حمید صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر، گفت که در ایران، حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر مصرف‌کننده مستمر و یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر مصرف‌کننده غیرمستمر موادمخدر وجود دارد. بر اساس ادعای این مقام مسئول در ستاد مبارزه با موادمخدر، مجموع مصرف‌کنندگان دائمی و تفننی موادمخدر در ایران از چهار میلیون و ۴۰۰ هزار نفر فراتر نمی‌رود.
حمید صرامی در یک برنامه تلویزیونی، درباره میزان مصرف مخدرها گفت که نخستین الگوی مصرف موادمخدر در ایران مربوط به تریاک است و حدود ۷۵ درصد موادمخدر مصرفی در ایران به این مخدر اختصاص دارد. دومین الگوی مصرف موادمخدر هم مخدرهایی چون ماری‌جوانا، حشیش، بنگ، گراس، علف‌اند و سومین و چهارمین الگو مربوط به هرویین و شیشه است.
به گفته مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر، بیش از ۹۰ درصد مردم اعتیاد را «مهم‌ترین و اولویت‌دارترین» آسیب اجتماعی می‌دانند و در پی معضل موادمخدر، سالانه ۱۶۷ هزار میلیارد تومان خسارت مستقیم و غیرمستقیم به ایران وارد می‌شود. از این رقم، ۲۴ هزار میلیارد تومان برای معتادان و هزینه‌های درمانی آنان صرف می‌شود و دولت ۱۸ میلیارد تومان هم برای مقابله و کاهش تقاضا سرمایه‌گذاری می‌کند و به دلیل پیامدهای ناشی اعتیاد مثل طلاق و کاهش سرمایه اجتماعی، ۱۲۵ هزار میلیارد تومان هزینه دیگر هم به جامعه تحمیل می‌شود.
رتبه دوم مصرف موادمخدر برای ایران
بر اساس اعلام دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرائم مرتبط سازمان ملل متحد، ایران رتبه دوم مصرف موادمخدر در جهان را دارد و بیشترین مصرف‌کنندگان هرویین را در خود جای داده است. فعالان و پژوهشگران حوزه اعتیاد از رشد سرانه هشت درصدی اعتیاد در ایران سخن گفته‌اند و سازمان پزشکی قانونی هم از افزایش ۲۳ درصدی نرخ اعتیاد در ایران خبر داده است.
آمارها همچنین نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر، ۵۵ درصد طلاق‌ها به دلیل اعتیاد بوده است؛ با این حال، مسئولان ستاد ملی مبارزه با موادمخدر سال‌ها است که روی آمار دو تا چهار میلیونی مصرف‌کنندگان موادمخدر توقف کرده‌اند و مدعی‌اند که مجموع مصرف‌کنندگان تفننی و غیرتفننی موادمخدر در ایران کمی بیش از چهار میلیون نفر است. این در حالی است که یافته‌های مطالعاتی پژوهشگران نشان می‌دهد رشد اعتیاد در ایران سه برابر رشد جمعیت بوده است.
بر اساس آمارهای رسمی، در سال ۱۳۶۶ حدود دو میلیون معتاد در ایران وجود داشت که این تعداد در سال ۱۳۸۳ که جمعیت ایران به ۶۸ میلیون نفر رسیده بود، به دو و نیم میلیون نفر شد. با وجود گذشت بیش از ۳۴ سال از انتشار این آمار و تایید رشد نرخ اعتیاد در ایران، همچنان اعلام می‌شود که تعداد مصرف‌کنندگان دائمی موادمخدر حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر است.
آمارسازی درباره تعداد مصرف‌کنندگان موادمخدر از سال ۱۳۹۰ و با دستور محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت، آغاز شد. علی هاشمی که در آن زمان دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر بود، حدود چهار سال بعد یعنی در سال ۱۳۹۴، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا اعتراف کرد که در سال ۱۳۹۰، آمار مصرف‌کنندگان موادمخدر در ایران چهار میلیون نفر بوده اما محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت وقت، اجازه نداده است که نتایج اعلام شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در سال ۱۳۹۰، یافته‌های پژوهش تقی آزاد ارمکی درباره نرخ شیوع اعتیاد در ایران نشان داد که تعداد تقریبی جمعیت مصرف‌کننده موادمخدر در ایران، حدود سه میلیون و ۱۵۰ هزار نفر است. پژوهش دیگری که ستاد مبارزه با موادمخدر در همان سال، انجام داد، از آمار چهارمیلیونی مصرف‌کنندگان موادمخدر در ایران حکایت داشت؛ اما محمود احمدی‌نژاد اجازه نداد نتایج این پژوهش‌ها اعلام شود و با دستکاری و آمارسازی، نرخ اعتیاد به ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار نفر در جمعیت ۷۰ میلیونی کاهش داده شد. با وجود این، در همان سال، مدیر دفتر مبارزه با موادمخدر و جرائم مرتبط سازمان ملل متحد در ایران اعلام کرد که ایران با ۲.۲۶ درصد میزان شیوع مصرف مواد اعتیادآور از نوع مخدرها، رتبه دوم جهان را به خود اختصاص داده است.
