حامد کرزی و عبدالله عبدالله، پس از دو دهه حضور در رده رهبری دولت‌های پیشین افغانستان، اکنون باید برای ملاقات با همدیگر از نیروهای طالبان که مسئولیت حفاظت از خانه‌های آن دو را به عهده دارند، اجازه بگیرند. در شش ماه اخیر آن‌ها اجازه نیافته‌اند از کابل خارج شوند و طالبان از سفرهای خارجی آن دو نیز جلوگیری کرده‌ است.

در روز پانزدهم اوت ۲۰۲۱، زمانی که خبر فرار اشرف غنی از افغانستان افشا شد و نیروهای طالبان بدون درگیری به کابل وارد شدند، حامد کرزی و دکتر عبدالله با انتشار یک ویدیو به مردم افغانستان اطمینان دادند که اوضاع تحت کنترل است و نگران نباشند. اکنون که شش ماه از آن روز می‌گذرد، کرزی و عبدالله در خانه‌هایشان حبس‌اند و نمی‌توانند بدون اجازه طالبان از محدوده خانه‌هایشان دورتر بروند.

عبدالله در کارته پروان و کرزی در چهارراه زنبق کابل زندگی می‌کند. این نواحی حدود ۱۵ کیلومتر از هم فاصله دارند و طولانی‌ترین مسیری که این دو رهبر پیشین در شش ماه گذشته پیموده‌اند، همین مسیر است.

یک منبع نزدیک به دکتر عبدالله، به شرط فاش نشدن نامش، به ایندیپندنت فارسی گفت که در شش ماه گذشته، عبدالله به‌ندرت از چهاردیواری خانه‌اش خارج شده و دلیل آن هم هرج‌ومرج حاکم بر افغانستان و نگرانی‌های امنیتی است. این منبع افزود: «از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، آقای دکتر عبدالله فقط دو بار از خانه‌ خود خارج شد. یک‌بار به دیدن حامدکرزی رفت و یک‌ بار به خانه خواهرش در یکی از نواحی کابل.»

عبدالله تا پیش از فروپاشی دولت پیشین افغانستان، هر هفته یا هر دو هفته به پنجشیر سفر می‌کرد و ضمن رفتن سر مزار احمد شاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان، با اهالی پنجشیر، اقوام و دوستانش دیدار می‌کرد. او همچنین به دلیل مقام بالایی که در دولت داشت، به کشورهای منطقه سفر می‌کرد و رفت‌وآمد دیپلمات‌های خارجی، فعالان سیاسی و نمایندگان مردم  به خانه و محل کارش دائمی بود.

حامد کرزی نیز با وجودی که در دولت اشرف غنی پستی نداشت، به دلیل جایگاه مردمی و دو دور ریاست جمهوری، همواره به کنفرانس‌هایی در کشورهای مختلف دعوت می‌شد و هر روز با مردم و فعالان سیاسی ملاقات می‌کرد.

پس از بازگشت طالبان به قدرت، این دو رهبر پیشین تصمیم گرفتند در کابل بمانند؛ هرچند که به گفته یک منبع آگاه، سفیر ایران در کابل بعدازظهر پانزدهم اوت با آنان تماس گرفت و از آن‌ها خواست برای در امان ماندن از رویدادهای احتمالی در سفارت ایران در کابل مستقر شوند. اما این دو رهبر سیاسی تصمیم گرفتند نه به سفارت ایران بروند و نه به فرودگاه کابل که در آن زمان در اختیار نیروهای خارجی بود و طالبان به آن دسترسی نداشتند.

اکنون پس از شش ماه، نه تنها امیدواری‌های کرزی و عبدالله از بدتر نشدن اوضاع تحقق نیافت، بلکه حق زندگی آزاد از خود آن‌ها نیز سلب شد.

یک منبع نزدیک به عبدالله تایید می‌کند که مسئولیت تامین امنیت محل زندگی آقای عبدالله با افراد طالبان است اما محافظان شخصی او نیز در خانه‌ حضور دارند. یکی اهالی کابل که حدود یک هفته قبل با دکتر عبدالله در خانه‌اش ملاقات کرد، به ایندیپندنت فارسی گفت که محافظان عبدالله که پیش از بازگشت طالبان به قدرت، حدود ۲۵۰ نفر بودند، اکنون به کمتر از ۵۰ نفر تقلیل یافته‌اند. به گفته او، محافظان شخصی عبدالله اجازه ندارند خارج از محوطه خانه او مسلح باشند و اطراف خانه عبدالله در اختیار افراد مسلح شبکه حقانی است که از اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان دستور می‌گیرند.

