بعد از گمانه‌زنی‌های بسیار، تایید شد که اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، ماسک زدن در انگلستان به زودی اختیاری خواهد شد. روز دوشنبه، ۵ ژوییه، نخست‌وزیر بریتانیا برنامه‌های خود برای گام چهارم لغو محدودیت‌های قرنطینه را اعلام کرد. گرچه او گفت که هر تصمیمی درباره زمان‌بندی ورود به مرحله آخر لغو محدودیت‌ها گرفته شود، تا ۱۲ ژوییه اعلام نخواهد شد ولی خبر داد به محض آنکه به مرحله چهارم وارد شویم، الزام قانونی برای زدن ماسک لغو خواهد شد؛ البته راهنمای دولت می‌گوید مردم شاید هنوز بخواهند در «مکان‌های شلوغ و سربسته» ماسک بزنند.

این اعلامیه که از زمانی که آقای جانسون نقشه راه برای لغو قرنطینه در انگلستان را تبیین کرد، ماه‌ها است همه در انتظار آن هستند، با واکنش‌هایی متفاوت مواجه شد. برخی از متخصصان پزشکی تاکید کردند بعد از رفع الزام هم به زدن ماسک ادامه خواهند داد، ولی بعضی دیگر بحث می‌کنند که این اقدام باید خیلی وقت پیش انجام می‌شد. ریشی سوناک، خزانه‌دار و جورج اوستیس، وزیر محیط زیست، هر دو گفته‌اند که بنا دارند به محض لغو قوانین، دیگر ماسک نزنند.

در همین حال، اتحادیه پزشکی بریتانیا (British Medical Association -BMA) از دولت خواسته است برخی از تمهیدات مقابله با ویروس کرونا را بعد از ۱۹ ژوییه هم باقی نگه دارد؛ از جمله ماسک زدن در مکان‌های عمومی نظیر مغازه‌ها و وسایل حمل‌ونقل عمومی. دکتر چاند ناگپاول، رئیس هیئت مدیره اتحادیه پزشکان بریتانیا گفت: «با ادامه افزایش موارد ابتلا با نرخی نگران‌کننده به دلیل سرایت سریع گونه دلتا و افزایش همنشینی افراد با یکدیگر، اصلا منطقی نیست که کل محدودیت‌ها را در دو هفته لغو کرد.»

پیام‌ها درباره پوشاندن صورت از زمان شیوع بیماری ویروس کرونا چندین بار تغییر کرده است. گرچه زدن ماسک در وسایل حمل‌ونقل عمومی در انگلستان از ۱۵ ژوئن ۲۰۲۰ (و بعدتر از ۲۴ ژوییه در مکان‌های سربسته) اجباری شد، سازمان بهداشت جهانی در آغاز گفت ماسک زدن ضروری نیست؛ مگر برای افراد مبتلا به کووید یا آن‌هایی که از کسی که به آن مبتلا شده است، مراقبت می‌کنند.

در ماه مارس ۲۰۲۰، دکتر مایک رایان، دبیر اجرایی برنامه اضطرارهای بهداشتی سازمان جهانی بهداشت در نشستی مطبوعاتی در ژنو سوییس گفت: «هیچ مدرک مشخصی وجود ندارد که نشان دهد زدن ماسک تعداد زیادی از افراد در جامعه فوایدی احتمالی داشته باشد. در واقع مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد اگر ماسک صورت درست و مناسب استفاده نشود و کاملا صورت فرد را نپوشاند، حتی نتیجه‌ای معکوس خواهد داشت.»

با وجود این، سازمان جهانی بهداشت سه ماه بعد راهنمای خود را به‌روز کرد و به دولت‌ها پیشنهاد داد از همه شهروندان خود بخواهند در جاهای عمومی ماسک بزنند چون خطر انتقال ویروس کووید-۱۹ در آن مکان‌ها وجود دارد و با این کار به کاهش سرایت آن کمک خواهند کرد.

دلیل تغییر در این اظهارات به دلیل «مدارک در حال تحول» بود و ماریا ون کرکوو، کارشناس ارشد سازمان بهداشت جهانی در زمینه کووید-۱۹ گفت که مدارکی دیده شده است که اگر ماسک‌ها به شکل درست و مناسب استفاده شوند، «می‌توانند برای ورود ذرات آلوده مانعی ایجاد کنند».

اکنون منافع ماسک زدن به خوبی اثبات شده است. وب‌سایت دولت توضیح می‌دهد که ویروس کرونا معمولا از طریق ذرات آلوده بعد از سرفه، عطسه و صحبت کردن سرایت می‌کند. این وب‌سایت می‌نویسد: «این ذرات می‌توانند از روی سطوح هم به فرد منتقل شوند؛ اگر کسی سطحی را لمس کند و بعد بدون اینکه اول دستان خود را بشوید به صورتش دست بزند. به همین دلیل فاصله‌گیری اجتماعی، شستن مکرر دستان و هنگام سرفه و عطسه کردن جلوی دهن را گرفتن اقدام‌هایی مهم در کنترل شیوع این ویروس‌اند.»

