گروه فناوری الکترونیک چین انجام داده‌ایم و مشغول بازنگری این رابطه بوده‌ایم.»

این سخنگو افزود که دانشگاه اخیراً توجه بیشتری به «خطرات و مسائل ذاتاً پیچیده» ناشی از همکاری‌های پژوهشی بین‌المللی نشان داده است.

او اعلام کرد: «یکی از اهداف‌مان حصول اطمینان بیشتر در مورد همکاران جدید در طرح‌های تحقیقاتی مشترک با توجه به مقررات، ارزش‌ها، اهداف و مأموریت‌های دانشگاه است.»

گزارش‌های تکمیلی در سایر خبرگزاری‌ها