در حالی که عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر برای دیدار با دیگر رهبران جهان (در مجمع عمومی سازمان ملل متحد) وارد نیویورک شد، یک بازرگان تبعیدی این کشور که اتهامات فسادش علیه مقامات مصر موجب گسترده‌ترین اعتراض‌های چند سال اخیر در این کشور بوده، خواهان تظاهرات بیشتر مردم شده است.
تقاضای ادامه تظاهرات پس از اعتراض‌های بعد از نیمه شب در چند شهر مصر در روزهای جمعه و شنبه، اعلام شد. این تظاهرات در ادامه اتهامات محمد علی، بازرگان تبعیدی مصر، در مورد فساد در نیروهای ارتش و حکومت توام با خشونت پرزیدنت عبدالفتاح سیسی صورت گرفت که به بازداشت گروه‌های کثیری از معترضین انجامید.
ویدئویی که در اینترنت منتشر شد، نشان می‌دهد پلیس به سوی تظاهرکنندگانی که در خیابان‌ها پراکنده می‌شوند، گاز اشگ آور شلیک می‌کند. تظاهرکنندگان شعار«برو»ی قیام بهار آزادی سال ۲۰۱۱ را فریاد زده و آقای سیسی را «دزد» می‌خواندند.
مردی که از داخل آپارتمانش تظاهرات شهر صنعتی سوئز را با تلفن همراهش ضبط کرد، ضمن پست این ویدئو گفت پلیس در طبقه پائین ساختمان برای بازداشتش می‌آید.
افزون بر اعتراض‌های شهر سوئز، شاهدان عینی و پست‌های شبکه‌های اجتماعی، تظاهرات روز شنبه در «پورت سعید» در کنار دریای مدیترانه، شهرک صنعتی «محله» که قلب جنبش کارگری مصر است، و نیز اعتراض‌های شهر جنوبی «نگا حمادی» را منعکس کرده‌اند.
یک روز پیش از آن، در روز جمعه، قاهره، پایتخت، شاهد تظاهراتی از جمله در نزدیکی میدان تحریر، نقطه آغاز قیام مصر در سال ۲۰۱۱ بود. به گفته شبکه فعالان سیاسی موسوم به«مرکز حقوق اقتصادی و اجتماعی مصر»، در جریان تظاهرات آخر هفته در قاهره، اسکندریه – دومین مهمترین شهر مصر – و چندین شهر دیگر در ایالات دلتای رود نیل، دستکم ۲۷۴ نفر بازداشت شدند.
این تظاهرات به دنبال اتهامات یک بازیگر سابق و پیمانکار نظامی به نام «محمد علی» برپا شده که در حال حاضر در اسپانیا مقیم است. او در اوایل ماه جاری، پرزیدنت سیسی و افسران ارشد ارتش را متهم به سوءاستفاده از صندوق دولت برای ساختن هتل‌های خصوصی کرد.
آقای علی، روز جمعه، خواهان برپایی یک دور دیگر از تظاهرات شد و گفت:«سیسی به درد نمی‌خورد. انشاءالله کارش تا جمعه آینده تمام خواهد شد».
در روزهای اخیر، یک فعال سیاسی دیگر در مصر، ویوئویی منتشر کرده که در آن، محمد، پسر پرزیدنت سیسی را متهم به شرکت در قاچاق پرسود کالا به باریکه غزه کرده، و نیز جزئیات خشونت‌های نیروهای مسلح علیه افراط گرایان اسلامی در شمال شبه حزیره سینا را نشان می‌دهد.
میشل دان، کارشناس امور خاورمیانه در بنیاد بین‌المللی صلح کارنگی و دیپلمات سابق آمریکا، به ایندیپندنت گفت:«ترکیب زهرآگین، مضیقه اقتصادی و شواهد وجود فساد است. این جا محمد علی وارد می‌شود و علنا از چیزهایی می‌گوید که مردم به آن ظنین بوده‌اند».
برخی منابع حلقه‌های داخلی سیاست در مصر بر این تصورند که بعضی جناح‌های قدرتمند مخالف آقای سیسی در میان نیروها امنیتی در پرو بال دادن به اعتراض‌ها نقش داشته یا دستکم اجازه برگزاری آن را داده‌اند.
یک تحلیلگر و گزارشگر مصری که با نیروهای امنیتی تماس نزدیک دارد، به ایندیپندنت گفت که از روزها پیش یک مقام نظامی امنیتی سابق، با اشاره به نارضایتی از سیاست‌ها و راهبردهای سیسی که موجب دشمنی حتی مقامات امنیتی او شده، به او آگاهی داده بود که توطئه‌ای در حال شکل گرفتن است.
چنین دسیسه‌هایی در میان شاخه‌های اطلاعاتی و امنیتی مصر به اعتراض‌های پیش از سال ۲۰۱۳ بر می‌گردد که به برکناری محمد مورسی اسلام گرا ختم شد.
این تحلیلگر که نخواست نامش فاش شود، افزود: «دیوانگی است اگر تصور کنیم آنچه در اینجا اتفاق می‌افتد، یک قیام خود جوش است. ما درباره کسی حرف می‌زنیم که هیچ شخصیتی نبوده و حالا بدون مقدمه، دستور می‌دهد و تظاهرات ناگهان به راه می‌افتد. ما شاهد جنگ در میان خودشان هستیم، میان ژنرال‌های ارشد و مقامات امنیتی».
