خانم شکریه بارکزی، نماینده سابق مردم کابل در پارلمان این کشور و سفیر افغانستان در نروژ بود. او از زنان پیشرو افغانستان است که سابقه مذاکره با طالبان را هم دارد. در تابستان ۱۳۹۴ در اسلو، پایتخت نروژ، گروهی از زنان شاخص افغانستان با هیئت طالبان مذاکره کردند. این اتفاقی عجیب بود چرا که تا آن زمان طالبان حاضر به مذاکره با زنان سرشناس افغانستان نبود.
در آن دیدار دو عضو شورای عالی صلح افغانستان نیز حضور داشتند و براساس آنچه پس از این دیدار منتشر شد، قرار بود این گروه اسلامگرا متقاعد شوند که به ارزش‌های دموکراتیک و حقوق زنان احترام بگذارند.
حالا شش سال پس از این دیدار تاریخی، افغانستان هنوز روی صلح و آرامش به خود ندیده است. طالبان با شدت و قدرت بیشتری به نقض حقوق بشر مشغولند و دستاوردهای دموکراتیک این کشور را زیر رگبار گلوله گرفته‌اند. چشم‌انداز رویای به صلح و برقراری آرامش نیز هر روز دست‌نیافتنی‌تر می‌شود.
خانم شکریه بارکزی در گفتگو با سردبیر روزنامه ایندیپندنت فارسی در خصوص مسائل روز افغانستان نقش زلمای خلیلزاد در فراهم شدن فرصت برای طالبان در این کشور و جنایت علیه مردم، توافق‌نامه دوحه و آنچه از آن با عنوان نقش آمریکا در حوادث افغانستان یاد می‌شود صحبت کرده است او همچنین در خصوص همکاری و مشارکت دولت پاکستان با طالبان در جنگ با دولت و مردم افغانستان و حضور نیروهای ایرانی و تجهیزات ساخت جمهوری اسلامی در نبرد نیمروز به مسائل بسیار مهمی اشاره کرده است.
در خصوص وضعیت فعلی افغانستان، خروج کامل نیروهای آمریکا در ماه سپتامبر و شرایط حساس این کشور خانم بارکزی در گفتگو با ایندیپندنت فارسی تشریح کرد: «فکر می‌کنم بعد از گذشت و سپری نمودن ۲۰ سال افغانستان به‌مراتب خطرناک‌تر در مرحله‌ای از جایگاه سیاسی اجتماعی و اقتصادی خود قرار می‌گیرد که واقعاً غیرقابل‌پیش‌بینی بود. فکر می‌کنم دشوار است بگوییم که تا ۱۱ سپتامبر چه حوادث خونین دیگری مردم افغانستان باید تحمل بکنند. از لحاظ سیاسی متأسفانه جایگاه سیاسی افغانستان به‌عنوان یک دولت و مردم زمانی که موافقتنامه دوحه امضا شد و طالبان به‌عنوان یک‌بخشی از این موافقتنامه هم تراز با امریکا این را امضا کرد، زیر سؤال رفت.»
این نماینده مردم کابل در پارلمان افغانستان همچنین در مورد پروسه صلح افغانستان و گروه‌هایی که همسو با طالبان در حال نبرد در این کشور هستند، گفت: «مواد موافقتنامه هم درخور پروسه صلح افغانستان نبود. نه خشونت‌ها کم شد و نه پروسه سیاسی توانست در افغانستان موفق و کامیاب باشد. در ضمن جنایت و وحشت و ازبین‌بردن اماکن دولتی بیشتر و آسیب رساندن به زنان و حقوق زنان و دموکراسی و فاجعه انسانی رخ داد. متأسفانه حتی آینده سیاسی افغانستان را به‌گونه‌ای کاملاً ابهام‌آوری زیر سؤال برد. به این معنا که امروز در افغانستان گروه‌های متعددی دارند همکاری و همسویی با طالبان می‌جنگند که هدف از آن‌ها قدرت سیاسی در افغانستان نیست. به‌عنوان‌مثال داعش، به گونه مثال مبارزان چچنی، به گونه مثال جنگجویان مربوط به جنبش اسلامی ازبکستان و دیگر گروه‌های هم تراز یا القاعده. این‌ها به‌خاطر قدرت سیاسی نمی‌جنگند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وی پیرامون آینده گروه‌های جنگجویی که در حال حاضر با طالبان همکاری دارند تصریح کرد: «اما امروز حضوری کاملاً فعال داخل افغانستان در بین جنگجویان طالبان دارند که کنترل این گروه‌ها هم از حوصله طالبان در آینده بیرون خواهد بود و هم برای دولت افغانستان و جامعه جهانی مشکل خواهد بود باتوجه به این لانه امنی که این‌ها برای خود در افغانستان می‌توانند بسازند و خطری و تهدیدی که از این‌ها متوجه ایشان می‌شود مبارزه کنند.»
