ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر گروه طالبان، در نخستین سفر خود به مزارشریف در روز چهارشنبه، دهم فروردین، یکی از پروژه‌های بزرگی را که عملیات احداث آن از اواخر ۲۰۲۰ آغاز شده است، دوباره افتتاح کرد. ملا برادر و شماری از اعضای کابینه طالبان در مراسم افتتاح این پروژه، ادعا کردند که توجه به برنامه‌های توسعه‌محور و فراهم کردن زمینه‌های اشتغال برای مردم افغانستان از اولویت‌های کاری این گروه است.
ملا برادر گفت: «من برای افتتاح این پروژه تمامی برنامه‌هایم را کنار گذاشتم؛ چون این پروژه از بزرگ‌ترین برنامه‌هایی است که به نفع کشاورزی و اقتصاد افغانستان تمام می‌شود و می‌تواند ما را در زمینه محصولات زراعی به خودکفایی برساند.»
ملا برادر ادعا کرد که با حاکمیت طالبان بر افغانستان، امنیت و ثبات تامین شده است و از این پس، پروژه‌های بزرگ اقتصادی در این کشور آغاز خواهند شد. این در حالی است که برای پیشبرد این پروژه هیچ بودجه‌ای فراهم نشده است. با این حال، ملا برادر اقدام طالبان برای افتتاح این پروژه را نمونه‌‌ای بارز از توجه طالبان به بازسازی افغانستان خواند.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان، مدعی شد که در پروژه کانال آب قوش تپه از هیچ کمک خارجی، ابزار کار خارجیها، پول خارجیها و مشاوره خارجیها استفاده نخواهد شد و «این پروژه کاملا افغانی خواهد بود».
ذبیح‌الله مجاهد در حالی چنین ادعایی را مطرح می‌کند که بر اساس گزارشی که سایت اداره ارگان‌های محلی دولت پیشین افغانستان منتشر کرده بود، مطالعات امکان‌سنجی این پروژه را یک شرکت آمریکایی ارائه‌دهنده خدمات فنی در زمینه محیط زیست، آب، انرژی و حمل‌ونقل با نام اختصاری آئی‌سی‌اوام (AECOM)، در سال ۲۰۱۸ و با حمایت مالی اداره توسعه بین‌المللی ایالات متحده آمریکا (USAID) انجام داده است. اداره توسعه بین‌المللی ایالات متحده آمریکا برای اجرای مطالعات امکان‌سنجی این پروژه ۳.۶ میلیون دلار به آئی‌سی‌اوام پرداخته بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بر اساس گزارش اداره ارگان‌های محلی افغانستان، این پروژه در مجموع حدود ۱.۵ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و شرکت توسعه ملی افغانستان و اداره تنظیم امور آب پس از مطالعات امکان‌سنجی، این پروژه را در اواخر سال ۲۰۲۰ کلید زدند و عملیان اجرایی آن تا چند هفته پیش از فروپاشی دولت پیشین افغانستان، ادامه داشت.
با فروپاشی دولت پیشین افغانستان، کمک‌های خارجی قطع و حمایت مالی از این پروژه نیز متوقف شد و اکنون مشخص نیست که طالبان برای راه‌اندازی مجدد این پروژه از کدام بودجه استفاده خواهد کرد.
یک منبع در وزارت زراعت دولت پیشین افغانستان که اجرای مطالعات امکان‌سنجی و راه‌اندازی این پروژه را شاهد بود، می‌گوید که طالبان برای راه‌اندازی این پروژه بزرگ هیچ بودجه‌ای ندارد و سفر ملا عبدالغنی برادر به مزارشریف برای افتتاح این پروژه، یک نمایش سیاسی برای فریب افکار عمومی است.
به گفته این منبع، ادعاهای ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در مورد اینکه این پروژه کاملا در اختیار افغان‌ها است و در آن از هیچ ابزار و حمایت خارجی استفاده نخواهد شد، دروغ و رویاپردازی است. به گفته او، پروژه کانال آب قوش تپه که قرار است آب رود آمودریا را به دشت‌های لم‌یزرع بلخ، قندوز و جوزجان برساند، نخستین بار در زمان داوود خان، نخستین رئیس‌جمهوری افغانستان (۱۳۵۷-۱۳۵۲) مطرح شد؛ اما عملیات آن در دوران حاکمیت اشرف غنی آغاز شد.
این کانال آب ۲۸۵ کیلومتر طول، ۱۰۰ متر عرض و ۸.۵ متر عمق دارد و در سه بخش احداث می‌شود؛ کانال نخست از آمودریا در قندوز آغاز می‌شود و به شهرستان دولت‌آباد در استان بلخ میرسد. بخش دوم از دولت‌آباد شروع می‌شود و با عبور از شهرستان آقچه در استان جوزجان، به اندخوی استان فاریاب ختم می‌شود. در این مسیر، حدود ۲.۵ میلیون جریب زمین که اکنون به دلیل بی‌آبی، لم یزرع‌اند، به کشتزار تبدیل می‌شوند و برای دست‌کم ۲۵۰ هزار نفر زمینه اشتغال فراهم می‌شود.
بخش سوم این پروژه، توزیع زمین‌های در مسیر آن است. در صورتی که بخش‌های نخست و دوم عملی شوند و آب آمودریا در این کانال جریان یابد، توزیع زمین‌ها کار ساده‌ای نخواهد بود. در مراسم افتتاح این پروژه، مولوی نورالله نوری، وزیر سرحدات و قبایل طالبان نیز حضور داشت. او در سخنرانی خود گفت که این پروژه برای بسیاری از مردم افغانستان زمینه کار و زندگی مرفه را فراهم می‌کند و در آینده، مردم از کشورهای دیگر برای کار به افغانستان خواهند آمد.
شماری از ساکنان بومی استانهای بلخ، جوزجان، فاریاب و قندوز نگران‌اند که طالبان، مانند دور اول حاکمیت خود بر افغانستان، افرادی را از مرزهای افغانستان و پاکستان به شهرهای شمالی افغانستان منتقل کند. حضور وزیر سرحدات و قبایل طالبان در برنامه افتتاح دوباره این پروژه، این قصد طالبان را آشکار می‌کند. برخی از شهروندان افغانستان از اینکه وزیر سرحدات و قبایل طالبان در حال فهرست کردن مناطق پشتون نشین، برای توزیع زمین در مسیر این پروژه است، ابراز نگرانی کرده‌اند.
در دور نخست حاکمیت طالبان و همچنین قبل از آن در دوره حاکمیت امان‌الله خان و محمد نادر، صدها جریب زمین مردمان بومی شمال افغانستان میان پشتون‌های ساکن مناطق مرزی افغانستان و پاکستان توزیع شد. این مسئله تنش‌هایی قومی در شمال افغانستان ایجاد کرد که تا امروز هم ادامه دارد.
