کمتر کشوری در دنیا این بخت یا توانایی را داشته است که فرهنگ خود را طوری به دنیا معرفی کند که همه جهان از آن بهره ببرند. ایتالیا کشوری است که به غذاهایش معروف است. مثلا پیتزا، تقریبا در همه کشورهای دنیا و به شیوه‌های گوناگون تولید و مصرف می‌شود، و اصالتش به قلب اروپا و کشور «چکمه» باز می‌گردد. البته این همه‌گیری پیتزا و تغییر شکلش در کشورهای دیگر از تعصب ایتالیایی‌ها در مورد معروف‌ترین غذایشان کم نمی‌کند. اما پیتزا از چه زمانی در ایتالیا متولد شد و چرا تا این اندازه برای مردم آن کشور مهم است؟ با این گزارش همراه باشید.

تاریخچه پیتزا

اطلاعات دقیقی در دست نیست که اولین بار چه کشوری تصمیم گرفت که روی نان مخلفات بریزد و با آن خود را سیر کند. از یونان تا ایتالیا و از هند تا ایران بر سر این موضوع بحث است، اما اگر از تولد پیتزا به شکل امروزی‌اش بخواهیم بگوییم، باید به جنوب ایتالیا و شهر ناپل برویم.

داستان تولد پیتزا برمی‌گردد به آغاز مصرف گوجه فرنگی در ایتالیا در اوایل قرن ۱۸ میلادی. البته گوجه فرنگی پیش از آن نیز در اروپا وجود داشت، اما مردم معتقد بودند که میوه‌ای سمی و مرگ‌آور است. در قرن هجدهم، تنگدستان ناپل با اضافه کردن گوجه فرنگی به روی نان، پیتزا به معنای امروزی آن را به وجود آوردند که تا مدت‌ها یکی از غذاهای ارزان خیابانی شناخته می‌شد. البته همین غذای ارزان خیابانی خیلی زود توانست توجه گردشگرانی را که به ناپل می‌رفتند جلب کند، و جای خود را به عنوان غذای محلی خوش‌مزه میان آن‌ها باز کند.

اما در اواخر قرن نوزدهم میلادی بود که یکی از معروف‌ترین پیتزاهای ایتالیا متولد شد. «پیتزا مارگریتا» نام پیتزایی بود که رافائلو اسپوزیتو، آشپز ناپلی، به مناسبت حضور ملکه مارگریتا در آن شهر درست کرد. این پیتزا ترکیبی بود از ریحان، پنیر موزارلا، و گوجه فرنگی روی نان؛ ترکیبی که رنگ‌ مواد و عناصرش پرچم ایتالیا را می‌ساخت و برای خوشامدگویی به ملکه‌ بسیار خلاقانه بود. اما این خلاقیت به همان روز و همان خوشامدگویی ختم نشد، و به سرعت زمان و مکان را درنوردید تا نام معروف‌ترین پیتزای ایتالیا را از آن خود کند. اضافه شدن پنیر به مخلفات پیتزا هم از همین زمان و پس از تولد پیتزا مارگریتا شروع شد.

چرا پیتزا برای ایتالیایی‌ها مهم است؟

کشورهای دیگری مثل آمریکا یا انگلستان هم هستند که مدعی پختن پیتزا هستند، ادعایی که به مذاق ایتالیایی‌ها که خود را مخترع پیتزا می‌دانند، چندان خوش نمی‌آید. بارها دیده شده که در بازی‌های فوتبال، تماشاگران ایتالیایی پارچه‌نوشت «ریختن آناناس روی پیتزا را متوقف کنید» بالا برده‌اند. انتقاد جدی ایتالیایی‌ها از ریختن سس روی پیتزا هم بسیار معروف است. ماجرا از این قرار است که پیتزا برای ایتالیایی‌ها غذایی به‌شدت ملی محسوب می‌شود که هر قدر هم که جهانی باشد، ایتالیایی‌ها تغییر یافتن آن به دست فرهنگ‌های دیگر را برنمی‌تابند. این حساسیت و تعصب حتی در میان شهرها و مناطق مختلف ایتالیا نیز وجود دارد. مثلا اهالی ناپل که پیتزا را متعلق به خود می‌دانند، پیتزای ناپلی دیگر شهرهای ایتالیا را قبول ندارند. موضوع به‌قدری جدی است که در پیتزافروشی‌های ناپل، عبارت «پیتزای ناپلی واقعی» در منو یا تابلو رستوران دیده می‌شود. سازمانی به نام «پیتزای ناپلی» نیز در سال ۱۹۸۴ تاسیس شده که وظیفه‌اش تعریف و حفظ استاندارد پیتزای ناپلی است. در طرف دیگر، سیسیلی‌ها هستند که پیتزا را کلفت‌تر می‌پسندند و در آنجا از پیتزاهای نازک معمول در ایتالیا خبری نیست.

 فرهنگ جالب دیگری که درمورد پیتزا در ایتالیا دیده می‌شود، مصرف برش پیتزا (اسلایس) است. معمولا افراد پس از کار و دانشگاه به پیتزافروشی‌ها می‌روند و یک یا چند برش از پیتزاهای مختلف می‌خرند و به خانه می‌برند. به همین دلیل، در همه شهرهای ایتالیا، در کنار همه پیتزافروشی‌ها، مغازه‌هایی با تابلوی Pizza al taglio دیده می‌شود که کارشان فروش برش‌های پیتزاهای گوناگون است.

وقتی در ایتالیا پیتزا می‌خورید، به این نکات توجه کنید!

پیتزای ایتالیایی، به‌خصوص به سبک ناپلی، معمولا از قبل بریده نمی‌شود و آن را با کارد و چنگال سرو می‌کنند، و کار برش زدن به عهده خود مشتری است. مگر آن که در Pizza al taglio باشید که درباره آن صحبت شد. پس اگر رستورانی پیتزا را برش نشده سر میز آورد، تعجب نکنید، و البته از آن‌ها نخواهید که پیتزا را برای شما ببرند.

از نظر ایتالیایی‌ها، طعم پیتزایی که پخته می‌شود کامل است، و مزه‌ای را می‌دهد که باید بدهد. پس، از ریختن سس و دیگر طعم‌دهنده‌ها روی پیتزا خودداری کنید.

پیتزا پپرونی در ایتالیا آن پیتزای معروف با سالامی تند نیست. پپرونی به ایتالیایی یعنی فلفل دلمه‌ای. اگر می‌خواهید پپرونی مورد نظرتان را بخورید، پیتزا دیاولا Pizza Diavola سفارش دهید، پیتزایی که به‌خاطر تند بودنش، به پیتزای شیطان معروف شده است.

ایتالیایی‌ها پیتزا را معمولا برای شام می‌خورند. البته در ایتالیا در همه ساعت‌های روز می‌توانید پیتزا پیدا کنید، اما اگر می‌خواهید به فرهنگ ایتالیایی نزدیک باشید، خوردن پیتزا را بگذارید برای شام.