مهدی ابوطالبی استاد گروه تاریخ اندیشه معاصر مؤسسه امام خمینی، با اشاره به نتیجه عملکرد جمهوری اسلامی در ترویج تشیع گفت: «شاید ما به‌خاطر جمهوری اسلامی تا ۱۰میلیون نفر را از دست داده باشیم اما فقط بر اثر انقلاب اسلامی و به دست فارغ‌التحصیلان جامعه المصطفی ۵۰ میلیون نفر در دنیا شیعه شده‌اند.»

ابوطالبی که شاگردان محمدتقی مصباح یزدی بوده است، در مورد وضعیت روحانیت در میان مردم و میزان احترام اجتماعی آنها در جامعه گفت: «به نظر من نفوذ و محبوبیت روحانیت بعد از انقلاب خیلی بیشتر است.»

جامعه المصطفی نهادی است که به ترویج و تبلیغ تشیع در سایر کشورهای دنیا می‌پردازد. مرکز این نهاد در شهر قم است و در ۶۰ کشور، شعباتی ایجاد کرده است تا افراد مستعد را شناسایی کرده و برای آموزش به قم اعزام کنند. علیرضا اعرافی، رئیس سابق این نهاد مدعی است که جامعه المصطفی توانسته طی یک دهه بیش از ۵۰ میلیون نفر را در سراسر دنیا شیعه کند.

از طرف دیگر، مهدی ابوطالبی در بخشی دیگر از سخنانش به دفاع از عملکرد جامعه المصطفی پرداخته و نتیجه اقدامات او را ایجاد ۵۰ میلیون شیعه در جهان دانسته است. فارغ از اینکه این ادعا تا چه حد درست و قابل سنجش است، موضوع جامعه المصطفی و هزینه‌های سرسام‌آور برای این نهاد خودش به مسئله‌ای مهم در انتقاد افکار عمومی بدل شده است.

پیش‌تر نیز سید یوسف طباطبایی نژاد نماینده ولی فقیه در استان اصفهان، در مصاحب با رسا نیوز گفته بود که «این نهاد از جمله مراکزی است که در راستای صدور انقلاب اسلامی و نشر ارزش‌های آن گام‌های مؤثری برداشته است.» با توجه به گفته‌های این افراد به نظر می‌رسد هدف اصلی جامعه المصطفی سیاسی است و آموزش به طلاب تنها پوششی برای این موضوع است.

این سخنان در حالی مطرح می‌شود که چند سالی است که بی‌اعتنایی به روحانیون در جامعه و انتشار فیلم‌های برخوردهای بعضاً خشن با آنها در اماکن عمومی نشان می‌دهد که دست‌کم مقبولیت این قشر نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است. این موضوع در فضای مجازی و واکنش افکار عمومی به سخنان روحانیون نیز مشهود است.

پیش‌تر، آیت‌الله شبیری زنجانی از مراجع مشهور قم در سخنانی نسبت به کاهش محبوبیت روحانیون پس از انقلاب هشدار داده بود.

همچنین، مهراب صادق نیا عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب نیز ضمن تأیید سخنان شبیری زنجانی گفته بود محبوبیت طلبه‌ها و روحانیت در دوره‌های اخیر کم شده است و روحانیان به اندازهٔ گذشته از اعتبار اجتماعی برخوردار نیستند.

این سخنان در آن زمان با واکنش طلاب و جامعه‌شناسان همراه بود.

برای مثال حسن حسینی، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در این رابطه به شفقنا گفته بود پس از انقلاب اسلامی و در جمهوری اسلامی رابطه همدلانه مردم با بخشی از روحانیت به رابطه همکارانه یا ارباب و رعیتی تبدیل شده است.

او با اشاره به اینکه «اگر بخواهیم با سال‌ها و ماه‌های اول انقلاب مقایسه کنیم قطعاً روحانیت محبوبیت سابق را ندارند» گفت: «روحانیت در جمهوری اسلامی یا روحانیتی که در حکومت قرار گرفت، اقتدار معنوی خود را تبدیل به اقتدار اداری و قضایی کرد.»

این استاد دانشگاه تهران بخشی از دلیل کاهش محبوبیت روحانیون را به دلیل روش‌های صداوسیما عنوان کرد و افزود صدا و سیمای ما با وجود تحولاتی که به لحاظ فکری و فرهنگی در جامعه شده، برعکس عمل کرده یعنی بعضی روحانیونی را در صدا و سیما یا رسانه‌های ماهواره‌ای قرار می‌دهند که حرف‌های آنان هزار سال پیش هم خریدار نداشته است.

در حال حاضر رهبر، رئیس قوه قضائیه، رئیس قوه مجریه، رئیس شورای نگهبان، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس مجلس خبرگان و تعداد زیادی از نمایندگان مجلس و برخی از وزیران از روحانیون هستند. در سال‌های گذشته هم بسیاری از مناصب دولتی از جمله ریاست قوه مقننه نیز در اختیار روحانیون بود. با توجه به اینکه چنین مناصبی حقوق و مزایای جانبی اقتصادی بسیاری دارند، در طول چهار دهه گذشته به تدریج بر شدت انتقادها از تجمع قدرت و ثروت در دستان روحانیون افزوده شده است.