در کشوری که با خشکسالی دست و پنجه نرم میکند، رخ دادن ۶۷۳ فقره آتشسوزی جنگل، تنها در یک ماه (تیر ماه)، گواه از یک وضعیت بحرانی دارد. نزدیک به ۷ هزار و پانصد هکتار از جنگلهای کشور در این آتشسوزیها آسیب دیدهاند.
سرهنگ علی عباسنژاد، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری اعلام کرد: «از ابتدای تابستان تاکنون ۱۱ هزار و ۲۵۴ هکتار از جنگلها و مراتع کشور در پی آتشسوزی آسیب دیدهاند که بیش از ۹۰ درصد از این آتشسوزیها عوامل انسانی دارد».
عباسنژاد به ایسنا گفت: «برخی افراد با آتش روشن کردن در جنگلها و انداختن ته سیگار و یا اشیایی که نور را منعکس میکند موجب آتشسوزی در سطح جنگلها و مراتع میشوند؛ همچنین بیشترین عامل انسانی آتشافروزی در جنگلها پرت کردن ته سیگار از خودروها به کنار جاده و جنگلها است. رعد و برق، برق فشار قوی و حتی اختلافات منطقهای از دیگر مواردی هستند که سبب آتشسوزیهای غیرعمدی در جنگلها میشوند».
این در حالیست که بر اساس مواد ۴۵ و ۴۷ قانون حفاظت و بهرهبرداری از مراتع و جنگلها، آتش زدن کاه و کلش در مزارع و باغات داخل یا مجاور جنگل بدون اجازه و نظارت ماموران جنگلبانی ممنوع است و مرتکبین این عمل مجرم شناخته شده و به حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال محکوم خواهند شد. همچنین هرگونه آتشسوزی عمدی در جنگل از سه تا ده سال حبس به دنبال دارد.
در تازهترین این رخدادها ۳۰۰ هکتار از جنگلهای ارسباران طعمه حریق شده اند و جنگلهای قاضی خان ایلام چند روزی است که در آتش شعله ورند و به گفته خبرگزاری فارس چندین هکتار آن به خاکستر تبدیل شده است. پیشتر نیز از جنگلهای کوه وسکور در منطقه روبار شهرستان کوهدشت گرفته تا مراتع و جنگلهای منطقه حفاظت شده دیل گچساران، از جنگلهای بلوط منطقه «خونهزار» از توابع نورآباد ممسنی در استان فارس گرفته تا جنگلهای بلوط مریوان که روزانه ۴ فقره حریق در آن رخ میدهد، جنگلهای ایران با حریق دست و پنجه نرم میکنند.
این روند مخرب در حالیست که ما هم اکنون نیز بخشی از جنگلهای هیرکانی را از دست دادهایم. مسعود مولانا، عضو شورای هماهنگی شبکه ملی محیط زیست و منابع طبیعی کشور به ایسنا گفت: «از ۴۰ سال قبل تاکنون حدود ۳ میلیون و۶۰۰ هزار هکتار از جنگلهای هیرکانی به حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار رسیده و این به معنای این است که نیمی از جنگلهای شمال دود شده است. از لحاظ وسعت و کیفیت، جنگلهای هیرکانی شمال کشور به یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار رسیده است».
دانستن اهمیت جنگلها در زندگی روزمره فردی و اجتماعی شاید انگیزه کافی برای جلوگیری از تخریب آنها ایجاد کند. به گفته مسعود مولانا، مهمترین کارکرد جنگلها، ذخیره سازی آب است: «پوششهای گیاهی جنگلها، آب باران را در خود ذخیره میکند، سرعت آب را در ارتفاعات کم و آرام آرام در دل زمین جای گرفته و ما در پایین دست به صورت چشمه سارها و رودخانهها میبینیم. بارانی که میتواند برای ما یک نعمت باشد در حال حاضر با کمی شدت در برخی از شهرهای مازندران مانند نوشهر، تنکابن، گلوگاه، بهشهر و نکا با جنگل تراشی در بالادست سیل رخ میدهد. در ۶۰ سال گذشته در مازندران با کاهش ۲۰ درصدی باران مواجه هستیم اما سیل ۵۰ برابر بیشتر شده که نتیجه جنگل تراشیها است».
وی در ادامه افزود: «خاک مرغوب جنگل با ارزشترین کالاست. ما ۳۰ تا ۵۰ سانت خاک مرغوب جنگل داریم و درختان از این خاک محافظت میکنند که این ذخیره میلیون ساله باعث باروری جنگل و جلوگیری از تخریب آن میشود. یک سانتی متر مکعب خاک در محیط مناسبی مثل شمال، ۷۰۰ سال زمان میبرد که تولید شود و در محیطهای نامناسب ممکن است هزار و ۵۰۰ سال زمان ببرد. در طول یکسال حدود ۲۴ میلیارد تن، آمار فرسایش خاک در جهان بوده که سهم ایران حداقل ۲ میلیارد تن است یعنی یک دوازدهم فرسایش خاک جهان، سهم ایران است».
بر اساس شاخص سازمان ملل، زیر ۲۵ درصد پوشش جنگلی برای یک کشور در واقع آن کشور را در خط فقر سبز بودن قرار میدهد. سهم ایران ۸ درصد است!