در سال ۱۳۹۱، در مراسمی که به مناسبت روز جهانی مبارزه با موادمخدر برگزار شد، مرضیه وحید دستگردی، وزیر بهداشت وقت، جمعیت معتادان ایران با احتساب خانواده‌های آن‌ها را بین پنج تا ۱۰ میلیون نفر اعلام کرد ولی در حاشیه همین مراسم، مصطفی محمد نجار، وزیر کشور وقت، رشد نرخ اعتیاد را منکر شد و آن را «چالشی بی‌اهمیت و ناچیز» نامید.
یک سال بعد، رسول خضری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، خسارت ناشی از اعتیاد را در ایران را بالغ بر ۲۰ هزار میلیارد تومان و مساوی کل بودجه سلامت اعلام کرد و گفت: «دست‌کم ۱۰ میلیون ایرانی درگیر اعتیادند.»
روند انکار جمعیت معتادان ایران ادامه دارد
با وجود رشد نگران‌کننده نرخ اعتیاد، آمارسازی برای جمعیت مصرف‌کنندگان موادمخدر در دولت‌های بعدی نیز ادامه یافت و از سال ۱۳۹۰ تاکنون، همواره تلاش شد نرخ جمعیت معتادان در سال‌های مختلف، تنها با تغییراتی اندک، اعلام شود. به عنوان مثال، در سال ۱۳۹۶، پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر، گفت: «شیوع‌شناسی جمعیت ۱۵ تا ۶۵ ساله نشان داده است که در ایران، دو میلیون و ۸۰۸ هزار نفر معتادند و این میزان بیش از دو برابر آمار سال ۱۳۹۰ است.»
سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر در حالی به آمار اعلام شده در سال ۱۳۹۰ استناد کرده و آن را مبنا قرار داده است که مسئولان وقت و کارشناسان آمارسازی دولت نهم درباره نرخ اعتیاد را افشا کرده بودند و یافته‌های پژوهشی در سال ۱۳۹۰، جمعیت چهارمیلیونی مصرف‌کنندگان موادمخدر را نشان می‌داد. حال اگر افزایش دو برابری نرخ اعتیاد در سال ۱۳۹۶ به نسبت سال ۱۳۹۰ را که افشار از آن سخن گفته است مبنا قرار دهیم، می‌توانیم بگوییم که آمار اعتیاد در ایران در سال ۱۳۹۶، حدود هشت میلیون مصرف‌کننده موادمخدر بوده است.
نه تنها سخنگوی وقت ستاد مبارزه با موادمخدر که دیگر مسئولان نیز در تمام این سال‌ها در اقدامی هماهنگ تلاش کردند با پنهان کردن آمار واقعی رشد نرخ اعتیاد، دستکاری در آمار و انکار واقعیت، شمار مصرف‌کنندگان موادمخدر در ایران را کمتر از آمار واقعی اعلام کنند. توجه به آماری که حمید صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر، به‌تازگی اعلام کرده است نیز نشان می‌دهد که رویه آمارسازی درباره جمعیت معتادان ایران همچنان ادامه دارد.
او در حالی جمعیت مصرف‌کنندگان مستمر موادمخدر را دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر عنوان کرده که در سال ۱۳۹۶، آفرین رحیمی‌موقر، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، افزایش نرخ اعتیاد در ایران را سالانه هشت درصد اعلام کرده بود. چه هشت درصدی که رحیمی‌موقر از آن سخن گفته، چه چهار یا پنج درصد رشدی که رئیس ستاد مبارزه با موادمخدر به آن اذعان کرده است، از افزایش سالانه تعداد معتادان در ایران خبر می‌دهد و بر این اساس، با توجه به اینکه در سال ۱۳۹۰، حدود چهار میلیون مصرف‌کننده موادمخدر در ایران وجود داشته است، این رقم در سال ۱۴۰۰ نمی‌تواند ثابت مانده باشد.
دلایل دیگری هم وجود دارد که افزایش شیوع سالانه اعتیاد در ایران را به اثبات می‌رساند؛ از جمله افزایش نرخ طلاق که به گفته اسکندر مومنی، دبیر ستاد مبارزه با موادمخدر، ۵۵ درصد طلاق‌ها ناشی از اعتیاد بوده است؛ همچنین به گفته او، ۷۰ درصد زندانیان ایران در ارتباط با موادمخدر دستگیر شده‌اند. سازمان پزشکی قانونی نیز از رشد ۲۳ درصدی مرگ‌ومیر بر اثر مصرف موادمخدر خبر داده است.
اعتیاد مادر آسیب‌های اجتماعی است و در محرومیت‌ها، سرخوردگی‌ها، فقر، بیکاری و بسیاری دیگر از معضلات و مشکلات ریشه دارد و افزایش نرخ اعتیاد در هر کشور، از افزایش نرخ محرومیت و آسیب در آن سرزمین خبر می‌دهد. از همین رو است که مسئولان جمهوری اسلامی ایران همواره در انکار رشد نرخ اعتیاد کوشیده و از اعلام آمار واقعی آن سر باز زده‌اند.
