بندر اودسا در جنوب اوکراین روز شنبه هدف حمله موشک‌های روسیه قرار گرفت. این حمله تنها یک روز پس از توافق اوکراین و روسیه انجام شد که قرار بود صدور میلیون‌ها تن غلات از راه دریای سیاه را ممکن کند.

سرهی براتچوک، سخنگوی حکومت نظامی اودسا، گفت دو موشک به زیرساخت‌های بندر اصابت کردند و دو موشک دیگر را نیز پدافند هوایی اوکراین سرنگون کردند. روسیه در مجموع چهار موشک کالیبر به اودسا شلیک کرده بود. مقام‌ها گفتند از زمان آغاز جنگ این اولین بار است که زیرساخت‌های بندر در اودسا هدف حمله قرار می‌گیرند. اولکسی گونچارنکو، نماینده مجلس اوکراین، گفت حداقل شش انفجار در اودسا شنیده شدند.

تنها یک روز پیش از این حمله‌ها بود که وزرای مسکو و کی‌یف پس از انجام مذاکراتی در استانبول با میانجیگری سازمان ملل و ترکیه، توافقی را امضا کردند که هدفش تسهیل صادرات غلات از بنادر اوکراین در دریای سیاه از جمله بندر اودسا بود. این قرارداد در حالی امضا شد که حمله روسیه به اوکراین و مختل شدن روند صادرات کود و غلات از دریای سیاه باعث ایجاد بحران غذا در سطح جهانی شده است.

اولگ نیکولنکو، سخنگوی وزارت خارجه اوکراین، در فیس‌بوک نوشت که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، با این کار به صورت رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، و آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان، «تف کرده است» چرا که این‌ دو «تلاش‌هایی عظیم برای رسیدن به این توافق انجام داده بودند.»

معاون سخنگوی دبیر کل سازمان ملل با صدور بیانیه‌ای این حمله‌ها را محکوم کرد و بر پایبندی کامل به توافق استانبول تاکید کرد. بریجیت ای برینک، سفیر آمریکا در اوکراین، نیز این حمله را محکوم کرد و گفت کرملین همچنان از غذا «استفاده ابزاری» می‌کند و باید پاسخگو باشد.

تا زمان نوشته شدن این خبر (حوالی ساعت شش‌ونیم بعد از ظهر به وقت مسکو) کرملین هنوز واکنش رسمی نشان نداده است. وزیر خارجه روسیه، سرگئی لاوروف، قرار است یکشنبه سفری به قاره آفریقا را آغاز کند. انتظار می‌رود او در این سفر اعلام کند که مقصر اصلی کمبود غذا که بر بسیاری کشورهای آفریقایی اثر گذاشته است، غرب است.

اما هولوسی آکار، وزیر دفاع ترکیه، گفت روسیه مدعی شده که «هیچ نقشی» در حملات نداشته است. آقای آکار در پیغامی ویدیویی گفت: «روس‌ها تاکید کردند که این حمله هیچ ربطی به آن‌ها ندارد. آن‌ها از نزدیک و با جزئیات بر اوضاع نظارت می‌کنند.»

آقای آکار که نماینده ترکیه در مراسم امضای توافق استانبول در روز جمعه بود، افزود:‌ «ما هم از این حمله بسیار آشفته‌خاطریم. اما همچنان به وظایف خود در این رابطه عمل می‌کنیم و در جلسات نیز گفتیم که می‌خواهیم دو طرف آرام و صبورانه به همکاری ادامه دهند.»

آکار گفت از اوکراین نیز اطلاعاتی در مورد حمله‌ها دریافت کرده است و تلفنی با همتای اوکراینی خود، اولکسی رزنیکوف، و اولکساندر کوبراکوف، وزیر زیرساخت‌های اوکراین، تماس گرفته است.

کایا کالاس، نخست‌وزیر استونی، در توییتر نوشت:‌ «این تمام آن چیزی است که لازم است راجع به توافق با روسیه بدانید». جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا، گفت این بلوک، حمله به اودسا را «قویا محکوم می‌کند.»

آقای بورل روز شنبه در توییتر نوشت: «حمله به هدفی که نقشی حیاتی در صادرات غلات دارد، آن هم یک روز پس از امضای توافق‌های استانبول، بسیار مشمئزکننده است و بار دیگر بی‌توجهی کامل روسیه به قوانین بین‌المللی و تعهدات خود را نشان می‌دهد.»

آقای گونچارنکو روز شنبه در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفت: «روسیه توافق بر سر صادرات غلات را پذیرفته بود اما بلافاصله شروع به حمله کرد. این نشان می‌دهد که می‌خواهند امنیت غذای جهان را تهدید کنند.»

این نماینده افزود: «کارزارهای جدیدی درخواهد گرفت و پوتین حتما به اودسا حمله خواهد کرد و تنها پاسخ جهان باید اعطای تسلیحات به اوکراین باشد — بالاخره باید به اوکراین، موشک دوربرد و نیروهای جنگنده داده شود و این تنها پاسخ این حمله پوتین و تنها راه احیای نظم بین‌المللی است.»

غلات و گیاهان دانه‌روغنی همچون کلزا از مهم‌ترین صادرات اوکراین‌اند و بخش مهمی از ذخائر غذایی جهان را پوشش می‌دهند. روسیه پس از آغاز جنگ، بنادر مهم برای صادرات را محاصره کرده و در نتیجه بازار جهانی غذا با کمبود میلیون‌ها تُن صادرات اوکراینی مواجه شده است. به گفته آکار، اوکراینی‌ها گفتند که یکی از موشک‌هایی که روز شنبه شلیک شد، به یکی از سیلوهای ذخیره غلات اصابت کرد و دیگری نزدیک یک سیلو فرود آمد اما ظرفیت‌های عملیاتی بندر صدمه ندیدند.

گوترش روز جمعه پس از امضای توافق استانبول با حضور وزرای روسیه و اوکراین گفته بود: «امروز افقی از امید در دریای سیاه پدیدار شده است؛ افق امکان، افق نجات، در جهانی که بیش از همیشه نیازمند آن است.»

اما حمله روز شنبه آینده توافق را با خطر مواجه کرده است. سولومیا بابرُوسکا، نماینده مجلس اوکراین، در توییتر نوشت: «این تمام آن چیزی است که لازم است راجع به «توافق» با روسیه بدانید؛ انفجار در بندر اودسا، یک روز پس از اینکه با حضور ترکیه و سازمان ملل، توافقی در مورد صادرات غلات از اوکراین امضا شد و روسیه وعده داده بود به بندر حمله نکند.»