سید رضی حاجی آقامیری، رئیس سابق کنفدراسیون صادرات، از کاهش شدید صادرات فرشهای ایرانی به ترکیه خبر داد و گفت: «پیش از این، ترکیه یکی از مقاصد مهم صادرات فرش ایران بود، اما تحولات سیاسی باعث شد که صادرات فرش به این کشور هم متوقف شود.»
به گفته او، صادرات فرش ایرانی به جمهوری آذربایجان نیز رونقی ندارد و حالا، مدتهاست که دیگر فرشی به این کشور صادر نمیشود.
فرش ایرانی و بهخصوص فرش دستباف یکی از مهمترین کالاهای صادراتی ایران در دوران پیش از انقلاب ۵۷ بود، اما در طول عمر ۴۳ ساله جمهوری اسلامی، صنعت فرش ایران بهدلیل نبودِ حمایت نهادهای دولتی و کاهش صادرات، در معرض نابودی قرار گرفت.
در سالهای اخیر، موضوع تحریمها نیز در صادرات فرش مشکلات مضاعفی ایجاد کرد و حالا کار به جایی رسیده است که فرش دستباف ایرانی بازارهای خود را نه تنها در کشورهای اروپایی و آمریکایی، بلکه حتی در کشورهای همسایه و منطقه خاورمیانه از دست داده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در سالهای گذشته، کشورهای اروپایی، آمریکا، مالزی، چین و ترکیه مقصدهای مهم صادرات فرش ایرانی بودند؛ حتی به گفته آقامیری، همزمان با افزایش تحریمها، فرش ایرانی به ترکیه، امارات متحده عربی و پاکستان صادر و از آنجا روانه بازارهای اروپا و آمریکا میشد.
هرچند این دور زدن تحریمها هزینههای اضافی برای صادرات ایجاد میکرد، در سالهای اخیر همزمان با افزایش تنشهای سیاسی و مشکلات اقتصادی، حتی این امکان نیز از فرش ایرانی گرفته شد.
آقامیری با بیان اینکه صنعت فرش ایران نفسهای آخر را میکشد و راکد است، گفت: «یک زمانی تنها خریداران فرش ایرانی اروپاییها، آمریکاییها و آسیای دور بودند، اما حالا با از دست دادن این بازارها، صادرات فرش به کشورهای همسایه هم امکانپذیر نیست.»
او با «مبهم» و «لحظهای» خواندن، سیاستهای اقتصادی دولت سیزدهم، راه چاره بازگشت رونق به صنعت فرش را در تغییر رویکرد اقتصادی و سیاسی دانست و گفت: «روابط سیاسی ما با کشورها آنقدر وضعیت بدی دارد که همه نگران بازگشت ارز حاصل از صادرات هستند. عملا با وجود تحریمها شبکه بانکی قطع است و بنابراین، حتی قاچاق فرش هم امکانپذیر نیست.»
کشورهای تولید کننده فرش دستباف مانند ترکیه در سالهای اخیر با محدودیت واردات اقلام صنایع دستی، تلاش کرده اند تا بازارهای داخلی را تقویت کرده و محصولات تولید داخلی کشورشان را به گردشگران عرضه کنند. در این راستا صادرات اقلامی نظیر قالی، گلیم و منسوجات دستباف از کشورهای دیگر شامل تعرفههای گمرکی بالایی می شود.
مقامات ایرانی تلاش می کنند تا دوباره سهم خود را از بازار به دست بیاورند. فرحناز رافع ، رئیس مرکز ملی فرش ایران، در آستانه برگزاری رویداد اکسپو دبی گفت:« یک سالن برای اولین بار به فرش ایران اختصاص پیدا کرد. یک کنسرسیوم تشکیل شد که شامل هشت برند معروف ایران هستند و فرش ایران و توانمندیهای کارآفرینان و هنرمندان ما به تصویر کشیده میشود.»
به گزارش تجارتنیوز، آمارهای اتاق بازرگانی تهران نشان میدهد صادرات فرش در سه ماه نخست امسال حدود پنج میلیون دلار بوده، این آمار به معنای آن است که صادرات فرش عملا نزدیک به صفر است.
در اسفند سال ۱۳۹۹، مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی گمرک ایران، در نامهای خطاب به علیرضا رزمحسینی، وزیر وقت صنعت و معدن و تجارت، اعلام کرده بود صادرات فرش ایرانی که در سال ۱۳۷۲ به دو میلیارد دلار رسیده بود، در سال ۱۳۹۹ به حدود ۵۰ میلیون دلار رسید.
در این نامه آمده بود که در سال ۱۳۷۲، همزمان با رونق صادرات فرش ایران، برای پنج تا هفت میلیون نفر اشتغالزایی شد، اما صادرات بهتدریج کاهش پیدا کرد، بهطوریکه به حدود ۲۴۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ و پس از اعمال تحریمها، به ۷۰ میلیون دلار در سال رسید. رقم صادرات فرش ایران در سال ۱۳۹۹ نیز، طبق اعلام معاون فنی گمرک، حدود ۵۰ میلیون دلار بود.