سید مالک حسینی، مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران، با اشاره به ورود مهاجران جدید افغان به ایران گفت: «اگر وضعیت به همین منوال پیش رود، با موج جدیدی از کودکان کار مهاجر روبه‌رو خواهیم شد.»

حسینی با بیان اینکه مسئله کودکان افغان و خانواده‌هایشان که به ایران مهاجرت کرده‌اند بسیار جدی شده است، گفت: «به‌طور مرتب گزارش‌های میدانی داریم که خانواده مهاجرانی که تازه به ایران وارد شده‌اند، بدون سرپناه مانده‌اند.»

او ورود کودکان کار مهاجر به شهرها را «چالشی جدی» خواند و تاکید کرد: «اگر آن‌ها را امروز ساماندهی نکنیم، فردا در قالب کودکان کار و زباله‌گرد در شهر فعالیت می‌کنند.»

مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، خواستار روشن‌ شدن تکلیف شهرداری در «پازل» ساماندهی کودکان کار و خیابان شد.

آنچه این مدیر شهرداری و مدیران بهزیستی از آن با عنوان «ساماندهی کودکان کار و خیابان» یاد می‌کنند، طرحی شکست‌خورده است که در ۱۵ سال گذشته بیش از ۳۰ بار اجرا شده و نتیجه‌ای جز تعقیب‌و‌گریز و دستگیری کودکان کار در خیابان‌ها و آسیب‌‌ به آن‌ها نداشته است.

بر اساس آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان که در سال ۱۳۸۴ در هیئت‌دولت به تصویب رسید، ۱۳ ارگان رسمی وظیفه دارند برای حمایت از کودکان کار و خیابان اقدام کنند. با این حال، آنچه در عمل اتفاق افتاد این بود که سازمان‌هایی مثل صداوسیما، آموزش‌وپرورش و تامین‌ اجتماعی به وظیفه خود عمل نکردند و بهزیستی به‌عنوان متولی امور اجتماعی با کمک نیروهای اجرای احکام شهرداری و فرمانداری، دستگیری کودکان کار در سطح شهر را آغاز کرد. این کودکان به مدت ۲۱ روز در مراکز اسکان موقت نگه‌ داشته می‌شدند و بعد، اجازه آزادی آنان به‌شرطی صادر می‌شد که والدینشان تعهد دهند فرزندشان دیگر در خیابان دیده نمی‌شود.

در سال‌های گذشته، فعالان حقوق کودک بارها از این طرح انتقاد کرده‌اند؛ با این حال، مسئولان دولتی ایران همواره به کودکان کار به‌خصوص کودکان کار مهاجر، به‌چشم چالشی نگاه کرده‌اند که با حضورشان چهره شهر را مخدوش می‌کنند.

در زمستان ۱۳۹۸، پس از شروع همه‌گیری کرونا در ایران، انوشیروان محسنی بند‌پی، استاندار وقت تهران و رئیس سابق سازمان بهزیستی، بار دیگر از اجرای ضربتی طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان صحبت کرد و گفت: «کودکان کار درصورتی‌ که مهاجر باشند، رد مرز خواهند شد.»

گفته‌های انوشیروان بندپی واکنش جدی فعالان مدنی را در پی داشت و ۷۰۰ فعال مدنی در نامه‌ای خطاب به وزیر کشور وقت، خواستار پایان اقدام‌های قهری و دستگیری کودکان کار به بهانه جلوگیری از شیوع کرونا شدند. در بخشی از این نامه آمده بود: «این طرح به دستگیری و اسکان اجباری کودکان منجر خواهد شد و کودکان افغانستانی را در معرض خطر اخراج از ایران قرار می‎‌‌‌‌‌دهد. در چنین شرایطی، باید هشدار داد که رد مرز کودکان با اصول و روح حاکم بر کنوانسیون حقوق کودکان، کنوانسیون ژنو و پروتکل الحاقی آن، تعهدات بین‌المللی در مورد پناهجویان و عرف و رویه‌های بین‌المللی در خصوص کودکان پناهجو مغایر است.»

چندی بعد، همایون هاشمی، نماینده مجلس که او نیز پیش‌تر مدیر سازمان بهزیستی بوده است، کودکان کار را عامل انتقال ویروس کرونا خواند. در خبری دیگر، شهرداری تهران اعلام کرد که برای پیشگیری از انتقال بیماری، زباله‌گردی ممنوع می‌شود؛ با این‌ حال، این تصمیم نیز دیری نپایید.

در حال حاضر در تهران، حدود ۵۰۰۰ کودک زباله‌گرد وجود دارد که گفته می‌شود اغلب آنان مهاجران افغان‌اند. این کودکان همواره در معرض استردادند. پیش‌تر، حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی، از شهروندان ایرانی خواسته بود به کودکان کار کمک نکنند زیرا ۷۰ درصد آنان مهاجرند.