براساس سرشماری سال ۲۰۱۷، جمعیت پاکستان بیش از ۲۰۰ میلیون نفر است. بیش از ۱۳۲ میلیون نفر در مناطق روستایی پاکستان زندگی می‌کنند، در حالی که ۷۵ میلیون و ۶۷۰ هزار نفر در مناطق شهری سکونت دارند. پنجاب با بیش از ۱۰۹میلیون و ۸۹ هزار نفر جمعیت، بزرگترین ایالت به‌شمار می‌رود. سند با بیش از ۴۰ میلیون نفر در رتبه دوم، و پس از آن خیبر پختونخوا با ۳۰ میلیون نفر در رتبه سوم قرار دارد.

به دلیل در دسترس بودن سیگار‌های ارزان قیمت در پاکستان، ۲۹ میلیون معتاد به سیگار در این کشور است که تقریباً معادل جمعیت سومین استان بزرگ کشور است. قیمت متوسط ​​یک بسته ۲۰تایی سیگار در پاکستان ۳۸ روپیه است، یعنی هر نخ سیگار در حدود دو روپیه. این در حالی‌است که قیمت یک نان ۱۲ کلدار است. به عبارت دیگر، نان شش برابر گران‌تر از سیگار است.

سیگار‌های گران‌قیمت محصول شرکت‌‌های چند ملیتی را هم می‌توان با ده روپیه به دست آورد؛ یعنی حتی گرانترین سیگار نیز ارزان‌تر از نان است.

پژوهش‌های HIES (نظرسنجی اقتصادی همبستگی خانواده) نشان می‌دهد که خانواده‌های کم‌درآمد بیشتر تحت‌تأثیر اعتیاد به مواد نشئه‌آور قرار می‌گیرند و به جای خرید مایحتاج روزانه، که البته گران است، سیگار می‌خرند. در سال ۲۰۱۷، دولت ردیف سوم سیگار را معرفی کرد که موجب کاهش قیمت سیگار‌های دست دوم شد. نکتۀ منفی این بود که سیگار کشیدن افراد کم‌درآمد ۲۷ درصد افزایش یافت. بودجۀ بخش بهداشت نیز به دلیل بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات افزایش یافته است.

اکنون به آمار‌های منطقه‌ای نگاه کنید تا دریابید که قیمت سیگار در پاکستان نسبت به سایر کشور‌های منطقه ارزان‌تر است.

ارزان‌ترین سیگار در پاکستان «GoldFlake» نام دارد که یک بستۀ آن تقریباً به قیمت ۵۰ سنت قابل دسترس است، درحالی که همین سیگار در کشور هند ۴ دلار، در بحرین 4.۴ دلار و ۱۶ سنت، و در امارات متحدۀ عربی ۴ دلار و ۳۶ سنت قیمت دارد.

اکنون به سیگار‌های گران‌قیمت نگاه کنید؛ یک بسته سیگار «Gold Leaf» در پاکستان با قیمت ۱ دلار و ۱۳ سنت، در بنگلادش ۱ دلار و ۹۰ سنت، در هندوستان ۲ دلار و ۴۸ سنت، در عربستان سعودی ۳ دلار و ۴۷ سنت، و در سریلانکا ۶ دلار و ۶۷ سنت در دسترس است. به عبارت دیگر، این سیگار در سریلانکا حدود ۵ دلار گرانتر از پاکستان است.

به همین ترتیب، در پاکستان از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱، گوشت ۳۲ درصد، مرغ ۱۶۸ درصد، تخم مرغ ۸۳ درصد، و شیر ۵۱ درصد گران شد، اما در همین دوره سیگار حتی یک درصد هم گران نشد. دلیل این گرانی، تورم است که در کل منطقه، در پاکستان بیش از همه، یعنی ۱۰.۹۰ درصد است، در حالی که نرخ تورم در بنگلادش۵.۶۵ درصد، در افغانستان ۲.۲۰ درصد، و در هند ۴.۲۰ درصد است.   

حال درنظر بگیرید که در کشوری که به بیشترین نرخ تورم دچار است، سیگار از همه چیز ارزان‌تر است.

 بی‌تردید، این پرسش مطرح می‌شود که آخر چرا؟

نکته دیگری که باید به آن توجه شود، ترفند‌های آژانس دولتی FBR برای وضع نشدن مالیات بر سیگار است.

سال گذشته، کابینه برای هر بسته سیگار ۱۰ روپیه مالیات بهداشت تصویب کرد، اما FBR (اداره درآمد‌های فدرال) آن را رد کرد، زیرا بعد از هجدهمین اصلاحیه و تعدیل، این مالیات فقط می‌تواند در سطح فدرال دریافت شود.

اما این بار نامه‌ای از سوی وزارت قانون و دادگستری صادر شده است كه می‌تواند این مالیات (مالیات بهداشتی) را قانونی در سراسر پاكستان نافذ و مرعی‌الاجرا قرار دهد و منفعت آن این خواهد بود كه می‌تواند خسارت مالی بالغ بر ۶۱۵ میلیارد کلدار پاکستانی از نظر بهداشتی را تا حدی کاهش بخشد.

حالد باید دید که آیا آژانس دولتی FBR مالیاتی بر آن شرکت‌های تولید سیگار وضع خواهد کرد یا به‌رغم توصیه‌های کابینه و وزارت قانون، همان بهانه‌های حیله‌گرانۀ قبلی را به کار خواهد گرفت.