اما مردم مصر هم سال‌ها از نهاد حکومت، حس وجود فساد گسترده، کاهش افق اقتصادی پر رونق و محدودیت‌های سیاسی خشمگین بوده‌اند. درانتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۸، چندین نامزد از داخل نیروهای ارتش تصمیم گرفتند با آقای سیسی به رقابت برخیزند، اما با ترکیبی از تهدید و حبس، (از مبارزه در انتخابات) منصرف شدند.
خانم دان می‌گوید:«ما شاهد امواج کوچک مخالفت‌هایی بوده‌ایم که به اینجا رسیده است. مخالفت‌هایی با او وجود دارد. خشم عمومی زیاد است. دوستان او (سیسی) چه کسانی هستند؟ دوستانی چند در میان ارتش دارد که از او بهره مند می‌شوند، اما طبقه متوسط در رنج است».
یک فعال مصری در قاهره بالاگرفتن مخالفت‌ها علیه آقای سیسی در بازار و واحدهای بازرگانی را معطوف به مشکلات مالی کشور و نحوه حکومت رئیس جمهور می‌کند که مردم را به عنوان خراج و تنبل مذمت کرده است.
او گفت: «مردم مصر تحمل پرزیدنت سیسی را ندارند، و این مدت‌ها ادامه داشته است. تفاوت آن در این مرحله این است که اکنون شکاف‌های داخلی با احساسات مردم ترکیب شده است. در حال حاضر، نمی‌توانند پلیس و ارتش را کاملا تحت کنترل داشته باشند».
مقامات مصر تلاش کرده‌اند ناآرامی‌ها را بی اهمیت جلوه دهند. در حالی که اعتراض‌ها ادامه دارد، آقای سیسی برای شرکت در اجلاس سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک عزیمت کرده است.
نطق او، به گفته یک مقام نزدیک به مطبوعات محلی، روی مبارزه با تروریسم و مقابله با افراط گرایی با هدف جلب سرمایه گذاری آمریکا در ملاقات‌های خصوصی او با اربابان صنایع، متمرکز خواهد بود.
در این میان، سنجش حمایت مردمی از اعتراض‌ها همچنان دشوار باقی خواهد ماند. تلویزیون دولتی و کانال‌های دیگر که سخت تحت کنترل دولت هستند، اعتراض‌ها را کار فرزندان اعضای محبوس سازمان منحله اخوان المسلمین توصیف کرده‌اند که رئیس جمهور منتخبشان در سال ۲۰۱۳ توسط آقای سیسی ساقط شد.
یک کانال تلویزیونی طرفدار دولت هشدار داد که فیلم‌های اعتراض‌ها که توسط کانال‌های بین‌المللی هوادار اخوان المسلمین نشان داده شده، جعلی بوده و به بینندگان توصیه کرد کورکورانه به تقاضا برای تظاهرات توجه نکنند.
سرویس اطلاعاتی دولت، بدون اشاره به تظاهرات، از گزارشگران بین‌المللی خواست از پخش اخباری که در شبکه‌های اجتماعی دریافت می‌کنند، خودداری کرده و «تنها خبرهایی را انتشار دهند که خود مشاهده کرده و از منابع شناخته شده و معتبر، و تایید شده از طرف دو منبع معتبر دیگر داده شده باشد که وقایع رابه چشم خود دیده باشند».
انور قرقاش، وزیر خارجه امارات متحده عربی که سخت حامی رژیم سیسی است، سازمان اخوان المسلمین را متهم کرده که در پس تظاهرات و انتشار اخبار آن است. او تاکید کرده که مردم «حقیقتا از دولت مصر و نهادهایش حمایت می‌کنند».
با وجود این، باقیمانده گروه‌های سیاسی که به دنبال قیام سال ۲۰۱۱ نضج گرفته و حکومت طولانی مدت حسنی مبارک را سرنگون کردند، از موج اعتراض‌ها حمایت کرده‌اند. نهاد موسوم به «جنبش سوسیالیست انقلابی» در پستی در فیسبوک نوشت:«برکناری سیسی (از قدرت) دیگر یک رویای دست نیافتنی نیست بلکه بیش از همیشه نزدیک است.» این جنبش افزود که تظاهرات اخیر «امید میلیون‌ها ناامید را احیاء کرده است».
حزب سوسیال دموکرات مصر که در کودتای سال ۲۰۱۳ به سیسی کمک کرد اما پس از آن توسط او سرکوب شد، خواستار آن شده است که به شهروندان مصری اجازه «استفاده از حقوق اساسی و قانونی‌شان برای تظاهرات صلح جویانه» داده شود.
کسانی که تحولات مصر را از نزدیک دنبال می‌کنند، معتقدند که آقای سیسی در گسترش پایه‌های حمایت از حکومتش ناتوان بوده، و تلاشش برای ارجاع وظایف به پسرش موجب ناخشنودی مردم و نخبگان شده است. آقای سیسی، همچنین، به گونه‌ای فزاینده بخش‌هایی از اقتصاد را به متحدانش واگذار کرده و الیگارک‌هایی را که زمانی بخش‌های پرسودی از جمله تولید سیمان و ورود دارو را دردست داشتند، از (این سفره) محروم کرده است.
عمر مَجدی، پژوهشگر در سازمان دیده بان حقوق بشر می‌گوید: «او به چندان کسی اعتماد ندارد و به همین دلیل روشن است که قدرت را در دست‌های پسرش می‌گذارد. این اقدامات نه تنها برای مردم عادی بلکه برای کسانی که در قدرت هستند نیز نامطلوب است».
© The Independent
