جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز سهشنبه خواستار عمل فوری برای نجات برجام شد. بورل در مقالهای در روزنامه فایننشال تایمزِِ لندن نوشت: «اگر بخواهیم برجام را نجات دهیم، زمان تصمیمگیری همین حالا است. احیای این توافق نشان خواهد داد که رسیدن به توافقهای بینالمللی متوازن در این زمان پرتلاطم ممکن است.»
نوشته بورل در حالی منتشر شد که مذاکرات احیای برجام به بنبست خوردهاند. دور اخیر مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا در دوحه، پایتخت قطر، پس از یک روز بینتیجه به پایان رسید. بورل گفت او بعد از ۱۵ ماه مذاکرات به این نتیجه رسیده که «جایی برای سازشهای بیشتر» باقی نمانده و اکنون متنی را پیش رو گذاشته است که با جزئیات تمام هم به مساله لغو تحریمها میپردازد و هم به مسئله اقدامهای هستهای لازم برای احیای برجام.
بورل در مقاله خود یادآوری کرد که برجام هفت سال پیش توانسته بود فعالیتهای هستهای ایران را محدود کند و وسیعترین نظام نظارت تاریخ آژانس بینالمللی انرژی اتمی را اعمال کند. ایران در عوض، از لغو تحریمهای آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل سود میبُرد. این دیپلمات اسپانیایی یادآوری کرد که تصمیم دونالد ترامپ، رئیسجمهوری وقت آمریکا، برای خروج از برجام در سال ۲۰۱۸، جلو اعمال کامل این توافق را گرفت. از سوی دیگر، ایران هم فعالیتهای هستهای خود را افزایش داده و هم فعالیتهای نظارتی آژانس را محدود کرده است.
دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا نوشت که سیاست «فشار حداکثری» ناکام ماند. در این میان، با وجود تلاشهای کشورهایی که در برجام باقی ماندند، مردم ایران از مزایای کامل لغو تحریمها محروم شدهاند.
بورل یادآوری کرد که او بهعنوان هماهنگکننده برجام از فرصت جدیدی که دولت بایدن فراهم کرد استفاده کرده تا برای بازگشت آمریکا به برجام و احیای این توافق تلاش کند و حالا به متنی رسیده است که بهترین توافق ممکن است که او بهعنوان هماهنگکننده مذاکرات، آن را عملی میداند.
این دیپلمات افزود: «این توافقی بینقص نیست اما به تمامی عناصر ضروری میپردازد و شامل سازشهایی سخت از طرف تمام طرفین میشود. همین حالا باید تصمیمهای لازم برای استفاده از این فرصت و آزاد ساختن پتانسیل عظیم اعمال کامل توافق گرفته شود. من رویکرد جامع یا موثر دیگری را در دسترس نمیبینم.»
علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت خارجه ایران، در پاسخ به یادداشت بورل در توئیتر نوشت: «در طول هفته گذشته، تبادل نظرهای جدی و سازندهای با طرفهای مقابل پیرامون مذاکرات وین انجام شده است. هماهنگکننده ایدههای خود را برای جمعبندی مذاکرات ارائه نموده است. ما نیز ایدههایی برای جمعبندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی، داریم که به اشتراک گذاشته خواهد شد.»
بورل در مقاله خود تاکید کرد که اتحادیه اروپا همچنان نگرانیهایی فرای مسئله هستهای در مورد ایران دارد و آنها را در روابط دوجانبه خود با این کشور مطرح میکند، از جمله مسئله حقوق بشر و فعالیتهای ایران در منطقه.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این دیپلمات در پایان مقاله خود نوشت: «اگر توافق رد شود، با خطر بحران خطرناک هستهای مواجهایم و افزایش انزوای ایران و مردمانش. مسئولیت مشترک ما به سرانجام رسیدن این توافق است.»
در عین حال نگرانیهای منطقهای از بحران هستهای نیز ادامه دارند. بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، روز سهشنبه گفت این کشور قابلیت تخریب جدی برنامه هستهای ایران را دارد و هشدار داد که احیای برجام تنها تاکتیکی برای به تاخیر انداختن خواهد بود. آقای گانتز در همایشی که شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائيل در اورشلیم ترتیب داده بود، گفت: «ایران مشکلی جهانی است. فقط مسئله خصوصی اسرائیل نیست.»
این در حالی است که ایهود باراک، نخستوزیر سابق اسرائیل، اخیرا در مقالهای در مجله تایم گفته بود که برنامه هستهای ایران دیگر پیشرفتهتر از آن است که بتوان با حمله نظامی نابودش کرد.
توماس فالک، تحلیلگر، روز سهشنبه در مقالهای در وبسایت الجزیره از افزایش تنشها بین ایران و اسرائیل گفت و در مورد بالا گرفتن خطر جنگ بین این دو کشور هشدار داد.