آماری که دانشمندان اروپایی روز دوشنبه، ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲، منتشر کردند، نشان می‌دهد که هفت سال گذشته گرم‌ترین هفت سال در دوران تاریخی ثبت‌شده بوده‌اند. سال ۲۰۲۱ البته در جدول گرم‌ترین سال‌های تاریخ در رتبه پنجم قرار داشت، اما آمریکا و اروپا هر دو گرم‌ترین تابستان تاریخ خود را از سر گذراندن. از دیگر نشانه‌های نگران‌کننده این است که افزایش دمای گرما در شمالگان باعث شد تا برای نخستین بار، در قله یخی گرینلند باران ببارد. 

اما روشن‌ترین عامل نگرانی همین است که هیچ هفت سالی در تاریخ ثبت‌شده، به گرمی هفت سال گذشته نبوده‌ است. گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده، سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ هستند. سال ۲۰۲۱ کمی گرم‌تر از ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸ بود تا در جایگاه پنجم قرار گیرد. 

این جدول بر اساس داده‌های جدیدی تنظیم شده است که نظام ماهواره‌ای اتحادیه اروپا جمع‌آوری کرده است. داده‌ها را «اداره تغییرات اقلیمی کوپرنیک» منتشر کرده است؛ یکی از شش اداره که تحت عنوان «برنامه کوپرنیک» اتحادیه اروپا فعالیت می‌کند و به یاد عالِم بزرگ لهستانی عصر رنسانس (قرون ۱۵ و ۱۶) نام‌گذاری شده است. آژانس فضایی اروپا نقشی کلیدی در این میانه دارد و مجموعه ماهواره‌های «سنتینل ۲» را هدایت می‌کند که باعث بهبود کار دیده‌بانی زمین شده‌اند.

آماری که منتشر شده است، نشان می‌دهد که میزان گازهای گرما‌بخش در جو کره زمین نیز رو به افزایش است. 

دولت‌های جهان تعهد کرده‌اند که بکوشند افزایش گرمای زمین را به ۱.۵ درجه سانتیگراد در قیاس با دوران پیش از انقلاب صنعتی محدود کنند. اما دانشمندان هشدار می‌دهند که فرصت دارد به سرعت از دست می‌رود و رسیدن به این هدف مدام دشوارتر می‌شود. میانگین دمای جهان در سال گذشته ۱.۱ تا ۱.۲ درجه گرم‌تر از زمان پیشاصنعتی بود. 

تغییرات اقلیمی دیگر فقط یک موضوع نظری نیست و نه فقط نتایج زیست‌محیطی، که عواقب وسیع اقتصادی، انسانی، و اجتماعی آن‌ را در سراسر جهان می‌بینیم. در سال ۲۰۲۱ در برخی نقاط غرب آمریکا و کانادا شاهد ثبت گرم‌ترین دمای تاریخ بودیم که خرابی‌های بسیاری به بار آورد. در ماه‌های ژوئیه و اوت آتش‌سوزی‌های جنگلی باعث ویرانی چندین شهر و جان‌باختن صدها نفر از شهروندان آمریکا و کانادا شد. شهری کوچک در ایالت بریتیش کلمبیا در غرب کانادا، در روزی در ماه ژوئن به دمای ۴۹.۶ درجه رسید که گرم‌ترین دمای ثبت‌شده در تاریخ کانادا است. اروپا نیز گرم‌ترین تابستان تاریخ خود را داشت؛ گرچه تابستان‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۸ نیز فاصله چندانی با ۲۰۲۱ نداشتند. در کشورهایی همچون آلمان، بلژیک، هلند، و لوکزامبورگ، باران شدید منجر به سیل و خرابی و مرگ ومیر شد. در برخی از کشورهای همجوار با دریای مدیترانه همچون ترکیه و یونان نیز گرما و خشکی موجب آتش‌سوزی‌های مرگبار و ویرانگر شد. 

کارلو بوئونتمپو، مدیر «اداره تغییرات اقلیمی کوپرنیک»، خطاب به رسانه‌ها گفت: «این رویدادها به روشنی یادآور می‌شوند که باید روش‌های خود را عوض کنیم و تصمیماتی قاطعانه و موثر برای حرکت به سوی جامعه‌ای پایدار بگیریم و به سوی کاهش مجموع تصاعدات کربن حرکت کنیم.»

در گزارش کوپرنیک می‌خوانیم که تحلیل اولیه داده‌ها نشان می‌دهد که آتش‌سوزی‌های جنگلی در سراسر جهان باعث شده است که ۱۸۵۰ مگاتن کربن وارد جو شود. 

اما اگر شاهد گرمایش زمین هستیم، چرا ۲۰۲۱ سردتر از ۲۰۲۰ بود؟ یکی از دلایل این وضعیت، پدیده «لا نینیا» بود که در اوایل ۲۰۲۱ درگرفت و باعث پایین آمدن قابل توجه دما در سطح اقیانوس آرام شد. آن پدیده در ماه‌های اخیر بار دیگر بروز کرده است و احتمالا باعث خشک‌تر بودن زمستان در منطقه جنوب آمریکا، اما پرباران‌تر بودن آن در منطقه شمال غربی آن کشور می‌شود.

اما اگر نه به میانگین سال، که تنها به ماه‌های ژوئن و اکتبر نگاه کنیم، خواهیم دید که بسیاری نقاط جهان شاهد گرم‌ترین دماهای ثبت‌شده بود. در برخی نقاط دیگر نیز، از جمله در بخش اعظم استرالیا و بخش‌هایی از جنوبگان و غرب سیبری، شاهد دمایی کم‌تر از حد انتظار بودیم. 

رابرت راد، دانشمند ارشد گروه «برکلی ارت» که یک گروه پژوهشی زیست‌محیطی مستقل است، گفت: «به تغییرات اقلیمی که فکر می‌کنیم، نباید به رشد خطی فکر کنیم که در آن هر سال گرم‌تر از سال قبلی است. شواهد موجود (دمای اقیانوس‌ها، دمای زمین، دمای بالای جو، آب شدن یخچال‌های طبیعی، تغییرات در یخ دریاها) روند منسجمی را به ما نشان می‌دهند: شاهد تغییراتی در سامانه زمین و گرمایش کلی هستیم. کمی بالا و پایین شدن از این سال به آن سال، کل این تصویر را تغییر نمی‌دهد.»

دانشمندان تاکید می‌کنند که بدون گرمایشِ حاصل از فعالیت‌های انسانی، رویدادهایی مثل موج گرما در غرب آمریکا و کانادا ناممکن می‌بود. نگرانی‌ها از آن است که آیا تکرار چنین موج‌هایی در سطح وسیع‌تر و در سایر نقاط جهان، قریب‌الوقوع است یا نه.

در ماه جاری شاهد انتشار چند تحلیل دیگر راجع به دمای سال ۲۰۲۱ خواهیم بود. از جمله، گروه «برکلی ارت»، ناسا، و اداره سراسری جو و اقیانوس آمریکا، هر یک گزارش‌هایی مجزا منتشر خواهند کرد. شیوه‌های این نهادها در جمع‌آوری داده‌ها‌ با یکدیگر تفاوت دارد؛ هرچند جمع‌بندی‌های آن‌ها معمولا هم‌سان است.