کمتر از سه هفته مانده به آغاز دور جدید مذاکرات وین، دیپلماتهای جمهوری اسلامی ایران مشغول مذاکره با کشورهای عضو برجام هستند تا صحنه را آماده کنند. این دور قرار است در روز ۲۹ نوامبر (۸ آذر) آغاز شود. این هفتمین دور مذاکرات از زمان به قدرت رسیدن جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، و اولین دور در زمان ریاستجمهوری ابراهیم رئيسی خواهد بود. باراک راوید، خبرنگار اسرائیلی مقیم تلآویو، در گزارشی برای تارنمای آکسیوس در این مورد نوشت: «این دور مذاکرات پس از بیش از سه ماه تعلیق و در میان بدبینی در واشنگتن و پایتختهای اروپایی درباره آمادگی ایران برای بازگشت به تبعیت کامل از توافق هستهای صورت میگیرد.»
آنچه بر این رویکردهای بدبینانه میافزاید، گفتههای علی باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه و دیپلمات ارشد ایران در مذاکرات هستهای در روزهای اخیر است. کنی روز چهارشنبه گفته بود: «ما مذاکره هستهای نداریم، زیرا موضوع هستهای در سال ۱۳۹۴ در قالب توافقی که بین ایران و ۵+۱ شکل گرفت به طور کامل حلوفصل شد. موضوع اصلی ما در این مذاکرات، پیامدهای ناشی از خروج آمریکا از برجام است که این پیامدها فقط منحصر به تحریمهای غیرقانونی است که علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شده است.»
این در حالی است که ایران نیز در پی خروج آمریکا از برجام به نقض گسترده مفاد این توافق از طریق افزایش اقدامهای هستهای خود اقدام کرده، و این موضوع قرار است در کانون موضوعهای مذاکرات هستهای باشد.
باقری کنی صحبتهای خود را پس از این ایراد کرد که ژان ایو لو دریان، وزیر خارجه فرانسه، در پی گفتوگو با همتای ایرانی خود حسین امیرعبداللهیان، گفته بود که مذاکرات با ایران باید از همان جا که متوقف شد (یعنی مرحله ۲۰ ژوئن ۲۰۲۱) از سر گرفته شود.
باقری کنی نیز با همتای فرانسوی خود مذاکراتی داشت و گفت که این مذاکرات «مشروح، صریح، جدی و سازنده» بوده است. فرانسه در سال آینده رئیس دورهای اتحادیه اروپا خواهد بود. کنی با اشاره به این واقعیت گفت که پاریس میتواند «نقشآفرینی فراملی» داشته باشد و این امر را فرصتی برای ارتقای مناسبات با جمهوری اسلامی ایران، نقشآفرینیاش در معادلات منطقهای، و بهبود مسیر مذاکرات وین در ماه آذر خواند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
باقری در سفر اروپایی خود علاوه بر پاریس به برلین و لندن نیز میرود. امیرعبداللهیان نیز در روزهای گذشته علاوه بر گفتوگو با همتای فرانسویاش، با همتایان روسی، چینی، بریتانیایی، و آلمانی خود نیز گفتوگوی تلفنی داشته است.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پس از گفتوگو با له دریان از تصمیم دولت بایدن برای تحریم واحد پهپادهای سپاه پاسداران انتقاد کرد و این حرکت را غیرسازنده خواند. او گفت که تهران با امیدِ رسیدن به «توافق خوب» به مذاکرات میآید.
موضع پاریس در مورد این که مذاکرات باید از همان جا که متوقف شده است ادامه پیدا کند، پیش از این توسط آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، و سایر مقامهای واشنگتن نیز تکرار شده است. این در حالی است که مقامهای دولت رئیسی خلاف این را گفتهاند. به گفته منابع آگاه، مذاکرات دولتهای بایدن و روحانی در ۲۰ ژوئن در حالی متوقف شد که پیشنویس توافقی وجود داشت که دو طرف بر سر آن توافق عمده داشتند، اما ظاهرا مقامهای جمهوری اسلامی ایران به آن چراغ سبز نشان ندادند و نهایتا مذاکرات را تا زمان آغاز به کار رئیسی معطل کردند.
امیرعبداللهیان در گفتوگو با وانگ یی، همتای چینی خود، گفت که تهران امیدوار است آمریکا و متحدان اروپاییاش با رویکردی واقعگرایانه به وین بیایند تا توافق بتواند «سریعا حاصل شود.» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفتوگو با سرگئی لاوروف، همتای روسی خود، گفت که ایران نسبت به مقاصد آمریکا بدبین است ولی افزود که اگر دولت بایدن به تمام تعهداتش عمل کند و تقاضاهای بیشتری مطرح نکند، ایران به تبعیت کامل از توافق بازمیگردد.
وزارت امور خارجه ایران در آستانه مذاکرات چند شرط مطرح کرده است که عموما غیرواقعی دانسته میشوند. از جمله این که آمریکا باید مسئولیت و تقصیر خروج از توافق در زمان ترامپ را بپذیرد، تمام تحریمهای دولت ترامپ را لغو کند، و وعده دهد که دولت بعدی از توافق جدید خارج نخواهد شد.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز سهشنبه گفت که دولت بایدن «همچنان به دنبال ارتباطات سازنده در وین است، از جمله در پی از سر گرفته شدن مذاکرات در اواخر این ماه.»
اما چهار روز پیش از آغاز دور هفتم مذاکرات وین، رویداد مهمی در همین شهرِ پایتخت اتریش صورت میگیرد: جلسه شورای حکام «آژانس بینالمللی انرژی اتمی» در روز ۲۵ نوامبر برگزار میشود. از جمله وظایف این جلسه، آن است که اعلام کند کشورها از توافقهای بینالمللی پیروی میکنند یا نه.
آمریکا و سه متحد اروپاییاش (فرانسه، آلمان، و بریتانیا) چند هفته است که در این مورد مذاکره میکنند که آیا در جلسه روز ۲۵ نوامبر بکوشند قطعنامهای علیه ایران تصویب کنند و از تهران بهخاطر محدودیتهایی که برای بازرسان آژانس به وجود آورده است انتقاد کنند یا نه. به گزارش آکسیوس، دولت بوریس جانسون فعالانه بر واشنگتن، برلین، و پاریس در این مورد فشار آورده و خواهان تصویب این قطعنامه است. اما دیپلماتهای اروپایی که با این تارنمای صحبت کردند گفتند که حالا که ایران اعلام کرده است مذاکرات هستهای را از روز ۲۹ نوامبر از سر میگیرد، تصویب چنین قطعنامهای بعید است.