آیا مارین لوپن می‌تواند رئیس‌ جمهوری فرانسه شود؟ یعنی نخستین رئیس‌ جمهوری زن فرانسه چهره‌ای از راست افراطی خواهد بود که او را با دونالد ترامپ مقایسه می‌کنند؟‌ تا همین چند روز پیش، پیروزی امانوئل مکرون، رئیس‌ جمهوری میانه‌رو و لیبرال‌ماب فرانسه، در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری قطعی به نظر می‌رسید. اما در آستانه انتخابات، آرای لوپن و مکرون در نظرسنجی‌ها آن‌قدر به هم نزدیک شده است که نمی‌توانیم از نتیجه انتخابات روز یکشنبه مطمئن باشیم.

در آخرین نظرسنجی‌ها، خانم لوپن ۴۳ تا ۴۵ درصد آرا را به خود اختصاص داده است. سابقه غلط‌ بودن نظرسنجی‌ها در مواردی مثل پیروزی ترامپ در سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد که بعید نیست فرانسه یکشنبه شب با این خبر بهت‌آور روبه‌رو شود که این زن وارد کاخ الیزه خواهد شد.

پدر خانم لوپن، ژان ماری لوپن، رهبر جریانی به نام «جبهه ملی» و سال‌ها پرچمدار جریان راست افراطی فرانسه بود که در عمل، یهودستیز و منکر هولوکاست محسوب می‌‌شد. دخترش اما نام حزب را عوض کرده و سعی کرده است تا از خود چهره‌ای میانه‌روتر نشان دهد. او به‌طور رسمی خود را مجزا از پدرش معرفی کرده است و همین باعث شده که حتی با برخی اقوام خود نیز اختلاف‌های جدی پیدا کند؛ از آن جمله می‌توان به خواهرزاده‌اش، ماریون مارشال، نماینده پیشین مجلس اشاره کرد که در سال ۲۰۱۷ از «جبهه ملی» جدا شد و در دور اول انتخابات اخیر هم از دیگر نامزد راست افراطی، اریک زمور، حمایت می‌کرد.

اما آن چیزی که در گفتمان مارین لوپن تغییری نکرده، گفتمان ضدمهاجرت و ضد اسلام است. به‌ همین دلیل است که او خواهان ممنوع‌کردن حجاب در ملا عام شده است؛ افکاری که روزگاری در حاشیه سیاست بودند و اکنون نزد بسیاری محبوب‌اند و بخشی از بستر اصلی سیاست در فرانسه محسوب می‌شوند. روزنامه راست‌گرای «نیویورک پست» روز شنبه در تحلیلی از انتخابات فرانسه نوشت: «حملات تروریستی که از سال ۲۰۱۵ در پاریس آغاز شدند، منجربه احساسات ضداسلامی در بخش اعظم جامعه و سیاست فرانسه شده‌اند. فرانسوی‌ها درضمن، از رنگ‌باختن ارزش‌های سکولار نگران‌اند، چراکه نظرسنجی‌ها در سال ۲۰۱۶ نشان دادند ۳۰ درصد از مسلمانان فرانسه باور دارند که قانون شریعت مهم‌تر از قانون مدنی است.»

در طول پنج سال ریاست جمهوری مکرون، نارضایتی‌ها از او به‌تدریج بسیار گسترش پیدا کرده است. با این‌که عملکرد اقتصادی فرانسه نسبت‌به سایر کشورهای غربی بهتر بوده، سبک رهبری آقای مکرون که زمانی بانکدار بود، مورد انتقاد قرار گرفته است. چپ‌ها او را «رئیس‌ جمهوری ثروتمندان» می‌دانند و بسیاری از میلیون‌ها نفری که در دور اول به نامزدهای احزاب چپ رای دادند، شاید در دور دوم به لوپن رای دهند یا دست‌کم پای صندوق‌های رای نروند. طبق برخی نظرسنجی‌ها نزدیک به ۲۰ درصد رای‌دهندگانی که در دور اول به ژان لوک ملانشون، نامزد «حزب چپ»، رای دادند، در دور دوم به لوپن رای می‌دهند. آقای ملانشون البته تاکید کرده است که هیچ یک از هوادارانش نباید به لوپن رای دهند، اما به‌طور رسمی از مکرون حمایت نکرده بود. این رقم حتی در میان رای‌دهندگان به نامزد حزب کمونیست در دور اول نیز بالای ۱۰ درصد است.