دولت می‌افزاید: «بهترین مدرک علمی در دسترس» آن است که اگر از ماسک به نحوی مناسب استفاده شود، می‌تواند در شرایط مشخصی جلوی انتقال ذرات ویروس کرونا را بگیرد و به حفاظت از دیگران کمک می‌کند.

دکتر رابرت وایت، استاد مسری‌شناسی از دانشگاه کالج لندن در صحبت با ایندیپندنت توضیح داد که ماسک «جلوی راه یافتن ذرات آلوده به هوا را می‌گیرد و آن‌ها را با فیلتر کردن از طریق ماسک جلوی دهان جمع می‌کند.»

تحقیقات متعددی هم کارامدی ماسک‌ها را ثابت کرده‌اند و یکی از مطالعات بین‌المللی که در ۳ ژوئن ۲۰۲۰ در نشریه لانست منتشر شد، اطلاعات ۱۷۲ پژوهش در ۱۶ کشور را بررسی کرد و دریافت افرادی که ماسک می‌زنند تنها سه درصد احتمال دارد که به کووید-۱۹ مبتلا شوند.

با در نظر داشتن این نکته منطقی به نظر می‌رسد که برخی افراد نسبت به لغو ناگهانی محدودیت‌ها تردید داشته باشند؛ به ویژه اینکه روز یکشنبه ۴ ژوییه، ۲۴ هزار و ۲۴۸ مورد جدید ابتلا و ۱۵ مرگ در ۲۸ روز پس از نتیجه مثبت آزمایش در بریتانیا ثبت شد.

به گفته پروفسور استیون پاویس، دبیر پزشکی سازمان بهداشت ملی بریتانیا این امر «لزوما اقدامی بد نخواهد بود» اگر برخی افراد به ماسک زدن در شرایط مشخص، مانند حضور در مکان‌های شلوغ ادامه دهند. او گفت: «آن عادت‌ها برای کاهش نرخ ابتلا اقدام‌هایی خوب‌اند که می‌توان آن‌ها را نگه داشت.» او به ارتباط میان موارد ابتلا به ویروس کرونا با بستری شدن در بیمارستان اشاره کرد که به دلیل توزیع و تزریق واکسن «به شدت تضعیف» شده است.

نظرات او را پروفسور آدام فین، از کمیته مشترک دولت برای واکسینه کردن و مصون‌سازی، هم تایید کرد که گفته بود علی‌رغم لغو قوانین اجباری، «به طور نامحدود» به ماسک زدن ادامه خواهد داد. او به اسکای نیوز گفت: «از نظر شخصی خب من در واقع تا مدتی نامعلوم اگر علائم بیماری را داشته باشم یا در محیطی سربسته با افراد زیادی برای مدتی طولانی قرار بگیرم، به ماسک زدن ادامه خواهم داد.»

همچنین این بحث وجود دارد که به محض پایان یافتن همه‌گیری، ماسک‌‌ها می‌توانند به مردم در جلوگیری از ابتلا به سایر بیماری‌ها مانند سرماخوردگی فصلی و آنفولانزا کمک کنند. از دهه ۱۹۵۰ میلادی، در بسیاری از نقاط آسیا این رفتاری معمول برای افراد است که وقتی بیرون می‌روند برای احترام به دیگران ماسک به صورت بزنند که باعث شده است بسیاری از بریتانیایی‌ها معتقد باشند این می‌تواند منش ما در زندگی بعد از همه‌گیری باشد. در این صورت ماسک در واقع می‌تواند برای افرادی که به هر صورت سیستم ایمنی آسیب‌پذیری دارند، یاری‌رسان باشد. دکتر وایت افزود: «این کار منافعی روزافزون خواهد داشت» و به راه‌هایی اشاره کرد که ماسک‌ها معمولا از انتقال بیماری جلوگیری می‌کنند اما نکته در این است که فایده آن وقتی بیشتر می‌شود که مردم بیشتری تصمیم بگیرند از ماسک استفاده کنند.

با این وجود منافع، این کار مورد مناقشه کارشناسان قرار گرفته است. دکتر وایت می‌گوید: «تمام ماسک‌هایی که جلوی جریان تنفس (و به ویژه ذرات ایجاد شده هنگام صحبت کردن) را می‌گیرند، در جلوگیری انتقال بیماری از فردی به افراد دیگر کارامد‌ند.» رابرت دینگوال، استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه ناتینگهام ترنت، در مصاحبه با ایندیپندنت گفت به افرادی که سیستم ایمنی آسیب‌پذیری دارند هم‌اینک نیز توصیه می‌شود از حضور در مناطق شلوغ یا مکان‌های سربسته‌ای که تهویه خوبی ندارند اجتناب کنند؛ در نتیجه زدن ماسک در برخی موارد احتمالا اقدامی زائد است.