خانواده دکتر عبدالله چند سالی است که در هند زندگی می‌کنند و یکی از مقاصد همیشگی سفرهای عبدالله در سال‌های گذشته، هند بود؛ اما در شش ماه اخیر، او از دیدار با خانواده‌اش نیز محروم شده است. یکی از همکاران پیشین عبدالله، به شرط فاش نشدن نامش، گفت: «طالبان چندین بار تقاضای دکتر عبدالله برای سفر به هند و ملاقات با خانواده‌اش را رد کرد. حتی دیپلمات‌های ایرانی و اروپایی از مقام‌های طالبان خواستند به عبدالله اجازه دهند به هند سفر کند، اما طالبان نپذیرفتند.»

به گفته این همکار پیشین دکتر عبدالله، دیپلمات‌های خارجی حتی برای بازگشت دوباره دکتر عبدالله به افغانستان ضمانت دادند تا او اجازه دیدار با خانواده‌اش را داشته باشد، اما سران طالبان گفتند که کابل امن است و به جای رفتن عبدالله به هند، خانواده‌اش به کابل بیایند.

در همین حال یک مقام ارشد امنیتی در دولت پیشین افغانستان می‌گوید که وضعیت دکتر عبدالله و حامد کرزی از لحاظ محدودیت‌های وضع شده یکسان است، اما کرزی به دلیل همفکری با طالبان، برای مصاحبه، برگزاری کنفرانس و ملاقات‌ با اقشار مختلف جامعه اجازه دارد، در حالی که ملاقات‌های عبدالله به‌شدت محدود و زیر نظر طالبان است. به گفته او، سران طالبان در روزهای نخست سلطه‌ خود بر افغانستان، کاملا واضح به حامد کرزی و عبدالله تفهیم کردند که بدون اجازه این گروه، حق خروج از افغانستان و هیچ نوع حرکت دیگری را ندارند.

مبین، یک عضو گروه طالبان که به نمایندگی از این گروه در رسانه‌ها صحبت می‌کند، روز دوشنبه در یک مصاحبه تلویزیونی در مورد دکتر عبدالله گفت: «عبدالله در خانه‌اش در کابل است اما نمی‌تواند به خارج سفر کند. او حق ندارد بدون اجازه مهمان کسی شود و نمی‌تواند بدون اجازه کسی را مهمان کند.»

مبین تا دو هفته قبل سخنگوی فرماندهی پلیس طالبان در کابل بود، اما اکنون مسند مشخصی ندارد.

یک منبع نزدیک به دکتر عبدالله با رد سخنان مبین، می‌گوید که برای ملاقات‌های عبدالله هیچ محدودیتی وضع نشده است، اما او به دلیل اطمینان نداشتن از اوضاع، تلاش می‌کند از خانه‌‎اش خارج نشود. این منبع افزود: «هیچ اطمینانی به اوضاع امنیتی نیست. طالبان از یک پاسگاه تا پاسگاه دیگر به گونه متفاوت عمل می‌کنند و نهادهای امنیتی‌ آن‌ها با هم یکدست نیستند.»

به باور این منبع، به دلیل هرج‌ومرج حاکم در افغانستان و همچنین نبود هیچ روزنه‌ امیدی برای پیشرفت در اوضاع، دکتر عبدالله از حضور میان مردم، صحبت با رسانه‌ها یا برگزاری کنفرانس رسانه‌ای خودداری می‌کند. منبع تصریح کرد: «هر زمانی که اوضاع تغییر کند و حرفی برای گفتن باشد، آقای عبدالله با مردم صحبت خواهد کرد.»

با این حال، حضور دکتر عبدالله، حامد کرزی و چند سیاست‌مداران دولت پیشین افغانستان در کابل، دستمایه تبلیغات طالبان نیز شده است. سران این گروه، همواره در سخنرانی‌ها و ملاقات‌هایشان با دیپلمات‌های خارجی، از حضور عبدالله و کرزی در کابل به‌عنوان نمونه‌ای از رفتار مناسب این گروه با مقام‌های دولت سابق سخن می‌گویند. آنان با اشاره به حضور آنان، به دیگر سیاست‌مداران دولت‌های سابق افغانستان می‌گویند که می‌توانند به کابل برگردند و بدون هراس زندگی کنند.

حامد کرزی که از سال ۲۰۰۲ تا سال ۲۰۱۴، رئیس‌جمهوری افغانستان بود و قدرت نامحدودی داشت، اکنون با خانواده‌اش در کابل حبس است و در شش ماه گذشته پس از کسب اجازه از طالبان، تنها به دو هدف توانسته است از خانه‌ خود خارج شود؛ یکی اواخر دسامبر برای حضور در مراسم درگذشت شاهدخت مریم عزیز نعیم، دختر محمد ظاهر، پادشاه سابق افغانستان و دیگری ملاقات با دکتر عبدالله در محل زندگی‌ او در کارته پروان کابل. دکتر عبدالله نیز در شش ماه گذشته، دوباره از خانه‌ خارج شده است؛ یک‌ بار به ملاقات خواهرش رفته است و بار دیگر به ملاقات حامد کرزی.