نمایندگی روسیه در وین از سفر مذاکره‌کننده ارشد ایران به مسکو و دیدار او با معاون وزیر خارجه روسیه خبر داد.

سفر اعلام نشده علی باقری کنی به روسیه، دو روز پس از مذاکرات غیرمستقیم او با هیئت آمریکایی در دوحه، پایتخت قطر انجام می‌گیرد. خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی گزارشی درباره این سفر ودلایل آن منتشر نکرده‌اند و نمایندگی روسیه در وین، در حساب کاربری خود، با انتشار عکسی از این سفر و دیدار انجام شده، خبر داده است.

علی باقری کنی  در این سفر با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه و میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، دیدار کرد.

میخائیل اولیانوف با اعلام این خبر که دو طرف در این دیدار در خصوص وضعیت فعلی برجام  صحبت کردند، گفت: «علی‌رغم تمامی دشواری‌ها، هنوز امکان احیای توافق هسته‌ای وجود دارد و برای تحقق این امر، ایالات متحده باید انعطاف بیشتری از خود نشان دهد.»

جزییات بیشتری درباره دلایل این سفر و محور مذاکرات اعلام نشده، اما گمان می‌رود علی باقری در این سفر گزارشی از مذاکرات قطر به طرف روسی داده باشد.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی که در جریان سفر هفته گذشته وزیر امور خارجه روسیه به تهران، ولادیمیر پوتین را «عالیجناب» خوانده بود، همزمان با مذاکرات قطر نیز به صراحت گفت که در جریان مذاکرات احیای برجام، منافع روسیه نیز باید تامین شود.

در حال حاضر احیای برجام به مذاکرات ایران و آمریکا گره خورده است. در حالی که اروپا مدافع سرسخت امضای برجام است، اما آمریکا و جمهوری اسلامی بر سر چند موضوع از جمله حذف نام سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی و تضمین خارج نشدن مجدد آمریکا از برجام به توافق نرسیده‌اند. در پی پایان بی‌نتیجه مذاکرات قطر، برخی مقام‌های آمریکایی گفتند که ایران علاوه بر پافشاری بر مواضع پیشین، موضوعاتی خارج از برجام را نیز مطرح کرده است. جمهوری اسلامی هم بی نتیجه ماندن مذاکرات را به گردن آمریکا می‌اندازد و معتقد است سنگ‌اندازی آمریکا مانع توافق برجام است.

اما برخی کارشناسان روسیه را عامل عقب افتادن امضای برجام می‌دانند. در سال‎‌‌های اخیر موارد بسیاری از اولویت منافع ملی روسیه به منافع ملی ایران در سیاست‌های جمهوری اسلامی دیده می‌شود.

روزنامه جمهوری اسلامی که از مدافعان برجام است، در سرمقاله روز شنبه خود، مقصر تاخیر در امضای برجام را مذاکره‌کنندگان ایرانی دانسته و پیشنهاد داده است که تیم مذاکره‌کننده ایران تغییر کند. در بخشی از این یادداشت آمده است: «راه درست این است که مسئولیت مذاکرات برجامی برعهده کسانی باشد که اولا به اصل برجام اعتقاد دارند، ثانیا به نظر اکثریت مردم که خواهان رسیدن به توافق هستند احترام بگذارند و ثالثا این واقعیت را درک کرده باشند که با احیای برجام و لغو تحریم‌ها بسیاری از مشکلات مردم حل خواهد شد.»

مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا در اسفند ماه سال گذشته خبر از قرارداد بلند مدت گازی ایران با چند شرکت اروپایی در سال ۲۰۱۶ داد. قراردادی که بر اساس آن ایران می‌توانست این روزها جایگزین مناسبی برای گاز روسیه در اروپا باشد.

