هیئت مذاکرات هستهای ایران به ریاست علی باقری کنی، برای مذاکره در سطح کارشناسی با روسای هیئتهای روسیه و چین و نیز انریکه مورا، هماهنگ کننده اتحادیه اروپا، روز یکشنبه، ۲۸ نوامبر، وارد وین شد. این مذاکرات از روز دوشنبه با هدف احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ موسوم به «برجام» میان ایران و قدرتهای عمده جهان از سر گرفته خواهد شد.
این نشست، پیشدرآمدی بر از سرگیری مذاکرات هستهای «۴+۱» (بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، و روسیه) است که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، با خروج از آن کلیه تحریمهایی را که ایالات متحده در توافق قبلی لغو کرده بود، احیا کرد. در واکنش، جمهوری اسلامی ایران نیز بسیاری از محدودیتهایی را که در مسیر مذاکرات هستهای با آنها موافقت کرده بود، لغو کرد.
با این حال، از آنجا که بهنظر میرسد تهران از ادامه فعالیتهای هستهای خود به منظور اهرمی علیه غرب استفاده میکند، انتظار نمیرود این نشست به نتیجه روشن و چشمگیری دست یابد.
خواستهای هیئت جدید مذاکراتی ایران از نظر دیپلماتهای آمریکایی و اروپایی واقعبینانه نیست. ایران اصرار دارد که تمام تحریمهای آمریکا و اروپا که از سال ۲۰۱۷ وضع شده است، از جمله مواردی که به برنامه هستهای ایران مرتبط نیست، لغو شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این میان، اختلاف نظرات میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی که بر برنامه اتمی ایران نظارت دارد، نیز بالا گرفته است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید ایران ضمن ادامه برنامه غنیسازیاش، با بازرسان این نهاد بدرفتاری کرده و به آنها اجازه نداده است که دوربینهای نظارتیشان را در مراکزی نصب کنند که برای احیای توافق هستهای با قدرتهای جهان، لازم میدانند.
یک دیپلمات غربی که در مذاکرات شرکت دارد، میگوید: «آنها [ایران] فنآوریهای خود را در سطحی بهکار میگیرند که بتوانند [با توسل به آن] مناسبات آتی خود را با غرب برابر نگهدارند.»
دیپلماتهای غربی هشدار دادهاند که اگر تهران موضع فشار حداکثری خود را ادامه دهد و در احیای همکاریاش با آژانس بینالمللی انرژی اتمی کوتاهی کند، آنها بهسرعت گزینههای دیگری را بررسی خواهند کرد.
رئیس هیئت مذاکراتی و وزیر خارجه ایران روز جمعه تکرار کردند که تنها موضوع دستور جلسه مذاکرات وین، لغو کامل تحریمهاست.
اگر این دور مذاکرات با شکست روبهرو شود، آمریکا و متحدانش در نشست ماه آینده آژانس بینالمللی انرژی هستهای با ایران برخورد خواهند کرد و خواستار یک اجلاس فوقالعاده خواهند شد.
قدرتهای غربی همچنین خواهان حضور روسیه (بر اساس نفوذ سیاسیاش در ایران)، و چین (بر بستر کمکهای اقتصادیاش به جمهوری اسلامی ایران) در مذاکرات هستند، زیرا این دو کشور میتوانند مقدمتا گزینههای دیپلماتیک ارائه دهند.
به گفته منابع دیپلماتیک، یکی از طرحهای واشنگتن، در صورت کامیاب نبودن تلاشهای کنونی برای دستیابی به توافقی دائمی، تن دادن به یک پیمان موقت اما بدون تاریخ پایان است. اما این منابع اذعان میکنند که تدوین چنین پیمانی زمانبر است و معلوم نیست که ایران به آن تمایلی داشته باشد.
هنری مور، تحلیلگر در اندیشکده «یورِیژیا»، میگوید: «ممکن است ایران چنین محاسبه کرده باشد که پیشرویهای هستهای و تولیدات نظارت نشده سانتریفیوژهای آن، غرب را برای دادن امتیازهای سریع در مذاکرات تحت فشار خواهد گذاشت... اما این راهبرد احتمالا نتیجهای معکوس به بار میآورد و موجب این برداشت خواهد شد که هیئت ایرانی علاقهای به حل مشکل هستهای ندارد، که نتیجه آن اعمال سیاستهای سختگیرانهتری [علیه ایران] در سال آینده خواهد بود.»