همزمان با اوجگیری اعتراضهای مردمی به گرانیهای اخیر، دولت ابراهیم رئیسی طرح کارتی کردن نان را در استان زنجان را اجرایی کرد. این طرح قرار است پس از اجرای آزمایشی در زنجان، در دیگر شهرهای ایران نیز اجرا شود. مقامهای دولتی مدعیاند که با این طرح از قاچاق آرد جلوگیری میشود؛ اما ناظران آن را پیشزمینهای برای افزایش قیمت نان و گسترش فقر میدانند.
خبرگزاری صداوسیما شامگاه سهشنبه، ۲۷ اردیبهشت، در گزارشی اعلام کرد که با نصب ۴۷۰ دستگاه کارتخوان هوشمند در نانواییهای استان زنجان، «طرح هوشمندسازی یارانه نان سنتی» عملیاتی شد. بر اساس این گزارش، دولت آرد را با قیمت آزاد به نانواییها میفروشد، اما در ازای فروش نان به نانواییها یارانه پرداخت میکند.
دولت رئیسی نام این طرح را «توزیع عادلانه یارانه آرد» گذاشته است و ادعا میکند که طبق آن، قرار نیست قیمت نان برای مردم تغییر کند و در خرید نان هم محدودیتی وجود ندارد. گفته میشود که پس از سه هفته اجرای آزمایشی، طرح کارتی کردن نان در همه نقاط ایران اجرا خواهد شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پیشتر مصطفی طاهری، نماینده زنجان در مجلس، ادعا کرده بود: «در طرح جدید، قیمت نان برای مصرفکننده تغییر نمیکند و دست قاچاقچی از قاچاق آرد یارانهای کوتاه خواهد شد.» جواد ساداتینژاد، وزیر جهاد کشاورزی، نیز همزمان با افزایش ۱۰ برابری قیمت آرد، این ادعا را مطرح کرده و گفته بود: «دولت قصد دارد یارانه آرد را مستقیم به مردم بدهد.» با وجود این ادعاها آزادسازی قیمت آرد افزایش بهای نانهای حجیم و نیمهحجیم را در پی داشت.
زمزمههای کارتی کردن نان و افزایش قیمت آرد از زمستان ۱۴۰۰ آغاز شد. مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، از نخستین کسانی بود که خبر کارتی کردن نان را اعلام کرد. این خبر در همان زمان هم با واکنشها و اعتراضهای زیادی همراه شد؛ تا آنجا که مقامهای دولتی را وادار به عقبنشینی کرد اما آزادسازی قیمت آرد در سال ۱۴۰۱ و اجرای طرح آزمایشی کارتی کردن نان در استان زنجان آشکار میکند که دولت رئیسی بدون توجه به هشدارها درباره پیامدهای سهمیهبندی نان، قصد دارد طرح خود را اجرایی کند.
بسیاری از کاربران رسانههای اجتماعی و برخی از تحلیلگران اقتصادی اقدام دولت رئیسی برای کارتی کردن نان را مقدمه «سهمیهبندی کردن نان» میدانند و به آن انتقاد کردهاند.
پیشتر محسن لزومیان، رئیس اتحادیه سراسری تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان به پایگاه خبری اقتصاد آنلاین گفته بود که طرح کارتی کردن نان میتواند «افزایش انفجاری قیمت نان» را در پی داشته باشد و بازار دیگر کالاهای اساسی را نیز به هم بریزد. او «دونرخی شدن قیمت نان» را نیز از دیگر پیامدهای کارتی کردن نان خوانده و گفته بود: «نان دونرخی پیش از این نیز در طرحهای مختلف دولتهای قبلی با عناوین مختلف تجربه شد؛ کافی است مسئولان به نتایج آن طرحها که زمانی زیادی نیز از اجرای آن نمیگذرد رجوع کنند تا دریابند نان دونرخی جز ایجاد فساد، نتیجهای نخواهد داشت.»