هفتمین دور مذاکرات وین در حالی با چالش روبه‌رو شده است که از یک‌سو بنی‌گانتز، وزیر دفاع اسرائیل در راس یک هیئت امنیتی عازم واشینگتن شده است و از سوی دیگر رهبران نظامی اسرائیل و آمریکا قصد دارند که گفتگوها درباره تمرینات نظامی احتمالی برای تخریب تاسیسات هسته‌ای ایران را آغاز کنند. با توجه به نگرش بدبینانه که بر پرونده هسته‌ای ایران سایه افکنده است، حمله نظامی بدترین سناریوی احتمالی است که اسرائیل و آمریکا خود را ناگزیر به انجام آن خواهند دید. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا اسرائیل برای مقابله با تهدید هسته‌ای ایران از گزینه نظامی و حمله کوبنده به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران استفاده خواهد کرد یا از توافق موقت با تهران حمایت خواهد کرد؟

البته مطرح کردن این موضوع ممکن است در چارچوب تلاش‌ها برای تحت‌فشار قرار دادن ایران نسبت به لجاجتی باشد که هیئت این کشور در جریان مذاکرات اخیر نشان داده است. علاوه بر این‌که تهران برای احیای برجام دو پیش‌نویس ارائه کرده است که یکی شامل برداشت‌های ایران از تحریم‌ها و دیگری درباره تعهدات هسته‌ای تهران است که طرف‌های غربی به‌ویژه بریتانیا و آلمان واکنش بدبینانه به آن نشان داده‌اند و موضع جمهوری اسلامی ایران را سرسختانه و سازش‌ناپذیر توصیف کرده‌ا‌ند.

اکنون در صورت قرار گرفتن در برابر «بدترین سناریو» که در عدم دستیابی به توافق و شتاب ایران برای تقویت توانایی هسته‌ای خلاصه می‌شود، آمریکا و اسرائیل از چه گزینه‌ای برای مقابله با ایران استفاده خواهند کرد؟ هرچند تل‌آویو و واشینگتن به هدف واحدی چشم دوخته‌اند، اما مسیر رسیدن هر یک به این هدف ممکن است متفاوت باشد. درحالی‌که اسرائیل به گزینه نظامی گرایش نشان می‌دهد، آمریکا گزینه‌های دیگری ازجمله، تشدید تحریم‌ها را نیز مدنظر دارد.

در پیوند به گزینه اول، همان‌گونه که در گذشته بارها اشاره کردم، تل‌آویو علاوه بر نقش قابل‌ذکری که در هدف قرار دادن تاسیسات حیاتی ایران خواهد داشت، برای سناریوی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران نیز آماده می‌شود. در اوایل سال ۲۰۲۱، آویو کوخاوی، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل اعلام کرد که دستور داده است طرح عملیاتی جدیدی برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران آماده شود. افزون بر این‌که برای آمادگی به چنین حمله‌ای، اسرائیل بودجه ارتش خود را نیز افزایش داده است.

همچنین، کوخاوی در صحبتی که در کمیسیون امور خارجه و دفاع کنست اسرائیل داشت، اعلام کرد که ارتش در حال تسریع برنامه‌ریزی عملیاتی و آمادگی برای مقابله با ایران و تهدید نظامی هسته‌ای آن کشور است. این در حالی است که چند روز پیش، بنی‌گانتز، وزیر دفاع اسرائیل برای گفتگو با رهبران ارشد نظامی آمریکا در مورد گزینه‌ها و اقدامات احتمالی به‌منظور جلوگیری از تلاش‌های ایران برای تبدیل‌شدن به قدرت هسته‌ای و گسترش فعالیت‌های آن در منطقه، عازم واشینگتن شده است.

همچنین، ارتش اسرائیل به‌تازگی اعلام کرده است که قصد دارد رزمایش‌های گسترده‌ای را بر فراز دریای مدیترانه با مشارکت ده‌ها هواپیما در شبیه‌سازی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران انجام دهد. بر اساس گزارش رسانه‌های اسرائیل، این رزمایش یکی از بزرگ‌ترین رزمایش‌هایی خواهد بود که تاکنون توسط نیروهای هوایی اسرائیل انجام ‌شده است و ده‌ها هواپیما ازجمله جنگنده‌های اف‌۱۵، اف‌۱۶، اف‌۳۵، هواپیماهای جاسوسی گلف‌استریم جی ۵۵۰ و هواپیماهای سوخت‌رسان در آن شرکت خواهند کرد. این هواپیماها تمرینات نظامی را در فواصل دور بر فراز دریای مدیترانه انجام خواهند داد تا مسافت بیش از ۱۰۰۰کیلومتر که در حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران نیاز خواهد بود را طی کنند و حمله احتمالی را شبیه‌سازی نمایند.

درواقع، تل‌آویو بر این باور است که مذاکرات وین و تلاش‌های جامعه جهانی برای احیای برجام با شکست روبه‌رو می‌شود. به همین دلیل، اسرائیل در تلاش برای مهار برنامه هسته‌ای ایران است و ایالات‌متحده را نسبت به تسلیم شدن در برابر آنچه نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل آن را «باج‌خواهی هسته‌ای» ایران می‌نامد، هشدار می‌دهد و اصرار دارد که باید مذاکرات هسته‌ای متوقف شود و در عوض، گزینه نظامی مورد بحث و اجرا قرار گیرد.

البته مشخص است که گزینه نظامی روی میز اسرائيل هست، هرچند ایالات‌متحده در حال حاضر از آن حمایت نکند؛ اما باید خاطرنشان کرد که تل‌آویو به دنبال رویارویی مستقیم با تهران و حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران نیست، بلکه گزینه نظامی آن بر محور جنگ فرسایشی می‌چرخد، به این معنا که هر بار ایران تاسیساتی که ویران شده است را بازسازی کند، اسرائیل سعی خواهد کرد در چارچوب «نبرد بین جنگ‌ها» آن را بار دیگر بمباران ‌کند و با ادامه این راهبرد، مانع پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران شود.

بااین‌حال، تل‌آویو ممکن است برای جلوگیری از پیشرفت سریع فعالیت‌های هسته‌ای که توانایی ایران را به فناوری تولید سلاح هسته‌ای افزایش می‌دهد، تسریع در بازگشت به برجام را ترجیح دهد، زیرا در صورت دستیابی ایران به فناوری تولید سلاح هسته‌ای، حتی اگر توافق جامع و قوی‌تری مطابق با تصورات گذشته بایدن نیز انجام شود، ایران فناوری تولید سلاح هسته‌ای را با خود خواهد داشت و می‌تواند در آینده از آن استفاده کند. درحالی‌که رسیدن به توافق، می‌تواند حداقل برنامه هسته‌ای ایران را در حال حاضر متوقف کند، تهران را از دستیابی به توانمندی هسته‌ای در این مقطع زمانی باز دارد، غنی‌سازی اورانیوم را در سطوح بالا متوقف کند و مانع دستیابی ایران به فناوری شود که آن را قادر به تولید سریع سلاح هسته‌ای کند. از سوی دیگر، رسیدن به چنین توافقی به ارتش اسرائیل فرصت می‌دهد برای فراهم کردن مقدمات یک گزینه نظامی عملی و قابل‌اعتماد که تهدید هسته‌ای ایران را پایان دهد، آماده شود.