کار کردن برای سازمانی خیریه که روی سوریه متمرکز است بدان معنی است که وقت زیادی را در لبنان سپری خواهید کرد و با جامعه پناهندگان در آنجا ارتباط خواهید داشت.

دیدار از لبنان مانند ملاقات از عضوی از خانواده در بیمارستان است. شما عاشق او هستید و بی‌صبرانه منتظر دیدنش، اما هر بار متوجه می‌شوید وضعیت سلامتی او به‌شدت رو به افول است.

برای تفصیل و تکامل بیشتر همین مثال هم می‌توان گفت مانند آن است که افرادی که باید از آن بیماران بستری مراقبت کنند تمام پول دریافتی را خرج خودروها، کاخ‌ها و مهمانی‌های خود کرده‌اند.

روز ۴ اوت ۲۰۲۰ انفجاری قلب بیروت را لرزاند و توجه جهان برای یک‌بار هم که شده به مشکلات لبنان معطوف شد. بااین‌وجود، تنها بعد از گذر چند روز، دوباره کل جهان آنجا را فراموش کرد.

برای بسیاری این انفجار دلیل مشکلات لبنان نیست بلکه علامتی آشکار از وجود آن است. اکثر افرادی که من اینجا با آن‌ها صحبت کرده‌ام احساس می‌کنند انفجار حاصل فساد طبقه اشرافی بوده که توسط نظام سیاسی کشور در جای خود باقی مانده‌اند تا مطمئن شوند تمام گروه‌های مذهبی متفاوت لبنان سهمی از قدرت دارند.

اما به‌گونه‌ای روزافزون، اتهام دیگر هم این است که رهبران سیاسی از ادبیات قومی و تجزیه‌طلبانه بهره می‌جویند تا حمایت از خویش را در جوامع خود حفظ کنند.

حسن ۲۳ ساله دراین‌باره می‌گوید: «درگیری‌های قومی مانند اکسیژن برای ریه سیاستمداران ما است. اگر مردم مشغول جنگ با یکدیگر باشند از توجه کردن به مشکل اصلی غافل خواهند ماند که همان سیاستمداران است.»

جنگ داخلی لبنان، که در سال ۱۹۹۰ پایان یافت، هنوز یادبودی ماندگار برای کسانی است که می‌خواهند این نظام سیاسی تغییر کند. آن‌ها ادعا می‌کنند تنها جایگزین وضعیت موجود روزهای بد گذشته و سرشار از خونریزی‌های قومیتی خواهد بود. تیراندازی میان گروه‌های سنی و شیعه پیش‌تر در هفته جاری نیز به تقویت استدلال آن‌ها کمک می‌کند.

عثمان، دوست ۲۶ ساله من همین‌جا متولد و بزرگ شده است اما ازآنجاکه از خانواده‌ پناهنده‌ای فلسطینی می‌آید، حق رأی ندارد و درزمینهٔ خرید ملک و املاک نیز محدود است. موانع دیگری هم اتخاذ شده است تا مطمئن شوند جمعیت بزرگ پناهندگان لبنانی و سوری بر تعادل ظریف میان گروه‌های مذهبی لبنان تأثیر نخواهند گذاشت. عثمان به من گفت فکر می‌کند این بن‌بست حداقل تا انتخابات آینده در سال ۲۰۲۲ ادامه خواهد یافت.

حسان دیاب، نخست‌وزیر (که بر اساس قانون اساسی باید سنی باشد) در واکنش به انفجار اوت گذشته سعی کرد استعفا کند اما رئیس‌جمهور (که باید مسیحی باشد) هنوز کابینه جایگزینی را تائید نکرده است. آقای دیاب که حدود ۱۲ ماه پیش استعفا داده است هنوز رسماً قدرت را به دست دارد.

به یاد دارم که در زمستان ۲۰۱۹ از لبنان دیدار کردم و آن موقع برای ۱ دلار آمریکا هزار لیر لبنان گرفتم. امروز ۱ دلار معادل با ۲۰ هزار لیر است. سارا، ۲۴ ساله، می‌گوید دوستانش معتقدند لبنان هم به‌زودی وارد وضعیتی ابرتورمی شبیه ونزوئلا می‌شود. مردمی که روزی درآمدی معادل ماهی ۵۰۰ دلار داشتند اکنون تنها ۸۰ دلار درآمد دارند.

اکثر مخارج یک خانوار اکنون برای مواد غذایی هزینه می‌شود. برق تأمین شده به دست دولت هر روز تنها ۳۰ دقیقه دوام دارد و اگر خوش‌شانس باشید شاید تا ۱ ساعت هم به طول انجامد. لبنان صدها میلیون‌ دلار به صادرات‌کنندگان دارو بدهی دارد و دیگر داروهای جدید دریافت نمی‌کند، یعنی همه داروها از داروی سردرد گرفته تا درمان سرطان در این کشور به شدت کمیاب است.

مردم ساعت‌ها در صف می‌ایستند تا باک ماشین خود را پر کنند و بتوانند بر سرِ کاری بروند که نمی‌دانیم برای انجام آن دستمزد خود را دریافت می‌کنند یا نه. اکنون دو سال می‌شود که مردم از دسترسی به پول خود در حساب‌های بانکی محدود هستند و واقعیت این است که پول بانک‌ها تمام شده است.

تنش‌ها در اوج خود به سر می‌برد و مردم عصبانی و ناامید هستند. به نظر می‌رسد هر کسی که با من صحبت می‌کند بنا دارد در تظاهرات روز چهارشنبه شرکت کند که اولین سالگرد انفجار بندر بیروت است.

چارلز لاولی (نویسنده این گزارش) دبیر امور عمومی و حمایتگری در سازمان مردم‌نهاد کمک به سوریه است.