خانم شکریه بارکزی که از چهره‌های زن سیاسی شناخته‌شده و مؤثر افغانستان به‌حساب می‌آید پیرامون آینده اقتصادی، سیاسی و نظامی این کشور توضیح داد: «بحث اقتصادی افغانستان، در شرایط کنونی به‌عنوان یک کشور مستقل و دارای روابط دیپلماتیک شناخته می‌شود. اما هرگاه وضعیتی ادامه پیدا کند و طالبان به قدرت برسند دوباره همان افغانستان رانده شده و در حاشیه قرار گرفته می‌شود.»
نماینده مردم کابل تاکید کرد: «بعد از بیست سال مبارزه خستگی‌ناپذیر مردم افغانستان و سرمایه هنگفتی از زندگی انسان‌ها چه در لباس و یونیفرم نظامی در داخل افغانستان و چه نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا در بیرون افغانستان که تمام تلاش را به خرج دادند اما متأسفانه گویا ما هنوز هم از نقطه صفر باید آغاز کنیم و این جداً دردآور است اینکه بیست سال گذشته یک نسل جدیدی در افغانستان توانست قدم علم کند، خواسته‌ها و امیدها و آرزوهایی داشته باشد و مردم افغانستان حداقل نسبی بتوانند راجع به آینده بهتری فکر کنند. اما جدا قابل تصور و پیشبینی نیست که آینده ما چگونه خواهد بود. آیا این نسل جدیدی که امروز بین ۲۰ تا ۳۰ ساله هستند، این‌ها به عنوان تعیین‌کنندگان وضعیت سیاسی، اجتماعی و نظامی افغانستان خواهند بود و با این‌ها هم زیر بار مشکلات ترس از گروه طالبان و عملکرد آن‌ها قرار خوهد گرفت؟»
پیرامون پیشبینی آینده افغانستان خانم بارکزی در پاسخ به سئوال سردبیر ایندیپندنت فارسی اشاره کرد: «ما در یک وضعیتی قرارداریم که پیشگویی آینده بر اساس تئوری‌های سیاسی ناممکن است. مگر با ایجاد یک اجماع بزرگ و حرکت مردمی فوق‌العاده هماهنگ و رهبری شده در داخل افغانستان با حمایت و همسویی در جامعه بین‌المللی بتوانیم خود را از این مصیبت جنگ رها کنیم.»
خانم شکریه بارکزی در پاسخ به سئوالی پیرامون نقش زلمی خلیلزاد نماینده دولت آمریکا در مسائل افغانستان گفت: «من فکر می‌کنم که آقای خلیلزاد در حدی نبوده که وقایع افغانستان را حل و فصل کند. به باور من او به عنوان یک نماینده خاص در امور افغانستان از لحاظ تاریخی اشتباهی نابخشودنی را در حق افغانستان و مردم مرتکب شد و این اشتباه نه بار اولی هست که انجام می‌دهد و شاید هم بار آخرشان نباشد. در کل شاید وزارت خارجه آمریکا تنهایی نمی‌توانست این تصمیم‌ها را بگیرد، اما بدون شک در شرایطی که رابطه دیپلماتیک افغانستان و آمریکا به هم خورد صدای مردم افغانستان و حقایقی که در افغانستان سپری می‌شد به اعضاء کنگره و دولت آمریکا و حتی رسانه‌هایشان نرسید، در این وضع در چگونگی تعامل ملت و ملت، پارلمان و پارلمان و سیاسیون با سیاسیون و دولت با دولت در برهم زدن این‌ها، آقای خلیلزاد واقعا نقش به سزایی داشته‌اند.»
وی تصریح کرد: «آن‌ها گفته‌اند با چه کسانی باید صحبت شود چه کسانی باید تبلیغ شوند و چه کسانی از لیست بیرون انداخته شوند و متاسفانه عملکرد ایشان هم در قبال مسائل جنگ و صلح در افغانستان بی‌نهایت ضعیف بود. وقتی شما متن موافقتنامه دوحه را می‌خوانید، زمانی که حداقل طول کشید، ۱۸ ماه تمام این‌ها سفرهایی بیشتر از وزیر خارجه آمریکا کردند و متاسفانه نتیجه‌اش هم آنچنانی که آقای زلمی خلیلزاد و دولت آمریکا به مردم افغانستان اطمینان داده بود اتفاق نیفتاد. این‌ها دولت را ترغیب کردند به اینکه باید گروهی در عرصه بین المللی موافقتنامه‌ای را با عنوان موافقتنامه صلح امضاء کنند.»