با وجود این، پیروزی لوپن همچنان غافلگیری بزرگی خواهد بود. برخی کارشناسان معتقدند که حملات مکرون به لوپن در مناظره تلویزیونی چند روز پیش، به نفع رئیس‌ جمهوری تمام شد، چراکه او بیشتر تهاجمی بود و لوپن بیشتر تدافعی؛ گرچه چنین چیزی را به‌هیچ‌وجه نمی‌توان با قطعیت مطرح کرد. اگر به ریز نظرسنجی‌ها نگاه کنیم، به نظر نمی‌رسد عملکرد مکرون تاثیر چندانی بر آن‌ها داشته باشد. خود مکرون و متحدانش نیز در روزهای گذشته مدام تاکید کرده‌اند که از پیروزی به‌هیچ‌وجه مطمئن نیستند. آنان از احتمال پایین‌بودن میزان مشارکت در انتخابات نگران‌اند.

به همین دلیل بود که مکرون روزهای اخیر در گردهمایی‌ای در بندر مارسی در جنوب فرانسه سخنرانی کرد که به نظر هدفش به‌طور مشخص جذب رای‌دهندگان چپ‌گرا و متمایل به حزب سبز بود. او ساعاتی بعد تصویری از خود منتشر کرد درحالی‌که دکمه‌های پیراهنش را باز گذاشته بود و موهای سینه‌اش از میان آن دیده می‌شد -احتمالا با این هدف که چهره مردمی‌تر و خاکی‌تری از خود نشان داده باشد. آیا این کارها می‌تواند تصویر رئیس‌ جمهوری را که در جنبش «جلیقه زردها»ی سال ۲۰۱۸ مورد حمله گسترده قرار گرفت، تغییر دهد؟ علاوه‌بر این، بسیاری هنوز به یاد دارند که او گفته بود «می‌خواهم اعصاب پنج‌میلیون مخالف واکسن را خرد کنم»، حرفی که برای جریان راست، نمادی از دوربودن مکرون از آمال گروهی از رای‌دهندگان محسوب می‌شود.

در کنار پیروزی ترامپ در سال ۲۰۱۶ و رای مردم بریتانیا به ترک اتحادیه اروپا در همان سال، پیروزی احتمالی لوپن هم یکی‌از بزرگ‌ترین پیروزی‌های جریان راست در سال‌های اخیر خواهد بود. رهبران جریان چپ میانه در اروپا همچون اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، از مردم فرانسه خواسته‌اند به مکرون رای دهند.

اما نتیجه انتخابات فرانسه هرچه باشد، درهرصورت، از جهتی بی‌سابقه خواهد بود؛ نه‌تنها لوپن درصورت پیروزی «اولین» رهبر راست افراطی و «اولین» رئیس‌ جمهوری زن فرانسه خواهد بود، مکرون نیز اگر رای بیاورد، «اولین» رئیس‌ جمهوری در ۲۰ سال گذشته آن کشور خواهد بود که برای دو دوره پشت‌ سر هم انتخاب می‌شود.

مکرون قرار است درصورت پیروزی پای برج ایفل با هوادارانش صحبت کند.

رای‌گیری در سرزمین اصلی فرانسه روز یکشنبه، چهارم اردیبهشت‌ماه، از ساعت هشت صبح به وقت محلی آغاز می‌شود و دوازده ساعت بعد خاتمه می‌یابد. نتیجه انتخابات معمولا چند دقیقه بعد از پایان زمان رای‌گیری، براساس تخمین‌هایی که تاکنون اغلب دقیق بوده‌اند، معلوم می‌شود. اما شهروندان فرانسه که در کشورهای دیگر یا مناطق و سرزمین‌های به‌اصطلاح فرادریایی متعلق به آن کشور (از تاهیتی در جنوب اقیانوس آرام تا گوادلوپ در دریای کارائیب و رئونیون در اقیانوس هند) زندگی می‌کنند ، زودتر از پاریس رای می‌‌دهند. رای‌گیری درواقع روز شنبه از آمریکای شمالی، چند جزیره کوچک متعلق‌به فرانسه در نزدیکی نیوفاندلند و حوزه کارائیب آغاز شده و سپس به اقیانوس آرام و آن‌گاه به اقیانوس هند رسیده است.

در روز یکشنبه هیچ‌گونه فعالیت انتخاباتی و انتشار نظرسنجی مجاز نیست. مکرون و لوپن روز جمعه در آخرین تلاش‌های انتخاباتی خود، گردهمایی‌ها و سخنرانی‌هایی در میان مردم برگزار کردند.

