شرکت آب فاضلاب وزارت نیرو (آبفا) اعلام کرده است که بیش از ۲۸۲ شهر ایران در وضعیت تنش آبی قرار دارند و ۱۰۱ شهر نیز از این نظر در وضعیت قرمز به سر می‌برند. این در حالی است کارشناسان محیط زیست بر این باورند که کار از تنش آبی گذشته است و بیش از ۳۰۰ شهر کشور در شرایط ورشکستگی آبی قرار دارند.

ورشکستگی آبی همان چیزی است که استان‌های ایران از خوزستان تا سیستان و بلوچستان را درگیر کرده است و مردم برای دسترسی به آب آشامیدنی موردنیاز خود ناگزیر می‌شوند به «کولبری آب» روی بیاورند؛ اما این بار کولبری به‌منظور دادوستد و کسب درامدی هرچند اندک نیست؛ بلکه برای رفع نیاز روزانه به مایع حیات است.

به گزارش روزنامه همشهری، کولبری آب به جابه‌جایی آب برای مصرف روزانه اطلاق می‌شود که بیشتر به هم قصد آشامیدن است. در این جابه‌جایی‌ زنان و حتی کودکان نقش پررنگی دارند.  گاه تانکرهای آبرسانی سیار از مسیر صعب‌العبور تا خانه بر دوش کشیده می‌شوند و گاه سرآغاز مسیر چشمه‌ها و رودخانه‌هایی‌اند که آب تصفیه‌شده هم ندارند.

میزان آبی که زنان و کودکان بر دوش خود تا خانه حمل می‌کنند، به قدرت بدنی و توان آنان بستگی دارد؛ اما معمولا هرکس تلاش می‌کند از زور بازوی خود بیشترین استفاده را بکند تا بتواند آب بیشتری به خانه برساند.

در سیستان و بلوچستان برای تامین آب آشامیدنی موردنیاز هوتک‌هایی (گودال) حفر می‌شود. در این هوتک‌ها تاکنون تعداد زیادی از کودکان سیستان و بلوچستان قربانی شده‌اند. با این‌ همه، جز مراجعه روزانه به این گودال‌ها برای برداشت آب چاره‌ای نیست.

به دوش کشیدن و حمل دبه‌های بزرگ آب برای زنان و کودکان در مناطق محرومی مثل سیستان و بلوچستان از آن جهت بیشتر اهمیت دارد که اغلب این زنان و کودکان به دلیل فقر، سوء‌تغذیه دارند و رنج کولبری آب بر جان فردی که تغذیه مناسبی ندارد، بیشتر است.

گل‌بانو یکی از این زنان است که از زمانی که کودکی پنج، شش‌ساله بود تا حالا که ۴۰ ساله است، همواره برای آب آوردن پای هوتک‌ها رفته است. او کمردرد و پادرد را کمترین نتیجه کولبری می‌داند که نصیب زنان و کودکان این منطقه می‌شود.

کولبری آب به استان سیستان و بلوچستان محدود نیست. در هر شهری و روستایی که تنش آبی وجود دارد و مردم ناچارند برای تامین آب آشامیدنی به چاه و تانکرهای سیار مراجعه کنند، پای کولبری آب هم در میان است. قرار گرفتن ۳۰۰ شهر در وضعیت تنش آبی نیز به معنای آن است که هزاران روستا در ایران در چنین وضعیتی به سر می‌برند.

در اوایل تیرماه (۱۴۰۰) بود که رضا اردکانیان، وزیر نیرو، اعلام کرد که تا پایان کار دولت دوازدهم جمعیت روستایی برخوردار از شبکه آب سالم به ۱۰ میلیون نفر می‌رسد. اگر آماری که او ارائه داد درست باشد، به این معنا است که همچنان ۱۰ میلیون نفر دیگر از جمعیت روستایی به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند و مجبور می‌شوند نیاز روزانه خود را با روش‌هایی همچون کولبری آب تامین کنند؛ روشی که کمترین پیامد آن به خطر افتادن سلامتی افراد است.

یکی از اهالی روستای سرکوست در بخش بنت شهرستان نیکشهر استان سیستان و بلوچستان از پیمودن کیلومترها مسافت روزانه برای برداشت آب از چاه خبر روایت می‌کند و به روزنامه همشهری می‌گوید: «مگر آدم چقدر می‌تواند آب به دوش بکشد؟ خودمان می‌رویم، زن‌هایمان می‌روند، کودکانمان می‌روند، این انصاف نیست. ما هیچ نداریم. از یک طرف برای یک قرص نان می‌دویم و از یک طرف برای آب. صدایمان به گوش کسی نمی‌رسد. پشتمان خمیده شد آن‌قدر پی نان و آب گشتیم. اینکه انصاف نیست، خدا را خوش نمی‌آید.»

زرددلان، منطقه‌ای در استان ایلام است. استانی که از نظر فقر و محرومیت با استان سیستان و بلوچستان برابری می‌کند. در این منطقه نیز زنان و کودکان هرروز کیلومترها تا چشمه راه می‌روند؛ کوزه بردست یا گالن‌های ۲۰ و ۴۰ لیتری بر پشت.

شیلانه زنی اهل زردلان است که دختر ۹ ساله‌اش را نیز هر روز برای بردن آب با خود می‌برد. او از خستگی بچه‌ها، کوچک بودن دستانشان و نداشتن زور بازو شکایت دارد ولی در عین‌ حال می‌گوید: «راه سخت است؛ اما چاره‌ای نیست و اگر بچه‌ها نیایند باید روزی چند بار برویم.»

کولبری آب داستان هر روز زنان و کودکان مناطق درگیر با تنش آبی است. کار شاقی که به وظیفه‌ای روزانه تبدیل شده است و هر روز صبح بعد از اینکه مردان به سر کار می‌روند، کار زنان و کودکان نیز این است که دبه‌ها و کوزه‌ها را در دست و بر دوش بگیرند و به چشمه‌ها، چاه‌ها، هوتک‌ها و تانکرهای سیار بروند تا آب بیاورند. قیمت نوشیدن جرعه‌ای آب آشامیدنی در بسیاری از مناطق ایران، قربانی شدن کودکان و زنان و از دست رفتن سلامتی آنان در راه کولبری آب است.