آریانا سعید، آوازه‌ خوان و فعال حقوق زن افغان، با اجرای ترانه‌ی حماسی «سرزمین من» در هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس یونسکو در پاریس، چهره‌ افغانستان زخمی اما قوی و مبارز را به نمایش گذاشت.

هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) با حضور بیش از ۳۰ تن از رهبران جهان و شمار زیادی از هنرمندان سرشناس از کشورهای مختلف، جمعه ۱۲ نوامبر در مقر این سازمان در شهر پاریس برگزار شد. در این برنامه آریانا سعید، آوازه‌‌ خوان معروف افغانستانی به‌نمایندگی از افغانستان و با اجرای ترانه‌ی «سرزمین من» به‌ صحنه رفت.

سازمان یونسکو چند ساعت قبل از برگزاری برنامه در صفحه رسمی خود مهمانان برنامه را معرفی کرد و در مورد آریانا سعید نوشت: «اجرای آریانا سعید، خواننده و فعال حقوق زنان افغانستان که اخیرا از افغانستان فرار کرده است، احتمالا لحظه‌ای دردناک خواهد بود.»

اما چرا حضور آریانا سعید روی صحنه یونسکو برای رهبران جهان و دیگر شرکت‌کنندگان دردناک خوانده شد؟ شاید به این دلیل که او به‌نمایندگی از نسلی می خواند که در میان آتش و باروت برای رسیدن به آزادی، دموکراسی، هنر و مدنیت تلاش کردند، به‌ویژه زنانی که برای رسیدن به کمترین حقوق و آزادی‌های مدنی بارها از هفت‌خوان رستم گذشتند، اما تمام این تلاش‌ها و مبارزه‌ها یک‌شبه به کام گروه متعصب و مدنیت‌‌ستیز طالبان فرو رفت.

آریانا سعید در این برنامه ترانه‌ محبوب «سرزمین من» را با پیانوی ببرک وسا، از نوازندگان نامدار افغانستان، اجرا کرد. این ترانه‌ مشهور که در ماه‌های اخیر و پس از سقوط افغانستان به دست طالبان، یک‌بار دیگر بر سر زبان‌ افغانستانی‌ها افتاده و سرود نمادین گردهمایی‌ها و اعتراض‌ها علیه طالبان شده، این‌بار نیز بر صحنه‌ بزرگ یونسکو مورد استقبال قرار گرفت.

آریانا سعید قبل از آغاز برنامه در پاسخ به این‌که در هفتاد و پنجمین سالروز تاسیس یونسکو چه چیزی را به نمایش خواهد گذاشت، به خبرنگار سی‌ان‌ان گفت: «من بدون تردید افغانستان گذشته را به نمایش می‌گذارم، افغانستانی را که هنر و موسیقی در آن ممنوع نیست. من از مردم حرف می‌زنم، مردمی که واقعا بی‌گناه‌اند و کشوری که فرهنگ و مدنیت  ۵‌ هزارساله، موسیقی، هنر و زندگی دارد. من این کشور را به جهان معرفی می‌کنم.»

بسیاری از مردم افغانستان، ۲۰ سال گذشته را باوجود ناامنی‌ها، تهدیدها و فشارهای دوچندان جامعه سنتی و افراط‌‌گرایان دینی بر فعالیت‌های هنری و فرهنگی،  پر دستاورد می‌دانند. فعالیت‌های زنان در عرصه‌های موسیقی، سینما، رسانه و دیگر هنرها در این دو دهه با همه دوره‌‌های دیگر در افغانستان غیرقابل مقایسه خوانده شده است. با وجود این‌که این دستاوردها با قربانی‌های بزرگی از هنرمندان به‌ویژه زنان همراه بود‌، اما به نظر می‌رسید که به‌آرامی، فضا برای نفس کشیدن هنر و به‌ویژه هنر زنان بازتر می‌شود، اما فروپاشی نظام جمهوریت و تسلط طالبان بر افغانستان، ناگهان سبب فروپاشیدن سقف این رویا گردید و درنهایت، فرار تنها راه باقی‌مانده برای هنر و هنرمند افغانستانی شد.

شمار انبوهی از هنرمندان، سینماگران و خبرنگاران افغانستان در نخستین روزهای تسلط طالبان بر کابل، خودشان را به فرودگاه کابل رساندند و فقط عده‌ای از آنان توانستند به کمک پروازهای تخلیه نظامی از افغانستان خارج شوند. آریانا سعید، یکی از همین افراد بود که در نخستین روز حضور طالبان در کابل با یک پرواز نظامی به قطر رسید.

او می‌گوید رسیدنش به فرودگاه کابل را با اندوه فراوان در صفحه‌های اجتماعی منتشر کرده است.

اکنون نه‌تنها هنر و هنرمندان افغانستان که حتی آثار تاریخی این کشور نیز در معرض خطر و نابودی قرار دارند. ممکن است حضور آریانا سعید در هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس یونسکو با حضور رهبران جهان بتواند توجه بیشتر سازمان یونسکو و رهبران کشورهای جهان را به حمایت از جامعه افغانستان و حفاظت ازآثار تاریخی و ارزشمند هنری و فرهنگی در آن کشور جلب کند.

طالبان ثابت کرده است که مخالف هر پدیده و نشانه‌ به‌جا مانده از تلاش‌های ۲۰ سال گذشته در عرصه فرهنگ، سینما و هنر در افغانستان است‌. هم‌زمان با ورود طالبان در ۱۵ اوت به کابل، تصاویر زنان از روی مغازه‌ها و دیوارهای شهر محو و خود زنان نیز در خانه‌ها حبس شدند. حق کار و آموزش از زنان سلب گردید و اعتراض‌ها نیز با تفنگ و تازیانه پاسخ داده شد.

هرچند تاکنون، فشارهای جهان و اعتراض مردم افغانستان جهت حفظ حقوق بشر و تامین حقوق زنان در حاکمیت طالبان بی‌نتیجه مانده است، اما حضور چهره‌های سرشناس و تاثیرگذاری مانند آریانا سعید در صحنه‌هایی که مخاطبانش رهبران جهان‌اند، ممکن است کمک بزرگی به ثمر نشستن دادخواهی و اعتراض مردم افغانستان باشد.