نماینده مردم کابل در پارلمان افغانستان در مورد دستاوردهای زلمی خلیلزاد برای افغانستان هم گفت: «یگانه دستاورد آقای خلیلزاد در جریان مذاکرات صلح حمله نکردن طالبان به نیروهای آمریکایی و خارجی بود. این فقط یگانه دستاوردی است که وی می‌تواند روی آن اتکا داشته باشد. اما متاسفانه در بحث‌های کلانی مثل قطع رابطه گروه طالبان با القاعده و داعش و مبارزه با گروه‌های افراطی دیگر در افغانستان کاری صورت نگرفت. طالبان باید در میز مذاکره با دولت افغانستان می‌نشستند و روند صلح را آغاز می‌کردند خشونت‌ها را کم می‌کردند. این‌ها مطابق با موافقتنامه بود و این چیزهایی بود که اتفاق نیفتاد و بدون شک آقای خلیلزاد در این جنگ به عنوان مقصر اصلی و شماره اول در اذهان عمومی مردم افغانستان قرار دارد.»
زلمی خلیلزاد، نماینده آمریکا در امور افغانستان- Karim JAAFAR / AFP
خانم بارکزی همچنین در مورد روابط افغانستان و آمریکا و تعهد دولت آمریکا نسبت به دولت و مردم افغانستان توضیح داد: «در تمام ملاقات‌های دوجانبه‌ای که بین رئیس‌جمهور آمریکا و افغانستان برگزار شد و حتی در آخرین خبری که از کاخ سفید بیرون آمد، جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا و وزرایشان همه و همه گفتند که حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان در اولویت است و حمله طالبان به خصوص به شهرهای بزرگ را به عنوان یک جنایت تشخیص دادند و بدون تردید ایالات متحده امریکا تا سال ۲۰۲۴ بر اساس موافقتنامه‌ای که به مراتب از لحاظ حقوقی و بین‌الملی سند معتبرتری نسبت به قرارداد یا اعلامیه دوحه است تکلیف‌هایی را دارد و به آن خاطر هم هست که شما می‌بینید حملات هوایی آمریکا و کمک‌های این‌ها به نیروهای امنیتی افغانستان چه از لحاظ مالی و چه تکنیکی هنوز هم ادامه دارد.»
نماینده مردم کابل در پارلمان افغانستان اما در مورد حساسیت‌های آمریکا در مورد آنچه باعث شکل گرفتن شرایط فعلی شده تاکید کرد: «بخشی از این شرایط بر می‌گردد به مداخله همسایه‌های افغانستان و حمله‌هایی که از طرف همسایگان صورت می‌پذرید. متاسفانه در آن مورد آمریکا آنچنانی که باید عمل می‌کرده نکرده است. وقتی امروز در افغانستان اسناد شورای امنیت سازمان ملل متحد نشان می‌دهند که جنگجویان رسمی دولت پاکستان، ارتش و سازمان اطلاعاتشان در افغانستان برای منافع استراتژیک خود می‌جنگند این به معنای آن است که خاک افغانستان مورد تعرض قرار گرفته است. اما سکوت و کتمان از جانب ایالات متحده آمریکا جدا سئوال برانگیز است.»
خانم شکریه بارکزی در خصوص دلایل پیشروی طالبان در افغانستان و نقش کشورهای همسایه دیگر به خصوص ایران در وضعیت فعلی هم تصریح کرد: «اگر بخواهیم بدانیم چرا طالبان تا این حد موفق شده‌اند، باید بدانیم که دولت افغانستان منتظر بود در مذاکرات صلح نتیجه بگیرد. خارج شدن نیروهای خارجی و آمریکا و ناتو به صورت آنی هم پیام نادرستی برای مردم افغانستان داد و آن هم این بود که آمریکا و ناتو می‌خواهند که طالبان روی کار بیایند و همین باعث شد مناطقی دست به دست شود. همینطور امروز افغانستان نه تنها با گروه طالبان در جنگ است بلکه با نیروهای رسمی پاکستان هم در جنگ است و در این بین ما نمی‌توانیم از بازی که در منطقه صورت می‌گیرد از لحاظ نظامی ایران را نادیده بگیریم یا دست کم بگیریم. امروز در ولایت نیمروز من با کسی که آشنایی کامل و اطلاع درستی داشته تماس داشتم آن‌ها گفتند که بلوچ‌هایی و ایرانی‌هایی هستند که در نیمروز می‌جنگند و وسائل و ابزار جنگی که طالبان در دست دارند بخشی ساخته جمهوری اسلامی ایران است و این به آن معنا است که امروز ما همراه با طالبان تنها با پاکستان مواجه نیستیم. از لحاظ سیاسی همچنین حمایتی که روس‌ها از طالبان کردند و زمینه روابط دیپلماتیک برای ایشان فراهم کردند را هم نمی‌توانیم نادیده گرفت.»
