علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز پنجشنبه، چهارم اردیبهشت، کمتر از چهار ماه پس از آنکه مذاکره با آمریکا را «غیرشرافتمندانه» توصیف کرده بود، در توجیه عقب‌نشینی از مواضع پیشین خود، بار دیگر به ریسمان «صلح امام حسن» چنگ زد و مدعی شد که توافق احتمالی با آمریکا به معنای تسلیم نیست.
رهبر جمهوری اسلامی در آستانه دور دوم مذاکرات تهران و واشینگتن، به خودی‌های نظام هشدار داد که از «دهن‌لقی، اعتراض بیهوده، عجله و تحلیل غلط» پرهیز کنند و اضافه کرد که «گاهی تحقق حکومت اسلامی به دلیل تعویق در تقدیر الهی، ممکن است به تاخیر بیفتد».
خامنه‌ای در سخنان روز پنجشنبه که به مناسبت شهادت امام ششم شیعیان ایراد شد، بار دیگر به ماجراهای صلح امام حسن، دومین امام شیعیان، با معاویه گریز زد و گفت: «وقتی که امام حسن مجتبی با معاویه صلح کردند، یک عده‌ای می‌آمدند گله می‌کردند و اعتراض می‌کردند. حضرت می‌فرمودند که این موقت است. تسلط کفر و نفاق، بنا نیست دائمی باشد.»
این نخستین بار نیست که علی خامنه‌ای برای توجیه کوتاه آمدن از لجاجت‌هایش در برهه‌های تاریخی مهم، به ماجراهای صدر اسلام، به‌ویژه بیعت حسن‌بی‌علی با معاویه متوسل می‌شود.
ترجمه کتاب «صلح امام حسن»
علی خامنه‌ای سال ۱۳۴۸ کتاب «صلح الحسن» اثر شیخ راضی آل‌یاسین را به فارسی ترجمه کرد و برخلاف اصل وفاداری در ترجمه، نام آن را به «صلح امام حسن؛ پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» تغییر داد.
در سال‌های پس از انقلاب، رسانه‌های وابسته به حکومت بارها این کتاب را معرفی و شرایط سیاسی و اجتماعی زمان امام دوم شیعیان را با رخدادهای امروز ایران مقایسه کردند و مدعی شدند که صلح امام حسن مقدمه قیام امام حسین بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
خامنه‌ای زمانی این کتاب را ترجمه کرد که نه انقلاب اسلامی رخ داده بود و نه او در ایران کسوت و مقامی داشت. اما همین ترجمه نشان می‌دهد که رهبر کنونی جمهوری اسلامی از جوانی، گریز زدن به مقوله صلح امام حسن را مفری برای توجیه عقب‌نشینی از لجاجت‌ها می‌دانست. کما اینکه پس از انقلاب، در موقعیت‌های سیاسی حساس، بارها خود را با امام حسن مقایسه کرد و طرف مقابلش را معاویه خواند.
خامنه‌ای اردیبهشت ۱۳۶۸، کمتر از یک سال پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت که به پایان جنگ ایران و عراق انجامید، صلح با عراق را با یادآوری صلح امام حسن توجیه کرد و گفت: «امام حسن باید صلح می‌کرد. حتی پس از ۱۰ سال جنگیدن با معاویه. و اگر ۱۰ سال دیگر هم می‌جنگید، چاره‌ای جز تسلیم نداشت، منتها ۱۰ سال دیرتر. معلوم نبود در آن ۱۰ سال بر سر امت اسلامی چه می‌آمد و چند هزار نفر کشته می‌شدند. نارضایتی‌ها از امام حسن هم بیشتر می‌شد.»
صلح با صدام با میانجی‌گری یاسر عرفات
خامنه‌ای فروردین ۱۳۶۹ در سخنرانی به مناسبت تولد امام حسن، صلح با معاویه را «حادثه‌ای سرنوشت‌ساز و بی‌نظیر» در تاریخ اسلام توصیف کرد و گفت: «هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید امام حسن فلان گوشه کارش سوال‌برانگیز است. کار آن بزرگوار ۱۰۰ درصد منطبق بر استدلال منطقی غیرقابل تخلف بود. حتی اگر امام علی هم در آن شرایط قرار می‌گرفت، ممکن نبود کاری غیر از کار امام حسن انجام دهد.»
کمتر از یک ماه پس از این سخنرانی، فرستاده ویژه صدام حسین، رئیس‌جمهوری وقت عراق، با نامه‌ای به تهران آمد و در نهایت مرداد همان سال، ایران و عراق با میانجی‌گری یاسر عرفات، پس از هشت سال جنگ که هزاران کشته به جا گذاشت و حکومت آن را «دفاع مقدس» می‌نامد، صلح کردند.
توسل به صلح امام حسن و زمینه‌چینی برای برجام
علی خامنه‌ای مرداد ۱۳۹۳ در آستانه مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی با کشورهای غربی، بار دیگر به صلح امام حسن اشاره کرد و از «انعطاف دیپلماتیک» و «نرمش قهرمانانه» سخن گفت و صلح امام حسن را «پرشکوه‌ترین نمونه تاریخی» آن خواند.
حدود یک سال بعد از آن، پس از مذاکرات متعدد میان محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت، و تیم مذاکره‌کننده با کشورهای غربی، توافق هسته‌ای موسوم به برجام تیر ۱۳۹۴ در وین، منعقد شد.
اکنون نیز در آستانه دور سوم مذاکرات بین نمایندگان جمهوری اسلامی و آمریکا، رهبر جمهوری اسلامی بار دیگر به ریسمان صلح امام حسن چنگ زده و از وابستگان نظام خواسته است که زبان در کام بگیرند.
این مواضع، از نظر عموم مردم و بسیاری از تحلیلگران، نه‌تنها «نرمش قهرمانانه» نیست، بلکه عقب‌نشینی یک دیکتاتور برای حفظ بقای حکومتش است. زیرا خامنه‌ای که پیش از این هم بارها به صلح امام حسن متوسل شده بود، هیچ‌گاه وابستگان نظام را که به‌اصطلاح «سرنشینان قطار انقلاب» نامیده می‌شوند، این‌گونه موردعتاب قرار نداده بود. اما این بار، با بحرانی‌تر شدن شرایط و نزدیک شدن خطر سقوط نظام، به خودی‌ها نیز هشدار می‌دهد که بیش از این «دهن‌لقی» نکنند و ساکت بمانند.
