دکتر نعیم، سخنگوی تیم مذاکرهکننده طالبان در قطر، روز پنجشنبه در توییتر نوشت که بعد از یک وقفه، نمایندگان گروه طالبان و دولت در دوحه دوباره با یکدیگر ملاقات کردهاند. بر اساس توییتهای دکتر نعیم، در این دیدار ضمن تبریک عید، در مورد وضعیت افغانستان و سرعت بخشیدن به گفتوگوهای صلح صحبت شده است. دولت افغانستان نیز این دیدار را تایید و وزارت صلح اعلام کرده است که عبدالسلام رحیمی و فاطمه گیلانی، دو عضو تیم مذاکرهکننده دولت، در این دیدار با تیم طالبان حضور داشتهاند.
مسئله مغفول مانده در این دیدار، بحث نشست استانبول است. هیچ یک از دو طرف به ضرورت نشست استانبول اشارهای نکرده و بیشتر بر سرعت بخشیدن روند مذاکرات در خود قطر تاکید کردهاند. این موضوع بار دیگر برای افکارعمومی این ذهنیت را پیش میآورد که نشست استانبول احتمالا به این زودیها یا شاید هم هرگز برگزار نشود.
قرار بود نشست صلح استانبول پس از عید فطر برگزار شود اما برای برپایی این نشست، لازم بود تا تدابیر لازم پیش از فرا رسیدن عید آغاز شده باشد ولی حالا عید هم تمام شده است، اما هیچ خبر و نشانهای مبنی بر برگزاری نشست دیده و شنیده نمیشود. به نظر میرسد حتی کشورهایی که بر لزوم نشست استانبول اصرار داشتند، حالا دیگر بر برگزاری آن تاکید نمیکنند.
در این رابطه دو مسئله مطرح است: اول اینکه تعدادی از کشورهای منطقه، با برگزاری نشست استانبول مخالفند. به باور آنها -پاکستان، ایران، روسیه و چین-، ترکیه درصدد است ابتکار عمل در روند صلح افغانستان را در دست گیرد. سیاستمداران ترک هم متوجه شدهاند که اکثر کشورهای منطقه به خصوص همسایههای افغانستان ، به روند صلح افغانستان از عینک منافع مستقیم خود مینگرند.
گزارشهایی وجود دارد که هرکدام از این کشورها در افغانستان، تعدادی ازفرماندهان طالبان را مستقیم زیر کنترل خود گرفتهاند و آنان را حمایت میکنند. ترکیه تلاش داشت تا از منظری عمومی و بدون منافع منطقهای بر روند صلح افغانستان تاثیر بگذارد. در این صورت، مسلما نقش و جایگاه ترکیه در افغانستان بارزتر میشد و محبوبیت سیاستمداران این کشور نزد افغانها که همین حالا هم بخشی از آنان، اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، را تداومدهنده خلافت عثمانی میدانند، بیشتر و بیشتر میشد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این مسئله با منافع منطقهای کشورهای همسایه افغانستان در تضاد است و به همین دلیل، سنگاندازی برای برگزار نشدن این نشست بیشتر شد و مسلما تداوم خواهد یافت.
مسئله دوم، دستاورد مشخص نداشتن طالبان است. گروه طالبان پیش از برگزاری نشست استانبول به در اختیار داشتن جغرافیایی در افغانستان نیاز داشت و دارد؛ زیرا این مسئله جایگاه و ابهت این گروه در جریان نشست استانبول را افزایش میدهد. طالبان پیشبینی کرده بودند که ظرف دو ماه پس از اعلام خروج امریکا از افغانستان، این گروه سه تا پنج استان افغانستان را به تصرف خود در خواهند آورد؛ حتی استانهایی که باید به تصرف میشد هم مشخص شده بود؛ اما طالبان حتی نتوانستند یک استان افغانستان را ساقط کنند. بزرگترین دستاورد طالبان، تصرف شهرستانی در وردک، در همجواری کابل است که دولت در تلاش است آن را هم پس بگیرد.
گروه طالبان با شکست در میدانهای جنگ، دیگر هیچ حرفی در نشست استانبول ندارد؛ به همین دلیل نشست استانبول را هر روزه به بهانههای مختلف به تاخیر میاندازند. حالا هم بهانه آزادسازی هفت هزار زندانی طالب از زندانهای دولت افغانستان مطرح شده است. طالبان گفتهاند تنها در صورت آزادسازی این زندانیها، تن به مذاکره خواهند داد؛ اما این، بزرگترین ریسک برای تداوم مذاکرات صلح و برگزاری نشست استانبول است. هرچند رئیسجمهوری غنی در صحبت با یکی از رسانههای بینالمللی گفته است که حاضر است هفت هزار زندانی طالب را رها کند، اما برای این کار ضمانتهای بینالمللی میخواهد تا این نیروهای آزاد شده، دوباره به جنگ بازنگردند.
اما به نظر نمیرسد کسی به نمایندگی از طالبان، چنین ضمانتی به دولت افغانستان بدهد. به همین دلیل تا زمانی که بحث آزاد سازی زندانیهای طالب وارد فاز اجرایی نشده، امکان برگزاری نشست استانبول، اندک است.