سفر لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، به خاورمیانه برای گفت‌وگو درباره حضور آمریکا در منطقه و اولویت دادن به مهار چین (قبل از جمهوری اسلامی ایران) از طریق پایگاه‌های نظامی در خلیج فارس، این پرسش بزرگ را پیش می‌آورد که آیا واشنگتن سیاست اوباما مبنی بر عقب‌نشینی از منطقه پرتنش خاورمیانه را از سر گرفته است؟ آیا ایالات متحده آمریکا می‌تواند از این منطقه صرف‌نظر کند و بگذارد که جمهوری اسلامی ایران هسته‌ای در آن ایجاد شود؟

مشکل در پیام‌های متناقضی است که آمریکا می‌فرستد، به‌ویژه پیام‌های دولت ضعیف کنونی (دولت جو بایدن). برای مثال، برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه در شورای امنیت ملی آمریکا، در سخنرانی در نشست امنیتی «گفت‌وگوی منامه ۲۰۲۱»، بر خارج نشدن ایالات متحده آمریکا از منطقه تاکید کرد. او درباره آینده مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران و راه‌حل‌های مناسب گفت واشنگتن رژیم جمهوری اسلامی ایران را دشمن خود می‌داند، اما در عین حال افزود: «باید ببینیم جمهوری اسلامی ایران در وین چه طرحی را روی میز خواهد گذاشت. ما کماکان دیپلماسی را بهترین راه‌حل می‌دانیم».

همه آگاه‌اند که مذاکرات وین در ماه آوریل آغاز شده اما به دلیل بازی گیج‌کننده جمهوری اسلامی ایران پس از شش دوره در ژوئن، متوقف شد و قرار است در ۲۹ نوامبر سال جاری از سرگرفته شود.

در نشست امنیتی منامه، ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی اسرائیل، که دولتش جمهوری اسلامی ایران را به‌خوبی می‌شناسد، برخلاف سخنان مک‌گورک چنین گفت: «هیچ‌یک از دولت‌های پی‌درپی آمریکا نتوانسته است سیاست جمهوری اسلامی ایران را تغییر دهد؛ ایران اگر مجبور نشود، هرگز سیاست خود را تغییر نخواهد داد». چنین به نظر می‌رسید خولاتا این سخنان را در رد سخنان مک‌گورک گفته است.

از سوی دیگر، وقتی از مک‌گورک پرسیده شد درباره برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران و سیاست‌های شریرانه تهران در قبال کشورهای عربی چه نظری دارد، او پاسخ داد: «خب ما این را می‌دانیم اما اولویت امروز ما جلوگیری از دستیابی تهران به بمب هسته‌ای است». این در حالی است که خطر موشک‌های بالیستیک، پهپادها و شبه‌نظامیان جمهوری اسلامی ایران در منطقه، از خطر سلاح هسته‌ای کمتر نیست؛ چون سلاح هسته‌ای بیشتر اهمیت بازدارندگی دارد تا اینکه عملا در جنگ کاربرد داشته باشد.

اگر رژیم تندرو جمهوری اسلامی ایران که ریاست آن را اکنون فردی متعصب مانند ابراهیم رئیسی بر عهده دارد، شروط آمریکا را نپذیرد، چه گزینه‌ای وجود دارد؟ برخی به راه‌حل مسالمت‌آمیز اشاره می‌کنند؛ چنان‌ که جویس کرم در شبکه «الحره» نوشته است، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، سناریویی در این‌باره تهیه کرده که خلاصه‌اش این است: «یک توافق مقدماتی به امضا می‌رسد که بر اساس آن، جمهوری اسلامی ایران میزان غنی‌سازی اورانیوم را کاهش ‌می‌دهد و در مقابل تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران به شکل محدود برداشته می‌شود. البته بدون اینکه کامل به برجام بازگردیم.» این مطلب را پایگاه خبری آکسیوس هم در این هفته تایید کرده است.

برخی ناظران بر این باورند در صورتی که راه‌حل مسالمت‌آمیز به دست نیاید، آخرین سناریو این است که پرونده به اسرائیل واگذار می‌شود تا از طریق فشار نظامی با آن برخورد کند اما اگر رویارویی نظامی رخ دهد، واکنش سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران چگونه خواهد بود؟ آیا به اسرائیل حمله خواهد کرد یا به ما و چگونه؟ اگر آمریکا و غرب از آغاز با قاطعیت و نیت صادقانه و سیاست نامتناقض با جمهوری اسلامی ایران برخورد می‌کردند، اکنون ما مجبور نبودیم که از این احتمال‌ها سخن بگوییم. اما آنچه نمی‌بایست می‌شد، شده است و چاره‌ای نداریم جز اینکه ویرانی‌های آن‌ را ترمیم کنیم.

روزنامه شرق الاوسط