محمد رئیس‌زاده، رئیس کل نظام پزشکی از تشکیل هفت هزار و ۵۰۰ پرونده قصور پزشکی در سال ۱۴۰۰ خبر داد و گفت که ۸۲ درصد آرا صادر شده در این پرونده‌ها به نفع شاکیان بوده است.

رئیس‌زاده بیشترین شکایات ثبت شده در سال ۱۴۰۰ را مربوط به رشته‌های زنان و زایمان، دندانپزشکی و پزشک عمومی اعلام کرد. به گفته او، در حال حاضر در ایران، ۳۳۰ هزار نفر عضو جامعه پزشکی‌اند که از میان آن‌ها، بیش از ۷۰ هزار پزشک پروانه مطب دارند و بالای ۶۰ درصد در مراکز دولتی یا خصوصی فعالیت می‌کنند.

قصور یا اشتباه پزشکی بخشی از مختصات شغلی این تعداد پزشک در ایران است که سالانه خسارات جانی و جسمی قابل‌توجهی به بیماران وارد می‌کند. نتایج یک تحقیق مجله «پزشکی قانونی» نشان می‌دهد که از بین دو هزار و ۶۸ قصور پزشکی بررسی‌شده بدون لحاظ کردن نوع رشته تخصصی، «بی‌مبالاتی» با یک هزار و ۱۰۵ مورد، «بی‌احتیاطی» با ۴۳۲ مورد، «فقدان مهارت» با ۲۵۵ مورد و «رعایت نشدن نظام‌های دولتی» با ۲۴۴ مورد در صدر اشتباهات یا قصور پزشکی قرار دارند.

در مطالعه‌ای دیگر در حوزه سلامت پوست و زیبایی، بی‌احتیاطی، فقدان مهارت، رعایت نکردن نظام‌های دولتی و بی‌مبالاتی به ترتیب ۳۰، ۲۸.۱، ۱۷.۷ و ۲.۲ درصد پرونده‌های شکایات پزشکی در این حوزه را به خود اختصاص داده‌اند.

این تحقیق هم تایید می‌کند که از برخی گروه‌های پزشکی همچون جراحان عمومی، پزشکان عمومی، متخصصان زنان و زایمان، دندانپزشکان و ارتوپدها بیشترین شکایات پزشکی ثبت شده است.

یکی از مهم‌ترین عوامل بروز خطا یا قصور پزشکی فقدان مهارت یا تخصص است که می‌تواند در سیستم جذب و گزینش دانشجو‌‌‌های رشته پزشکی در ایران ریشه داشته باشد. حمید اکبری، قائم‌مقام معاون آموزشی وزارت بهداشت، مهر ماه ۱۴۰۰ در این زمینه، گفت که ۶۰ درصد دانشجویان رشته پزشکی در ایران سهمیه‌ای‌اند. 

اکبری افزود که نمرات و رتبه برخی از این افراد «به‌ شدت پایین» است و حتی در برخی از درس‌ها نمره صفر یا منفی گرفته‌اند و با رتبه‌های بالای ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار به دانشکده‌های پزشکی وارد می‌شوند. 

بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس، در حال حاضر ۱۹ نهاد مختلف در کنکور سهمیه‌ دارند؛ به ایثارگران، همسران و فرزندان رزمندگان و جانبازان نیز برای ورود به دانشگاه‌ها سهمیه اختصاصی تعلق می‌گیرد.

علاوه بر این افراد، وزارت بهداشت هم موظف است ۳۰ درصد ورودی‌های رشته‌های پزشکی عمومی، دستیاری تخصصی پزشکی و سایر رشته‌های گروه پزشکی را از دانشجویان بومی با اولویت مناطق محروم پذیرش کند. به گفته اکبری برخی از این دانشجویان سهمیه‌ای در طول تحصیل دست‌کم سه ترم مشروط می‌شوند؛ اما نکته «نگران‌کننده» خروجی این افراد به‌عنوان پزشک عمومی و گاه متخصص و طبابت آن‌ها در جامعه است. 

سهمیه ۶۰ درصدی به این معنا است که اگر یک هزار پزشک در دانشگاهی پذیرش شوند، ۶۰۰ نفر آن‌ها سهمیه‎‌ای‌اند. این افراد با مدرک پزشک عمومی به بازار کار وارد می‌شوند؛ در حالی‌ که دانش و تخصص لازم را کسب نکرده‌اند. تجویزها و تشخیص‌های اشتباه آنان علاوه بر اینکه اعتماد عمومی به جامعه پزشکی را از بین می‌برد، جان و سلامت مردم را هم به خطر می‌اندازد که ثبت دست‌کم هفت هزار شکایت پزشکی در سال ۱۴۰۰ تنها بخشی از نتایج چنین وضعیتی در ایران است.