جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، یک روز پس از انتشار مقاله‌اش در روزنامه فایننشال‌تایمز، با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت جمهوری اسلامی، درباره آخرین تحولات مربوط به مذاکرات احیای «برجام» تلفنی گفت‌وگو کرد.

خبرگزاری دولتی مهر شامگاه چهارشنبه پنجم مردادماه ۱۴۰۱ به‌نقل از وزیر خارجه حکومت ایران نوشت: «اگر آمریکا با واقع‌بینی در مسیر دستیابی به توافق گام بردارد، توافق خوب، قابل دسترس همه طرف‌ها است.»

جوزپ بورل، روز سه‌شنبه در یادداشتی که در فایننشال‌تایمز منتشر شد نوشت زمان رایزنی‌ها در مورد احیای برجام تمام شده و باید هرچه سریع‌تر تصمیم‌گیری سیاسی شود. او در یادداشت خود به تهیه طرح تازه‌ای اشاره کرد که بر اساس آن، جزئیات دقیقی از روند لغو تحریم‌ها و بازگشت جمهوری اسلامی به تعهدات پذیرفته برجام پیش‌بینی شده است.

چند ساعت پس از انتشار مقاله جوزپ بورل، انریکه مورا معاون او هم در پیامی در شبکه اجتماعی توییتر نوشت بهترین توافق ممکن در حال حاضر روی میز آماده است.

به‌نوشته مورا، این توافق منافع اقتصادی روشن و قابل اندازه‌گیری‌ای را برای مردم ایران دارد و در راستای عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ در جهان است.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نیز در واکنش به تنظیم طرح تازه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز چهارشنبه اعلام کرد دولت جو بایدن در حال بررسی پیش‌نویس طرح تازه جوزپ بورل است و به‌زودی نظرش را در این‌باره اعلام خواهد کرد.

ند پرایس در بخش دیگری از صحبت‌های روز چهارشنبه‌اش ابراز امیدواری کرد که مقام‌های جمهوری اسلامی به‌زودی تصمیم خودشان را بگیرند. به‌گفته پرایس، احیای برجام به نفع آمریکا است، اما فرصت احیای آن هم نمی‌تواند نامحدود باشد.

پیش‌تر خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی به‌نقل از دو دیپلمات اروپایی نوشت بود احتمال دارد دور تازه‌ گفت‌وگوها، پس از سفر جو بایدن به اسرائيل و عربستان سعودی، دوباره از سر گرفته شود.

با این حال، رئیس‌جمهوری آمریکا در آخرین موضع‌گیری خود در قبال «برجام»، گفت ایالات متحده در حال حاضر در انتظار پاسخ حکومت ایران است، اما قرار نیست برای همیشه منتظر بماند و اگر لازم باشد برای جلوگیری از دسترسی حکومت ایران به تسلیحات هسته‌ای دست به اقدام نظامی می‌زند.

کشورهای غربی همچنین بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران همزمان با تن ندادن به توافق احیای برجام، در حال گسترش برنامه اتمی خود نیز هست. ریچارد مور، رئیس سازمان اطلاعات بریتانیا، در روز پنجشنبه ۳۰ تیر ماه ۱۴۰۱، به خبرگزاری رویترز گفت گمان نمی‌کند مقام‌های جمهوری اسلامی در پی دستیابی به توافق باشند، هر چند می‌خواهند با ادامه پیدا کردن مذاکرات به‌نفع خودشان زمان بخرند.

کاترین کولونا، وزیر خارجه فرانسه، در روز ۱۳ ژوییه گفت تنها چند هفته تا احیای توافق برجام زمان باقی مانده است. کولونا با اشاره به وضعیت فعلی مذاکرات احیای برجام تاکید کرد که شرایط کنونی قابل تحمل نیست و جمهوری اسلامی ایران، در حالی که فعالیت‌های هسته‌ای خود را ادامه می‌دهد، تمام تاکتیک‌های ممکن را به‌منظور به تعویق انداختنِ احیای برجام به‌کار می‌گیرد.

پس از این اظهارات کولونا یکی از مقام‌های اتحادیه اروپا نیز در روز جمعه، ۱۵ ژوییه ۲۰۲۲، گفت مذاکرات مربوط به احیای توافق برجام رو به‌ پایان است اما، همچنان مشخص نیست که این مذاکرات به توافقی میان جمهوری اسلامی ایران و قدرت‌های جهان منجر شود یا نه.

این مقام اتحادیه اروپا همچنین در توضیح وضعیت فعلی مذاکرات مربوط به احیای برجام گفت موضوعاتی وجود دارند که معلق مانده‌اند و اتحادیه اروپا، در مقام میانجی‌گرِ میان حکومت ایران و دولت ایالات متحده آمریکا، منتظر نظرات این دو کشور است. به‌گفته او، وضعیت فعلی مذاکرات احیای برجام را می‌توان پایان مذاکرات به‌حساب آورد، اما نمی‌توان آن را پایان فرایند رسیدگی به پرونده فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دانست.

رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در اوایل ماه جاری میلادی گفت که جمهوری اسلامی، در جریان مذاکرات، خواسته‌هایی فرابرجامی را طرح می‌کند و موارد تازه‌ای به فهرست خواسته‌هایش اضافه کرده‌ است.

بسیاری از گزارش‌های منتشر شده در این زمینه نیز نوشته‌اند که یکی از دلایل توقف مذاکرات احیای برجام در وین، پافشاری هیئت مذاکره‌کننده حکومت ایران در مورد حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست نیروهای تروریستی دولت ایالات متحده آمریکا بود؛ خواسته‌ای که از نظر کشورهای غربی طرف مذاکره و همچنین غالب ناظران سیاسی ارتباطی به برجام ندارد و نمی‌تواند در چارچوب مذاکرات مربوط به این توافق بگنجد.

از سوی دیگر برخی چهره‌های شناخته شده جمهوری اسلامی از توانایی ساخت بمب اتم به‌وسیله این نظام عقیدتی – سیاسی سخن گفتند. به‌عنوان مثال صادق خرازی، مشاور علی خامنه‌ای در سیاست خارجی، در ارتباط با این موضوع گفت:«تنها در چند روز سطح غنی‌سازی اورانیوم را از ۲۰ درصد به ۶۰ درصد رساندیم و به‌سادگی می‌توان آن را به ۹۰ درصد رساند.»

تنها چند ساعت پس از این سخنان کمال خرازی، محمدجواد لاریجانی، از چهره‌های شناخته شده حکومت ایران در امور بین‌المللی، در گفتگویی با شبکه خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت:«اگر به این نتیجه برسیم که سلاح هسته‌ای بسازیم، کسی نمی‌تواند جلوی ما را بگیرد.»