بنا بر یک تحقیق جدید، احتمال ایجاد حالت نادر لختگی خون در مغز در پی ابتلا به کووید-۱۹، در مقایسه با واکسن آسترازنکا/ آکسفورد، هشت برابر بیشتر است.

محققان دانشگاه آکسفورد که با تولید این واکسن مرتبط نیستند، دریافتند احتمال ابتلای افراد مبتلا به کرونا، به این وضعیت نادر لختگی که «ترومبوز وریدی مغز» نام دارد و طی آن لخته‌های خون در رگ‌های خروجی مغز، جلوی خارج شدن خون را می‌گیرند، «چند برابر» بیشتر از افراد عادی است.

پروفسور پال هریسون، از نویسندگان این تحقیق گفت: «شکی نیست که در مقایسه با تمام واکسن‌ها، خطر کووید-۱۹ در ایجاد این وضعیت بیشتر است.»

این تحقیق که هنوز در معرض نقدونظر سایر کارشناسان قرار داده نشده است، اطلاعات بیش از ۵۰۰ هزار بیمار مبتلا به کووید-۱۹ در ایالات‌متحده و ۳۴ میلیون نفری که در اروپا واکسن آسترازنکا را دریافت کرده‌اند و همچنین اطلاعات سابقه ترومبوز وریدی مغزی در کل جمعیت را بررسی و با هم مقایسه کرده است.

پژوهش یاد شده نشان داد که برای کووید-۱۹، نرخ ابتلا به ترومبوز وریدی مغزی ۳۹ مورد در هر یک میلیون نفر است اما برای هر یک میلیون نفری که واکسن آسترازنکا دریافت کرده‌اند، تنها پنج مورد ترومبوز وریدی مغزی در مدت بیش از دو هفته گزارش شده است.

این دانشمندان هشدار دادند تمام این مقایسه‌ها باید با احتیاط تفسیر شوند چرا که اطلاعات موجود هنوز در حال گردآوری از منابع مختلف است. آنان افزودند که تحقیقشان قادر به تشخیص ریسک ابتلا به ترومبوز وریدی مغزی بعد از دریافت واکسن نیست؛ چرا که درباره نرخ پایه این وضعیت، قطعیتی وجود ندارد.

آن‌ها همچنین به نرخ «ترومبوسیتوپنی» در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ و افرادی که واکسن زده‌اند نیز اشاره نکردند. این وضعیت، که طی آن بیمار به طوری غیرعادی با سطح پایین پلاکت‌های خون مواجه می‌شود نیز در کنار بیماری ترومبوز وریدی مغزی، در برخی از موارد نگران‌کننده‌ای که تا به امروز گزارش شده‌، دیده شده است.

با این وجود، پروفسور هریسون، استاد رشته روان‌پزشکی و دبیر گروه نوروبیولوژی تطبیقی دانشگاه آکسفورد، گفت که این تحقیق، «دو نتیجه مهم» را خاطرنشان می‌کند: «اولا بی‌شک‌ کووید-۱۹ خطر ابتلا به ترومبوز وریدی مغزی را افزایش می‌دهد و لختگی خون را نیز به فهرست مشکلاتی که این بیماری ایجاد می‌کند می‌افزاید.»

وی افزود: «دوم این که خطر کووید-۱۹ حتی برای افراد پایین ۳۰ سال، از تمام واکسن‌های فعلی، بیشتر است؛ چیزی که باید هنگام سبک سنگین کردن منافع و خطرات واکسینه‌کردن مدنظر قرار گیرد.»

محققان گفته‌اند که در میان ۲۰ مورد ترومبوز وریدی مغزی در بین ۵۰۰ هزار بیمار کووید-۱۹، شش نفر زیر ۳۰ سال سن داشتند.

دکتر ماکسیم تاکت، از نویسندگان تحقیق و استاد رشته روان‌پزشکی در دانشگاه آکسفورد گفت: «ترومبوز وریدی مغزی در تمام گروه‌های سنی اتفاق می‌افتد. نرخ ابتلا به ترومبوز وریدی مغزی به علاوه کووید-۱۹، در بیماران جوان بیشتر نشده است؛ صرفا به تعداد بیماران مسن، بیماران جوان هم وجود دارند. ما اطلاعات اولیه را دریافت کردیم و می‌توانیم ربط اموری نظیر سن، جنسیت و نژاد را با آن بسنجیم و ببینیم خطر تقریبی آن برای هر گروه چقدر است.»

این تحقیق همچنین اعلام کرده است که چهار مورد از موارد ابتلا به ترومبوز وریدی مغزی، احتمالا در یک میلیون نفری که واکسن مدرنا یا فایزر/بایون‌تک دریافت کرده‌اند هم اتفاق افتاده است. با این وجود، این تیم اذعان داشت که اطلاعات موجود در این باره بسیار کمتر از آن است که بتوان در این زمینه، نتیجه‌ای قطعی گرفت.

این تحقیق از سوی دانشمندان، «فرصت‌ طلبانه» تلقی شده است چرا که پیش از آن، تیمی از آکسفورد مشغول بررسی اطلاعات بیماران کووید-۱۹ از طریق سامانه الکترونیکی آمار بهداشتی افراد در ایالات‌متحده بودند تا عواقب عصبی و روانی ویروس کرونا را مطالعه کنند. برای تعیین نرخ ابتلا به ترومبوز وریدی مغزی در افرادی که واکسن آسترازنکا زده‌اند هم، این تحقیق از بانک اطلاعاتی آژانس دارویی اروپا بهره جست که اطلاعات ۳۴ میلیون نفری  که تا زمان انتشار تحقیق این واکسن زده بودند را شامل می‌شد.

پروفسور جان گدس که از دیگر افراد درگیر در این تحقیق بود، گفت: یافته‌های پژوهش به پروفسور کریس ویتی، مشاور پزشکی ارشد انگلستان و کمیته مشترک واکسینه کردن و مصون‌سازی ارائه خواهد شد.

این دانشمندان گفتند تحقیق آن‌ها به هیچ وجه تحت تاثیر تیمی از دانشگاه آکسفورد که مشغول طراحی و تولید واکسن آسترازنکا بودند، قرار نگرفته است. آن‌ها همچنین گفتند برای تشخیص این که آیا کووید-۱۹ و دریافت واکسن‌های ویروس کرونا، به نحوی مشابه یا به طرقی مختلف عامل ایجاد این وضعیت می‌شوند، به تحقیقات بیشتری نیاز است. 

پروفسور کوین مک‌کانوی، از دانشگاه اوپن که در این تحقیق دخیل نبوده است، هم گفت: «پژوهش جدید، نوری تازه بر این وضعیت می‌تاباند؛ گرچه محققان اذعان کرده‌اند که  پاسخ‌ همه سوالات موجود را ندارند و به ارزیابی و تفسیر اطلاعات بیشتری نیاز است.»