قطعنامه پیشنهادی چهار کشور غربی به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به شدت از حکومت ایران و رفتار آن انتقاد می‌کند، روز چهارشنبه هشتم ژوئن، با رای اکثریت قاطع اعضای شورا تصویب شد.
از ۳۵ کشور عضو شورای حکام که از مناطق مختلف در سراسر جهان هستند، ۳۰ کشور به قطعنامه رای مثبت دادند و تنها دو کشور، چین و روسیه، رای منفی دادند. هند، پاکستان و لیبی نیز در رای‌گیری شرکت نکردند.
این دومین قطعنامه شورای حکام علیه ایران در ده سال گذشته است. مورد قبلی، دو سال پیش، در ژوئن ۲۰۲۰، در زمان دولت دونالد ترامپ در آمریکا بود که با اکثریتی کوچک‌تر به تصویب رسید.
علاوه بر آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان که چهار کشور ارائه‌کننده قطعنامه بودند، ۲۶ کشور دیگری که علیه ایران رای دادند از این قرارند: ژاپن، کره جنوبی، مالزی، مصر، امارات متحده عربی، ویتنام، آرژانتین، پرو، مکزیک، برزیل، کلمبیا، گواتمالا، بوروندی، سنگال، آفریقای جنوبی، کانادا، استرالیا، نیوزیلند، ایرلند، اتریش، جمهوری چک، لهستان، اسلوونی، سوئیس. نتیجه رای‌گیری نشان می‌دهد که تمامی کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا که ایران سال‌ها است کوشیده رای‌شان را به خود جلب کند به قطعنامه رای مثبت دادند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
جمهوری اسلامی ایران از قبل تهدید کرده بود که قطعنامه احتمالی را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت. ساعاتی پیش از تصویب قطعنامه، ایران دو دوربین آژانس را که سال‌ها در نطنز فعال بودند خاموش کرد؛ این در شرایطی است که دسترسی آژانس به این دوربین‌ها تا قبل از قطع شدن، به صورت محدود میسر بود.
کشورهای غربی ماه‌ها است از صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام خودداری کرده بودند چون نگران تاثیر آن بر روند مذاکرات احیای برجام بودند که در پی به قدرت رسیدن جو بایدن در آمریکا، از بیش از یک سال پیش در وین در جریان بود. اما حدود سه ماه است این مذاکرات با اصرار ایران بر خروج سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی متوقف شدند. منابع متعدد نشان می‌دهند که دولت بایدن تصمیم گرفته به این خواسته تحت هیچ شرایطی تن ندهد.
متن قطعنامه مصوبه درباره یافتن رد پای اورانیوم غنی‌شده در سایت‌های اعلام‌نشده در ایران و عدم همکاری این کشور با آژانس «ابراز نگرانی عمیق» می‌کند. این قطعنامه از ایران می‌خواهد «بلافاصله» دست به همکاری با این نهاد سازمان ملل بزند. مقامات جمهوری اسلامی ایران و چهره‌های نزدیک به حکومت در روزهای اخیر آژانس را متهم به نزدیکی با اسرائیل کرده‌اند و به نظر می‌رسد که بیش از پیش قصد مقابله با آن را دارند.
قطعنامه در ضمن «از ایران می‌خواهد فورا به وظایف قانونی خود عمل کند و بلافاصله به پیشنهاد مدیر کل آژانس برای ارتباطات بیشتر جهت ایجاد شفافیت و حل تمامی مسائل باقی‌مانده پادمانی پاسخ مثبت دهد.»
کلسی داونپورت، کارشناس حیطه عدم گسترش تسلیحات که سال‌ها است در موضوع برجام فعال است، در توئیتی نوشت: «این قطعنامه هشداری لازم به ایران بود که عدم همکاری با آژانس عواقب دارد. اما در عین حال باید انگیزه‌ای برای آمریکا و سه کشور اروپایی باشد که دنبال راه‌حلی جدید برای حل بن‌بست در مذاکرات برای احیای برجام باشند.»
خانم داونپورت افزود: «دقیقا به این خاطر که ایران در گذشته دروغ گفته و مخفیانه دنبال تسلیحات هسته‌ای بوده ما نیازمند محدودیت‌های اکید بر برنامه آن و نظارت گسترده هستیم. احیای برجام همچنان بهترین گزینه برای عقب زدن ظرفیت هسته‌ای ایران و تضمین تشخیص سریع هرگونه حرکت به سوی بمب است.»
پیش از این حتی نیروهای نزدیک به حکومت و اصلاح‌طلبان داخلی هم در مورد عواقب تصویب قطعنامه آژانس هشدار داده بودند. مصطفی تاجزاده، فعال اصلاح‌طلب، در توئیتر خطاب به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، گفته بود که او باید «توجه کند که اجماع قدرت‌های جهانی علیه ایران خسارت محض است و نه برجام.»
عبارت «خسارت محض» از سوی برخی طرفداران خامنه‌ای و حکومت در مورد برجام به کار می‌رود.
اولین واکنش حکومت ایران به این خبر ظاهرا ارائه پیشنهادی جدید بوده است. حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه ایران، که پیش از این تهدید کرده بود تصویب قطعنامه منجر به پاسخ قوی از سوی ایران می‌شود گفت تهران پیشنهاد جدیدی برای احیای برجام به دولت آمریکا ارائه کرده است. هنوز معلوم نیست مفاد این پیشنهاد چه هستند.
در عین حال، آژانس اعلام کرد که ایران نصب سانتریفیوژهای پیشرفته «آی آر ۶» در یکی از آبشارهای مجتمع زیرزمینی نطنز را آغاز کرده است. این طرح خیلی وقت پیش هم اعلام شده بود اما اکنون شامل دو آبشار بیشتر می‌شود.
از سوی دیگر، منابع امنیتی خبر از حمله پهپادی به کنسولگری آمریکا در اربیل، مرکز اقلیم کردستان عراق، را داده‌اند؛ اتفاقی که شاید بی‌ارتباط به رای در وین نباشد.
