افزایش نرخ کالاهای اساسی خبری است که در سال‌های اخیر بارها و بارها تکرار شده است؛ با این حال در سال ۱۴۰۱ و با حذف ارز ترجیحی، این روند در ایران پرشتاب‌تر خواهد شد.
سایت انتخاب در گزارشی از افزایش قیمت برنج، این کالای اساسی در سبد خرید خانوار ایرانی، خبر داده است. بر اساس این گزارش، قیمت انواع برنج پرمصرف و مرغوب ایرانی در بسیاری از خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران از ۱۰۰ هزار تومان گذشته و مشاهدات میدانی نشان می‌دهد قیمت برنج‌های پرمحصول هم به ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان رسیده است.
پیش‌تر و در آستانه تعطیلات نوروز هم قیمت چند نوع از مرغوب‌ترین انواع برنج تولید داخل از جمله برنج کشت دوم به بالای ۱۰۰ هزار تومان رسید، اما این روند عمومی نبود.
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان برنج بارها اعلام کرده بود که سطح زیرکشت برنج در استان‌های شمالی از جمله سطح ۲۳۰ هزار هکتاری زیرکشت برنج در مازندران کاهش نیافته است و تولید از دو میلیون و ۲۵۰ هزار تن کمتر نخواهد بود؛ اما پس از آن، وزیر جدید جهاد کشاورزی در تیرماه ۱۴۰۰، از کاهش ۴۰ درصدی حجم تولید برنج سخن گفت و تنش در بازار هم از همین‌جا آغاز شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اکنون با حذف ارز ترجیحی، افزایش قیمت کالاها آغاز می‌شود و احتمالا در روزهای آینده شوک بیشتری به بازار وارد خوهد شد. امیر هرتمنی، کارشناس اقتصادی، دی ۱۴۰۰ در گفت‌وگو با ایمنا، ضمن اشاره به افزایش قیمت کالاهای اساسی با حذف ارز ترجیحی گفته بود: «قیمت برخی از کالاها از جمله گندم، آرد و دارو با این ارز محاسبه می‌شود. در عمل قرار نبود ارز ۴۲۰۰ تومانی برای این کالاها حذف شود، بلکه دولت موظف شد از محل فروش ارز ترجیحی مابه‌التفاوت قیمت این کالاها را تامین کند. در طول زمان و بدون توجه به تغییرات قیمت دلار، قیمت این کالاها نیز افزایش خواهد یافت. برخی از کالاهای واسطه‌ای از جمله برنج وارداتی هم با دلار ۱۰ تا ۱۲ هزار تومانی محاسبه می‌شد که اگر این ارز حذف شود، قیمت آن افزایش خواهد یافت.»
کارشناسان بسیاری پیش از تصویب حذف ارز ترجیحی به دولت و مجلس هشدار داده بودند که این تصمیم افزایش قیمت‌ها را به دنبال خواهد شد و بر معیشت مردم تاثیر مستقیمی می‌گذارد. مهدی نجف‌پور، رئیس انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، یکی از همین افراد است که اسفند ۱۴۰۰ در گفت‌وگویی با ایسنا، هشدار داده بود که با اجرای این قانون، به‌زودی افزایش خودکار ۹ درصدی قیمت کالاهای اساسی را شاهد خواهیم بود که برای مصرف‌کننده و تولیدکننده مطلوب نیست. نجف پور معتقد بود که دولت هرچقدر هم اقدام‌های حمایتی در نظر بگیرد، حذف ارز دولتی و آزاد شدن قیمت کالاهای اساسی اثر منفی خود را بر زندگی مردم به جا خواهد داشت.
گزارش مرکز آمار از متوسط قیمت اقلام خوراکی در اسفندماه نشان می‌دهد که با وجود تمام اقدام‌های انجام شده برای کنترل قیمت‌ها، نرخ برنج ایرانی در اسفندماه در مقایسه با بهمن، ۱۰.۷ درصد بالا رفته است. انتخاب در این مورد می‌نویسد: «گزارش نهایی تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۰ هم نشان می‌دهد واردات طی سال گذشته ۶۰۰ هزار تن نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد داشت. طبق آمار رسمی در این سال، ۱.۵میلیون تن برنج به ارزش ۱.۳میلیارد دلار وارد شد که نسبت به سال قبل از آن، ۴۸ درصد از لحاظ وزنی و ۴۲ درصد از لحاظ ارزش رشد داشت.»
پیش از شروع سال ۱۴۰۱، افزایش قیمت برنج در بازار رکورد جدیدی ثبت کرد و آمارهای رسمی نشان داد برنج ایرانی تا بیش از ۱۱۳ درصد هم گران شده و تا ۹۰ هزار تومان در هر کیلو هم در بازار قیمت خورده است. بهای برنج خارجی نیز با رشد تا بیش از ۳۰ درصدی در اسفند ۱۴۰۰، کیلویی بیش از ۳۵ هزار تومان هم فروش رفت.
اینک در حالی که هنوز یک ماه هم از آغاز سال جدید نگذشته است، دولت رئیسی رکورد جدیدی را به نام خود ثبت کرده و برنج را به بالای ۱۰۰ هزار تومان رسانده است. از طرفی ایران در سال ۱۴۰۰، حدود ۱.۳ میلیارد دلار برنج وارد کرد و قیمت این برنج در این سال به کیلویی ۳۵ هزار تومان هم رسید. واردات برنج خارجی پیش از این با ارز نیمایی انجام می‌شد که اکنون با حذف ارز ترجیحی، یک مرحله افزایش قیمت دیگر هم در پیش دارد.
