در حال حاضر،  بین ایالات متحده آمریکا و چین برای رسیدن به جایگاه برتر در بخش فناوری، رقابت سختی جریان دارد. یکی از مصادیق عملی آن مسابقه سر جذب دانشمندان و مهندسان ماهر و بااستعداد خارجی است.

در آمریکا مهاجران یکی از منابع حیاتی استعدادها و مهارت‌های موردنیاز در بخش صنعت و فناوری به شمار می‌روند و در تقویت و توسعه این بخش نقش مهمی بازی می‌کنند. بر اساس آمار «مرکز ملی خلاقیت در فناوری»، ۳۲ درصد از نیروی کار در بخش فناوری در آمریکا را مهاجرانی تشکیل می‌دهند که دارای مهارت‌های گوناگون‌اند و در رشد و پیشرفت شرکت‌های آمریکایی نقش بسزایی دارند. از این رو ایالات متحده آمریکا بر اساس سیاست‌های مهاجرت خود، در اواخر قرن ۲۰ و اوایل قرن ۲۱، تعداد فراوانی از مهاجران خارجی را پذیرفت و در خود جای داد.

در مقابل، چین که از نظر جمعیتی بر آمریکا برتری دارد، با تمرکز بر توسعه علوم و فناوری به‌شدت می‌کوشد تا در این بخش با آمریکا رقابت کند. از آنجا که نوآوری و ابتکار در فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی به‌ طور نسبی بر دانشمندان و مهندسان ماهر در این بخش اتکا دارد، چین تلاش می‌کند تا از مهارت‌ها و استعدادهای محلی و بومی در پیشرفت فناوری استفاده کند. شی جی پینگ، رئیس‌جمهوری چین، گفته بود که این استعداد است که خلاقیت می‌آورد و آینده چین را رقم می‌زند. بر مبنای سخنان او بود که دولت چین برنامه کشوری میان‌مدت و بلندمدتی برای توسعه استعدادها (۲۰۲۰ – ۲۰۱۰) طراحی کرد و بر نقش محوری استعدادهای بومی در توسعه اجتماعی و اقتصادی تاکید کرد.

مقام‌های آمریکایی هم برای استعداد و مهارت و نقش آن در توسعه و برتری فناوری اهمیت فراوانی قائل‌اند. کمیته امنیت ملی آمریکا برای هوش مصنوعی در گزارشی، به کنگره نوشت: «استعداد و مهارت مهم‌ترین عامل در پیشرفت هوش مصنوعی به شمار می‌رود.» با توجه به این حقیقت، آمریکا و غرب از برتری جمعیتی چین در نگرانی روزافزون به سر می‌برند؛ چون آمارها نشان می‌دهد که شمار دانش‌آموختگان بخش علوم و مهندسی در چین از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۱۵، از ۳۶۰ هزار نفر به یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر افزایش یافته است. در حالی‌ که در همین مدت در ایالات متحده آمریکا، شمار دانش‌آموختگان از ۵۰۰ هزار نفر به ۷۷۰ هزار نفر رسیده است. همچنین بر اساس پیش‌بینی‌ها، شمار دانش‌آموختگان چینی در دهه آینده ۳۰۰ درصد افزایش خواهد یافت؛ در حالی‌ که در همین مدت، افزایش شمار دانش‌آموختگان در ایالات متحده آمریکا و اروپا تنها ۳۰ درصد خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، چین و هند ۶۰ درصد از دانش‌آموختگان رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات را به‌تنهایی از آن خود کنند.

برای جبران برتری عددی چین در بخش‌های یادشده، ایالات متحده آمریکا تلاش می‌کند شمار بیشتری از مهاجران دارنده مدارک دانشگاهی در بخش‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات را به سرزمین خود جذب کند. از سوی دیگر چون آمریکا در اصل کشوری تشکیل‌شده از مهاجران است، در جذب بهترین استعدادهای خارجی نسبت به چین به‌مراتب تواناتر و موفق‌تر است. همچنان‌‌‌ که برای مدت درازی آمریکا قبله بهترین و باهوش‌ترین دانشجویان سراسر دنیا بود.

با توجه به نیاز داخلی، تمرکز آمریکا بر جذب استعدادها در بخش‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات بیشتر بوده است. چنانچه در بازه زمانی میان ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰، بیش از ۴۰ درصد از کل نیروی کار در سطح دکترای آمریکا و ۶۰ درصد از نیروی کار در بخش‌های رایانه، ریاضیات و مهندسی متولد خارج این کشور بوده‌اند.

در مقابل، چین علی‌رغم پیشرفت روزافزون در بخش آموزش داخلی، در جذب استعدادهای خارجی و جهانی پیروزی اندکی داشته است. گرچه چین برای رسیدن به این هدف اصلاحاتی را در بخش سیاست مهاجرت انجام داد و صدها طرح و برنامه را برای شناسایی و جذب دانشمندان و مهندسان دارنده مهارت‌های موردنیاز و تشویق آن‌ها برای کار در شرکت‌های چینی، اجرا کرد، باز هم موفقیت چندانی به دست نیاورد. مشهور‌ترین این برنامه‌ها «هزار استعداد» بود که در سال ۲۰۰۸ راه‌اندازی شد. با وجود آن، در سال ۲۰۱۶ چین تنها یک هزار و ۵۷۶ کارت اقامت دائمی صادر کرد که گرچه نسبت به سال پیش از آن یک برابر افزایش داشت، اما ۷۵۰ بار نسبت به کارت‌های اقامت دائمی صادرشده در آمریکا کمتر بود؛ چون ایالات متحده در همین بازه زمانی یک میلیون و ۲۰۰ هزار کارت اقامت دائمی صادر کرده بود.

از سوی دیگر، چین برای جذب استعدادهای خارجی با چندین مشکل رو‌به‌رو است که ممکن است نگذارد این کشور در بخش فناوری و صنعت پیشگام شود و از آمریکا پیشی بگیرد. یکی از آن‌ها مشکل زبان و دیگر مشکل نظارت و محدودیت بر اینترنت است. اما برعکس چین، ایالات متحده آمریکا همواره کانون جذب استعدادهای جهانی بوده است. چنانچه حدود نیمی از شهروندان آمریکایی را که در این اواخر در بخش‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات، جایزه نوبل برنده را شده‌اند از مهاجران‌اند. همچنان‌ که بیش از نیمی از باارزش‌ترین شرکت‌های فناوری آمریکا را مهاجران تاسیس کرده‌اند.

هرچند ضمانتی وجود ندارد که نظام مهاجرت در آمریکا همچنان بتواند در آینده به جذب بهترین و باهوش‌ترین استعدادهای خارجی ادامه دهد، رقابت میان آمریکا و چین سر جذب استعدادهای بهتر برای رسیدن به جایگاه برتر در بخش فناوری یکی از واقعیت‌های انکارناپذیر امروز است؛ اما از آنجا که بدون داشتن افراد نخبه و بااستعداد در بخش‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات، هیچ کشوری قادر به رقابت در بخش فناوری نخواهد بود، جذب مهاجران دارای استعداد و مهارت  در پیشرفت و توسعه فناوری در آمریکا و چین نقش اساسی خواهد داشت.

خلاصه سخن، این مهاجران‌اند که آینده مسابقه فناوری بین ایالات متحده آمریکا و چین را رقم خواهند زد.