لوپن ضمن تاکید بر این‌که نظرسنجی‌ها غلط از کار درخواهند آمد، به‌ویژه به برنامه مکرون برای افزایش سن بازنشستگی از ۶۲ به ۶۵ سال حمله کرد؛ موضوعی که چپ نیز با آن مخالف است. خانم لوپن در ضمن گفته به هر خانواده فرانسوی ماهی ۱۵۰ تا ۲۵۰ یورو می‌دهد تا «قدرت خرید»شان افزایش پیدا کند. مکرون نیز گفت لوپن یک چهره «راست افراط‌گرا» است و به قصد او برای ممنوع کردن حجاب حمله کرد.

تحلیل‌گران می‌گویند ۲۵ تا ۳۰ درصد مردم در انتخابات شرکت نخواهند کرد؛ بسیاری از آن‌ها چپ‌گرایانی‌اند که دل خوشی از سیاست‌هایی همچون معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌ها و افراد پردرآمد ندارند. درضمن این انتخابات با فصل تعطیلات بهاره مصادف است که باعث می‌شود بسیاری به دلایل شخصی پای صندوق‌های رای نروند.

برخی دیگر از ناظران اما معتقدند که مستقل از نتیجه روز یکشنبه، خانم لوپن را باید پیروز اصلی انتخابات دانست. به عقیده ریچل دونادیو، نویسنده مجله «آتلانتیک» آمریکا که مقیم پاریس است، لوپن موفق شده است تصویر منفی که از او وجود داشت را تا حدود زیادی از میان ببرد. دونادیو در مقاله‌ای که روز شنبه در روزنامه «نیویورک تایمز» منتشر شد، نوشت: «موفقیت خانم لوپن از این می‌آید که خود را مدافع روستایی‌ها و طبقه کارگر معرفی کرده و تمرکزش را بر مسائل مربوط به گرانی و دفاع از خدمات اجتماعی قرار داده است. او در ضمن موفق شده است که تصویر خود را تغییر دهد؛ از بزرگ‌کردن فرزندانش به‌عنوان مادری مجرد گفته است و حالا گفتمان سرسختانه خود درباره مهاجرت را با تصویر گربه‌هایش در رسانه‌های اجتماعی ترکیب می‌‌کند.»

این سومین‌بار است که لوپن ۵۳ ساله نامزد ریاست‌ جمهوری می‌شود. این مادر مطلقه که سه فرزند دارد، حرفه خود را به‌عنوان وکیل آغاز کرد و با شش گربه‌ای زندگی میکند که حالا به نوبه خود ستاره‌های تیک‌تاکی شده‌اند. اما آيا تصویر او این‌قدر تلطیف شده است که بتواند اکثریت رای‌دهندگان را جلب کند؟

دونادیو از رای‌دهندگان در مناطق مختلف فرانسه نوشته است که در گفت‌وگو با او، از لوپن حمایت کرده‌اند، چراکه او را منطقی‌تر، صریح‌تر و مردمی‌تر می‌دانند. برخی رای‌دهندگان در ضمن گفته‌اند که او برخلاف پدرش نژادپرست نیست. برخی دیگر نیز می‌گویند از این‌که او می‌خواهد برخورد سرسختانه‌ای با مهاجران داشته باشد، خوشحال‌اند، چون برخی مهاجران از نظام اجتماعی فرانسه سوءاستفاده می‌کنند و نتوانسته‌اند بخشی از جامعه شوند.

خانم لوپن البته سیاست‌های خود را راجع به مهاجرت تغییر نداده است. او همچنان می‌گوید اولین اقدامش به‌عنوان رئیس‌ جمهوری برگزاری همه‌پرسی درمورد مهاجرت خواهد بود و این‌که تقاضای پناهجویان باید خارج از مرزهای فرانسه مورد بررسی قرار گیرد.

اما در زمینه در روابط بین‌المللی تغییر موضعی آشکار داده است و می‌گوید درصورت انتخاب‌شدن، قصد خارج‌کردن فرانسه از اتحادیه اروپا را ندارد و در عوض این مجموعه را «از درون اصلاح» می‌کند. او در عین حال، می‌گوید که اتحاد نزدیک پاریس و برلین را درهم خواهد شکست؛ سیاستی که درمیان بسیاری‌از مردم فرانسه محبوب است. لوپن همچنین می‌گوید که می‌خواهد از نزدیکی فرانسه به آمریکا بکاهد و از ساختار فرماندهی نظامی ناتو خارج شود؛ سیاستی که یادآور شارل دوگل، رئیس‌ جمهوری محبوب سال‌های پیشین فرانسه،‌ است.

مردم فرانسه روز یکشنبه پای صندوق‌های رای، نتیجه نهایی را تعیین می‌کنند.