گزارش جدید فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران و اتحادیه ملی خبرنگاران افغانستان که روز پنجشنبه ۱۴ بهمن منتشر شد، نشان می‌دهد پس از سلطه طالبان بر افغانستان، هزاران متخصص رسانه، خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ها شغلشان را از دست داده‌اند و فعالیت ۳۱۸ رسانه در ۳۴ استان افغانستان متوقف شده‌ است.

این گزارش که در آن از ۳۴ استان افغانستان اطلاعات جمع‌آوری شده است، نشان می‌دهد که هم‌اکنون فقط ۳۰۵ رسانه از ۶۲۵ رسانه که تا قبل از فروپاشی دولت پیشین افغانستان کار می‌کردند، فعال‌اند. بحران در افغانستان در پی مسلط شدن طالبان بر این کشور، ضربه‌ بزرگی به رسانه‌های چاپی وارد کرده است.

گزارش فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران نشان می‌دهد که فقط ۲۰ رسانه از ۱۱۴رسانه چاپی که تا قبل از ۱۵ اوت ۲۰۲۱ فعالیت می‌کردند، به کارشان ادامه می‌دهند. در ادامه این گزارش آمده است از زمان سلطه طالبان بر افغانستان، فعالیت ۵۱ شبکه تلویزیونی، ۱۳۲ ایستگاه رادیویی و ۴۹ رسانه آنلاین متوقف شده است.

در حالی که شمار خبرنگاران در افغانستان، تا شش ماه قبل و پیش از فروپاشی دولت پیشین افغانستان، پنج هزار و ۶۹ نفر بود، این رقم اکنون به دو هزار و ۳۳۴ نفر کاهش یافته است. در این میان، ۷۲ درصد از کسانی که شغل خود را از دست داده‌اند، زنانی هستند که تا قبل از فروپاشی دولت پیشین افغانستان، در رسانه‌ها کار می‌کردند.

در بیانیه فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران، به نقل از آنتونی بلنگر، دبیرکل این فدراسیون، آمده است: «برای اولین‌ بار، از داده‌های جمع‌آوری‌شده می‌توانیم مقیاس واقعی بحرانی را ببینیم که بر فعالیت رسانه‌ای در افغانستان تاثیر می‌گذارد، از تهدید و محدودیت‌های شدید گزارش‌ گرفته تا فروپاشی اقتصادی و حذف بودجه توسعه. این تصویر نه تنها برای خبرنگارانی که شغل خود را از دست داده‌اند یا مجبور به فرار شده‌اند، بلکه برای شهروندانی که از دسترسی به اطلاعات محروم‌اند نیز فاجعه‌بار است.»

آنتونی بلنگر افزود: «جامعه جهانی باید کمک‌های فوری برای حمایت از خبرنگاران و فعالیت رسانه‌ای فراهم کند تا در مورد آنچه در سراسر افغانستان روی می‌دهد اطلاع‌رسانی شود.»

آنتونی بلنگر تصریح کرد که باید به خبرنگارانی که شغلشان را از دست داده‌اند کمک شود و به وضعیت آنانی که در داخل افغانستان هستند و با خانواده‌هایشان در وضعیت بدی به‌ سر می‌برند توجه شود.

اوضاع بدتر از این است

با این حال، حجت‌الله مجددی، رئیس اجرایی انجمن آزاد روزنامه‌نگاران افغانستان و عضو هیئت‌مدیره فدراسیون خبرنگاران افغانستان، در مصاحبه با ایندیپندنت فارسی گفت اوضاع رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان، بدتر از آن است که گزارش فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران بازتاب داده است.

مجددی در ادامه افزود: «بر اساس تحقیق و بررسی که ما از سراسر افغانستان انجام دادیم، در شش ماه گذشته، بیشتر از ۶۰۰۰ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای شغل خود را از دست داده اند که ۸۰ درصد آن را زنان تشکیل می‌دهند.»

به گفته مجددی، آمار واقعی که هر روز به آن افزوده می‌شود، تکان‌دهنده‌تر از آن است که در گزارش فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران آمده است. او همچنین هشدار داد که اگر به وضعیت خبرنگاران و رسانه‌ها در افغانستان توجه نشود، در شش ماه آینده، فقط چند رسانه محدود در کابل فعال خواهند ماند.

رئیس اجرایی انجمن آزاد روزنامه‌نگاران افغانستان گفت: «رسانه‌ها در سراسر افغانستان، منابع مالی خود را از دست داده‌اند. منابع مالی رسانه‌ها، اعلانات بازرگانی، حمایت سازمان‌های بین‌المللی، پروژه‌های کوتاه‌مدت و بلند‌مدت رسانه‌ای از وزارتخانه‌های دولت پیشین افغانستان و سازمان‌های امدادرسان بود که فعلا هیچ‌یک از این منابع در افغانستان وجود ندارند.»

حجت‌الله مجددی تصریح کرد که خبرنگاران و رسانه‌هایی که تاکنون به کارشان ادامه داده‌اند، نیاز شدید به حمایت مالی دارند و در صورتی که حمایت نشوند، نمی‌توانند به کارشان ادامه دهند.

مجددی گفت او و شماری دیگر از مسئولان سازمان‌های حامی رسانه‌ها در مورد چگونگی حمایت از خبرنگاران و رسانه‌ها با نمایندگان سازمان ملل صحبت کرده‌اند و در حال حاضر، به جمع‌آوری اطلاعات دقیق خبرنگاران مشغول‌اند تا زمینه حمایت مالی از آن‌ها فراهم شود. به گفته مجددی، نمایندگان سازمان ملل وعده داده‌اند که تلاش می‌کنند برای ادامه اطلاع‌رسانی آزاد در افغانستان، زمینه حمایت مالی از خبرنگاران و رسانه‌های این کشور فراهم شود.

نهادهای حامی رسانه‌ها در افغانستان در حالی از سقوط فاجعه‌بار رسانه‌ها و از دست رفتن هزاران شغل مرتبط با کار رسانه‌ای خبر می‌دهند که قتل، خشونت، بازداشت، تهدید و سانسور خبرنگاران نیز افزایش یافته است.

در بیش از پنج ماهی که از سلطه طالبان بر افغانستان می‌گذرد، هزاران خبرنگار و کارمند رسانه‌ای از ترس اینکه هدف طالبان قرار بگیرند، به کشورهای دیگر پناه بردند. خبرنگارانی که به کار در افغانستان ادامه می‌دهند، زیر فشار و تهدید طالبان، به خودسانسوری روی آورده‌اند و حق هیچ‌گونه دسترسی به اطلاعات امنیتی، سیاسی و اقتصادی ندارند.

 در تازه‌ترین مورد، دوشنبه ۱۱ بهمن، افراد طالبان وارث حسرت و اسلم حجاب، دو خبرنگار شبکه آریانا نیوز، را از محل کارشان در کابل ربودند. این خبرنگاران پس از دو شبانه‌‌روز آزاد شدند، اما دلیل ربایش و بازداشت آن‌ها هنوز مشخص نشده است.

پس از آزادی خبرنگاران آریانا نیوز، دفتر هیئت معاونت سازمان ملل در کابل در واکنش، از طالبان خواست آدم‌ربایی و بازداشت‌های خودسرانه را متوقف کند و از سران این گروه، در مورد بازداشت و ناپدید شدن خبرنگاران و فعالان مدنی توضیح خواست.