وقتی به لغو الزام ماسک می‌رسیم، البته که بحث ملاحظات روان‌شناختی آن هم پیش می‌آید و کارشناسان معتقدند می‌تواند نقش مهمی در زمان‌بندی تمام این اقدام‌ها ایفا کند. دکتر وایت می‌گوید: «دولت می‌خواهد تاثیری روان‌شناختی هم بر جامعه بگذارد و بگوید همه‌گیری تمام شده است و همه را تشویق کند بیرون بروند. زدن ماسک آن‌گونه که امروز در بریتانیا رایج است، برای حفاظت از جامعه و نه برای حفاظت از خود فرد است؛ پس کنار گذاشتن الزام ماسک در مکان‌هایی که افراد از نزدیک با هم تماس دارند و بلند صحبت می‌کنند، که محیطی عالی برای شیوع ویروس است، باعث می‌شود افرادی که به سلامت و ایمنی خود اهمیت می‌دهند از آن مکان‌ها دور بمانند.»

وقتی محدودیت ماسک زدن لغو شود، هیچ تضمینی وجود ندارد شرکت‌های خصوصی نخواهند به الزام استفاده از آن‌ها ادامه دهند. برای مثال بعد از ۱۹ ژوییه، شرکت‌هایی نظیر ترانسپورت فور لندن شاید هنوز بخواهد مسافران را به ماسک زدن مجبور بکند که یعنی میلیون‌ها مسافر به ماسک زدن ادامه خواهند داد. با این حال، این مسئله هم به دیدگاه‌ها و دغدغه‌های مدیران چنین شرکت‌هایی بستگی دارد. آقای دینگوال گفت: «شک دارم شرکت‌های بزرگ بخواهند مردم را به زدن ماسک مجبور کنند. اما تجارت‌های کوچک‌تری که مدیران و کارمندان آن‌ها هنوز نسبت به کووید-۱۹ دغدغه‌های کلی دارند، شاید با مشکلاتی مواجه شوند.»

روز دوشنبه، هلن واتلی، وزیر تامین اجتماعی، به دلیل دیدگاه ضد و نقیض خود درباره ماسک زدن در قطارها در ساعات شلوغ روز، مورد انتقاد قرار گرفت. هنگام صحبت با رادیو ۴ بی‌بی‌سی از خانم واتلی پرسیده شد آیا در ساعت‌های شلوغ هنگام مسافرت با قطار از حوزه انتخاباتی خود در فاورشام در کنت به لندن، ماسک می‌زند؟ او گفت: «به نظرم این محیطی است که اگر در جایی شلوغ باشد فکر کنم احتمالا ماسک بزنم. ماسک زدن نقاط ضعفی واقعی دارد و به نظرم این رویکردی متعادل است ... با توجه به اینکه ما با واکسینه کردن تعداد خیلی زیادی از شهروندان مصونیت بالایی فراهم آورده‌ایم.»

در واکنش، میک لینچ، دبیر کل اصناف ملی کارگران حمل‌ونقل با راه‌آهن و دریا، بزرگ‌ترین اتحادیه کارگران راه‌آهن در بریتانیا، گفت: «دوباره با خطر ملموس سیاست‌سازی بداهه دولت درباره موضوعی حیاتی مواجهیم که در نظرات خانم وزیر امروز صبح منعکس شد.»

کیت نیکولاس، مدیر اجرایی صنف هتل‌داران و رستوران‌داران گفت که بعضی میخانه‌ها و رستوران‌ها شاید بخواهند بعد از لغو محدودیت‌ها هنوز از مشتریان خود بخواهند ماسک بزنند. او گفت: «مشتریانی خواهند بود که انتظار دارند تمام محدودیت‌ها کنار گذاشته شود اما مکان‌هایی هم وجود خواهند داشت که چنین کاری را نخواهند کرد. اگر خیالتان راحت باشد خیلی مشتاقید به میخانه‌ای شلوغ بروید که مسابقه فوتبالی پخش می‌کند و همه ایستاده آن را تماشا می‌کنند و اگر فردی محتاط‌‌تر هستید، احتمالا به دنبال جایی خواهید بود که پشت میز بنشینید و سفارش دهید.»

نظرسنجی جدیدی از یوگاو (YouGov) دریافت که تا دو سوم بریتانیایی‌ها بنا دارند بعد از لغو محدودیت‌ها به زدن ماسک ادامه دهند. پس به نظر می‌رسد فارغ از اینکه خیال شما از لغو محدودیت‌ها چقدر آسوده یا مضطرب است، بی‌شک افرادی خواهند بود که بعد از ۱۹ ژوییه هم وقتی بیرون بروند، ماسک بزنند. درواقع حتی می‌توان گفت پوشش صورت یکی از بخش‌های جدانشدنی از «وضعیت عادی جدیدی» باشد که  بعد از خروج از این همه‌گیری در انتظار ما است.