عمادی در مورد این قرارداد گفت: «هیئت‌هایی برای مذاکره به ایران آمدند. قرار بود اروپا در حوزه انرژی ایران سرمایه‌گذاری کند. این سرمایه‌گذاری هم به نفع ایران بود و منابع ارزی زیادی برای ایران داشت و هم به اروپا اجازه می‌داد انحصار روسیه در حوزه گاز را بشکند. اما ناگهان روند ماجرا تغییر کرد و در اگوست ۲۰۱۶ تهران شرایط عجیبی برای ادامه همکاری وضع کرد. شرایط ایران به گونه‌ای بود که نشان می‌داد تمایلی برای این همکاری ندارد. آن زمان در فرانکفورت جلسه‌ای برای بررسی نتایج همکاری با ایران برگزار شد که طرف اسپانیایی گفت با توجه به تماسی که با مادرید داشتم ما از این پروژه خارج می‌شویم. چون مشخص است که ایران چنین همکاری دو طرفه‌ای را نمی‌خواهد. گویا ایران در این ماجرا دنباله‌روی روسیه است.»

در سال ۲۰۱۷ نیز پوتین به تهران سفر کرد. مشاور انرژی پوتین نیز در این سفر همراه او بود. در جریان این سفر قرار شد روسیه ۲۳ میلیارد دلار در بازار انرژی ایران سرمایه‌گذاری کند. عمادی می‌گوید آن زمان توتال و بی‌پی قرار بود وارد بازار انرژی ایران شوند. اما زمانی که نمایندگان این شرکت‌ها با ایران برای دور دوم و سوم مذاکرات تماس گرفتند، تهران اعلام کرد این موارد در یک توافق راهبردی به روسیه واگذار شده است. اما وقتی خیال روسیه از سرمایه گذاری نکردن اروپایی‌ها راحت شد، دیگر خبری از ۲۳ میلیارد و سرمایه‌گذاری‌اش نشد.

پیش از این نیویورک‌تایمز نیز در مقاله‌ای نوشته بود که روسیه به عنوان یکی از طرف‌ها تلاش دارد تا از تایید نهایی توافق احیا شده به عنوان اهرمی برای باز کردن روزنه‌ای در تحریم‌های اعمال شده علیه این کشور استفاده کند.

وزیر امور خارجه روسیه همزمان با توقف مذاکرات اعلام کرده بود که اخیرا مشکلاتی از نقطه نظر منافع روسیه به وجود آمده است و مسکو به ضمانت‌های کتبی از سوی آمریکا نیاز دارد که تحریم‌ها بر حقوق روسیه تحت توافق هسته‌ای تاثیری نخواهد گذاشت. تضمینی که بعدها لاوروف مدعی شد به صورت کتبی از آمریکا دریافت کرده است اما باز هم گره‌ای از برجام باز نشد.

روزنامه جمهوری اسلامی نیز اسفند ماه گذشته با اعلام اینکه روسیه برجام را به گروگان گرفته است نوشت: «قبل از آنکه روسیه به اوکراین حمله نظامی کند، این نظریه در رسانه‌ها و محافل سیاسی مطرح بود که روسیه درصدد است در برجام با ورق اوکراین بازی کند و با امتیاز گرفتن در برجام به اهداف خود در اوکراین برسد.»

با افزایش قیمت نفت و در ادامه آن افزایش قیمت بنزین در کشورهای مختلف جایگزینی نفت روسیه یکی از اقدامات مهمی‌ست که اروپا و آمریکا برای مقابله با روسیه به آن نیاز دارند. برخی کارشناسان معتقدند روسیه اگر اجازه امضای برجام را به ایران بدهد اهرم فشارش در جنگ با اوکراین را از دست خواهد داد. با باز شدن درهای ونزوئلا برای فروش نفت، حال اگر ایران نیز بتواند نفت خود را به راحتی وارد بازار کند، نبود روسیه در این بازار کمتر حس خواهد شد. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، انتظار می‌رود ایران با لغو تحریم‌ها به سرعت تولید خود را افزایش دهد و ظرفیت عرضه خود را تا ۳.۸ میلیون بشکه در روز برساند. همچنین پیش‌بینی می‌شود که حدود ۸۰ میلیون بشکه نفت ذخیره شده این کشور در بازارها عرضه شود.